Stefan Paweł Barański

(26 grudnia 1884 Lwów – 27 lutego 1969 Skolimów koło Warszawy)

dyrygent 

rodzina

syn Franciszka, inżyniera i Olgi Barańskiej z domu Gärtler

poślubił Stefanię z domu Wołoszyn

biogram

           Studiował w Konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie, między innymi u W. Maliszowej (fortepian), Stanisława Niewiadomskiego i Mieczysława Sołtysa (teoria i harmonia). Studiował też matematykę i fizykę na Uniwersytecie Jana Kazimierza i potem przez pewien czas był nauczycielem gimnazjalnym tych przedmiotów.

           Został korepetytorem solistów opery w Teatrze Miejskim we Lwowie, następnie debiutował jako dyrygent podczas letnich występów opery lwowskiej w Krakowie, prowadził przedstawienia „Madame Butterfly”. Pracował w Wiedniu (był korepetytorem solistów Volks-oper i uzupełniał studia muzyczne u Aleksandra Zemlinsky'ego), Poznaniu (prowadził między innymi „Hrabinę”, „Traviatę”, „Mazepę” A. Munchheimera, „Noc w Wenecji”, „Wandę” F. Dopplera, „Walecznego żołnierza”, „Żydówkę”) i Warszawie (przez kilka miesięcy dyrygował orkiestrą Teatru Nowoczesnego, a następnie przez trzy sezony pracował w Teatrze Wielkim, gdzie dyrygował między innymi „Traviatą”, „Opowieściami Hoffmanna”, „Żydówką”).

           Związał się z Krakowem, był dyrygentem w Teatrze Powszechnym i w Krakowskim Towarzystwie Operowym. Pod jego kierownictwem muzycznym odbyły się w Krakowie premiery „Eugeniusza Oniegina”, „Strasznego dworu”, „Cyganerii”, „Nizin”, „Opowieści Hoffmanna”, „Cyrulika sewilskiego”, „Don Juana” Mozarta. Występował także na koncertach symfonicznych. Objął funkcję kierownika artystycznego i dyrygenta Towarzystwa Oratoryjnego, zaznajamiając krakowską publiczność z arcydziełami muzyki oratoryjnej (między innymi Carissirniego, Dvoraka, Haydna, Masseneta, Mendelssohna, Mercadantego, Nowowiejskiego, Saint-Saënsa i Schumanna). Zorganizował, na wzór szwajcarskiego zespołu Henryka Opieńskiego „Motet et Madrigal”, podwójny kwartet wokalny, przydatny w praktyce wykonawczej muzyki dawnej.

           Przez kilka lat był jednocześnie dyrygentem Teatru Polskiego i wykładowcą Konserwatorium Śląskiego w Katowicach. Został dyrygentem Opery Poznańskiej, gdzie do II wojny światowej przygotował dwadzieścia dwie premiery operowe i trzy operetkowe, między innymi: „Księcia Igora”, „Fausta”, „Trubadura”, „Afrykankę”, „Manru”, „Giocondę”.

           Okres okupacji spędził w Krakowie, dawał lekcje muzyki, był także akompaniatorem i kapelmistrzem imprez operowych organizowanych przez Stanisława Drabika. Po wojnie dyrygował przedstawieniami „Verbum nobile” przygotowanymi przez Zrzeszenie Artystów Operowych w Domu Żołnierza w Krakowie. Powrócił do Poznania na poprzednie stanowisko, a później także został korepetytorem solistów.

            Po jubileuszu pięćdziesięciolecia odszedł na emeryturę.

kalendarium

1908 - był korepetytorem solistów opery w Teatrze Miejskim i dyrygentem teatralnym we Lwowie

1909 VII – debiutował podczas letnich występów opery lwowskiej w Krakowie

1910/1911 – w Wiedniu: korepetytor solistów Volks-oper i uzupełniał studia muzyczne u A. Zemlinsky'ego

1911–1914 – dyrygent oper i operetek w Teatrze Polskim w Poznaniu

1914 IV 24 – przed wyjazdem z Poznania miał swój benefis w „Carmen”

1914–1917 – dyrygował orkiestrą Teatru Nowoczesnego w Warszawie

1915 – rozpoczął pracę w Teatrze Wielkim

1918–1919 - dyrygent w Teatrze Wielkim we Lwowie

1919 – przybył do Krakowa

1922–1923 - dyrygował spektaklami Krakowskiego Towarzystwa Operowego

1923 - objął kierownictwo artystyczne Krakowskiego Towarzystwa Oratoryjnego

1924 – zorganizował „Motet et Madrigal”

1925–1931 – był jednocześnie etatowym drugim dyrygentem sceny operowej Teatru Polskiego i wykładowcą Konserwatorium Śląskiego w Katowicach

1932 – został dyrygentem Opery Poznańskiej

1934 XII 19 - w dniu premiery „Wilhelma Tella”, pod jego kierownictwem muzycznym, obchodził jubileusz dwudziestopięciolecia działalności artystycznej

1935 – w Poznaniu wystawił „Nieszpory sycylijskie” Giuseppe Verdiego

1942–1943 – w Krakowie był akompaniatorem i kapelmistrzem imprez operowych organizowanych przez S. Drabika

1945 VI i VII - dyrygował przedstawieniami „Verbum nobile”

1946 - wrócił do poznańskiego Teatru Wielkiego na stanowisko dyrygenta

1948–1954 – profesor w poznańskiej Wyższej Szkole Operowej

1948 V 22 – obchodził jubileusz czterdziestolecia pracy artystycznej dyrygując w poznańskim Teatrze Wielkim „Strasznym dworem”

1958 – po jubileuszu pięćdziesięciolecia odszedł na emeryturę

źródła:

Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994