Roman Marcel Bąk-Bąkowski
(26 kwietnia 1919 Zakrocz koło Rypina – 4 grudnia 2005 Kraków)
wojskowy, kawalerzysta
rodzina
pochodził z rodziny o tradycjach wojskowych
biogram
Po ukończeniu Męskiego Gimnazjum w Brodnicy zgłosił się jako ochotnik do Wojska Polskiego, mając prawo wyboru broni, wybrał Służbę Ułańską. Ukończył najpierw pułkową szkołę podoficerską a następnie Szkołę Podchorążych Kawalerii w Bydgoszczy. Komendantem Szkoły był znakomity taktyk, Podhalańczyk, płk Bolesław Szwarcenberg-Czerny. Został dowódcą plutonu w 1 szwadronie 18 pułku ułanów, otrzymał awans na podporucznika korpusu oficerskiego kawalerii, dowodził plutonem w 8 pułku strzelców konnych w Chełmnie.
Brał udział w kampanii wrześniowej jako oficer 8 pułku strzelców konnych (w składzie Pomorskiej Brygady Kawalerii) zarówno na polsko-niemieckiej granicy jak i w bitwie nad Bzurą. Po zakończeniu walk przedostał się do Modlina, gdzie został zwolniony ze służby wojskowej. Działał w konspiracji pod pseudonimami „Rezeda” i „Służbista”. Został oficerem szkoleniowym w kompanii "Samotnik", następnie komendantem Podobwodu "Ostrowiec Świętokrzyski", obwodu "Opatów", był na liście osób poszukiwanych przez gestapo. Uczestniczył w akcji „Burza” w lasach koło Starachowic. Gdy zbliżał się front radziecki, przeniósł się do Ojcowa koło Krakowa. W tzw. "czarną niedzielę" - został aresztowany w Krakowie wraz z małżonką i osadzony w więzieniu na Montelupich. Po uwolnieniu zgłosił się jako ochotnik do Wojska Polskiego i służył jako rotmistrz w Samodzielnej Brygadzie Kawalerii. Dowodził również Szwadronem Reprezentacyjnym Wojska Polskiego. Gdy brygada kawalerii została rozwiązana, został dowódcą zapasowego szwadronu koni. Organizował kursy jeździeckie oraz pokazy ułańskie w Krakowie. Po zakończeniu służby wojskowej został wykładowcą studiów wojskowych na Uniwersytecie Jagiellońskim i Akademii Górniczo-Hutniczej. Przeszedł na emeryturę w stopniu pułkownika.
Otrzymał liczne odznaczenia i medale (w tym dwukrotnie Krzyż Walecznych od rządu londyńskiego). Przewodniczył krakowskiemu oddziałowi Związku Piłsudczyków, brał czynny udział w wielu organizacjach niepodległościowych i kombatanckich. Był inicjatorem i założycielem Klubu Honorowych Dawców Krwi przy Akademii Górniczo–Hutniczej, przy współudziale pani Genowefy Widelskiej, Sekretarza Zarządu Dzielnicowego PCK Kraków-Krowodrza. Był także członkiem grudziądzkiej Rady Fundacji na Rzecz Tradycji Jazdy Polskiej. Od najmłodszych lat był wielbicielem Józefa Piłsudskiego i co roku 11 listopada składał hołd przy grobie Marszałka w katedrze wawelskiej
Pochowany na cmentarzu Rakowickim w alei Zasłużonych.
kalendarium
1928 X - otrzymał przydział do 18 pułku Ułanów Pomorskich w Grudziądzu
1930 - dowódca plutonu w 1 szwadronie 18 pułku ułanów
1937 - otrzymał awans na podporucznika korpusu oficerskiego kawalerii
1937-1939 - dowodził plutonem w 8 pułku strzelców konnych w Chełmnie
1939 IX - brał udział w kampanii wrześniowej jako oficer 8 pułku strzelców konnych (w składzie Pomorskiej Brygady Kawalerii), uczestniczył w walkach na tzw. "Korytarzu Pomorskim" pod miejscowościami: Gruczno, Luszkowo, Topolno, za tę bitwę został odznaczony Krzyżem Walecznych
1939 IX 9-10 - walczył w największej i najbardziej krwawej bitwie nad Bzurą, w której odnieśliśmy największy sukces Września
1939 IX 17/18 - osamotniony z plutonem przebijał się w kierunku Modlina
1939 IX 29 - po kapitulacji twierdzy Modlin, na specjalnych warunkach, wraz z innymi oficerami, został zwolniony
1940 I 15 - złożył przysięgę na ręce dwóch oficerów Związku Walki Zbrojnej, późniejszej Armii Krajowej, przyjmując pseudonimy "Służbista", "Rezeda"
1940 – 1942 II - oficer szkoleniowy w kompanii "Samotnik", następnie komendant Podobwodu "Ostrowiec Świętokrzyski", obwodu "Opatów"
1944 VI - za wiedzą i radą przełożonych AK przeniósł się do Ojcowa
1944 VIII 6 - został aresztowany w Krakowie i osadzony w więzieniu na Montelupich
1944 VIII 20 – zwolniony z więzienia
1945 I – zgłosił się na ochotnika do władz wojskowych, dostał przydział na stanowisko dowódcy plutonu ochrony Rejonowej Komendy Uzupełnień w Krakowie (powiat)
1945 III - zgłosił się do sztabu Samodzielnej Brygady Kawalerii w Gryficach - późniejszej 1. Warszawskiej Dywizji Kawalerii
1947 I – Dywizja została rozwiązana, został odkomenderowany na dowódcę Szwadronu Reprezentacyjnego Wojska Polskiego w Warszawie
1947 IV - został Szefem Ewidencji Koni w Sztabie Krakowskiego Okręgu Wojskowego
1949 XII - został przeniesiony do Sztabu 6. Dywizji Piechoty w Krakowie na stanowisko oficera operacyjno-szkoleniowego
1951 – wyznaczony został na stanowisko dowódcy Szwadronu Zapasu Koni (w koszarach byłego 8. pułku w Kobierzynie) przy Sztabie Okręgu Wojskowego nr V (Krakowskiego)
1953/1954 - organizował pokazy sportów konnych, gier i zabaw ułańskich na Błoniach Krakowskich
1955 - został rozwiązany Okręg Krakowski, a Szwadron skierowano do Puław celem rozwiązania
1955 - zakończył służbę wojskową
1962 X – inicjator i założyciel Klubu Honorowych Dawców Krwi przy Akademii Górniczo–Hutniczej
1978 - przeszedł na emeryturę
źródła:
Karola Skowrońska: Z żałobnej karty. www.cwk.grudziadz.pl. [dostęp 2021-12-19]
Osoby znane i zasłużone. zck-krakow.pl. [dostęp 2021-12-19]
List otwarty.. www.jazdakonna.pl. [dostęp 2021-112-19]
Pożegnanie ułana. dziennikpolski24.pl, 22 grudnia 2005. [dostęp 2021-12-19]