Teodor Baranowski-Zgoda
(7 lutego 1807 Tyśmienice – 20 czerwca 1898 Kraków)
krawiec, przedsiębiorca, radny
rodzina
Teodor Baranowski (aut. Olga Boznańska 1888)
syn Bazylego, dzierżawcy ziemskiego spod Stanisławowa, i Anny z Zielińskich
12 stycznia 1835 roku, w kościele św. Floriana, poślubił Mariannę (1807-1877) z domu Sękowska, dzieci: Ludwika Bronisława (1835-1857), mąż doktor medycyny Józef Dymnicki; Józef Franciszek (1841-1915); Helena Aniela (1842-1921), mąż Kazimierz Norbert Kamiński; Teodora Zofia Heff (Hoff) (1843-1917), mąż Bogdan Teodor Hoff; Lucjan Teodor (1845-1910)
biogram
Uczył się w gimnazjum w Stanisławowie, wziął udział w powstaniu listopadowym, a po jego upadku przeprowadził się do Krakowa, gdzie otworzył zakład krawiectwa męskiego. Prosperował na tyle dobrze, że kupił od Józefa Brzeskiego fabrykę oleju, którą przed długi okres stopniowo rozwijał. W jego wytwórni przy ulicy Wolskiej 20/22 (obecnie J. Piłsudskiego) pracowała pierwsza w Krakowie niewielka maszyna parowa o mocy 12 koni. Produkował z lnu i rzepaku olej zwykły, maszynowy (odbiorcą dużych ilości były kopalnie, huty i kolej), olej rafinowany używany do oświetlenia oraz pokost.
Oprócz działalności gospodarczej przez większą część swojego życia prowadził również ożywioną działalność publiczną. Przez wiele lat był aktywnym członkiem krakowskiej Izby Handlowej i Przemysłowej, gdzie pełnił między innymi funkcję jej wiceprezesa. Dzięki niemu nastąpił rozwój tej zasłużonej dla miasta instytucji. Z ramienia Izby był zaangażowany szczególnie w utworzenie Szkoły Handlowej w Krakowie, w której potem przez długi okres sprawował różne funkcje.
Podczas przeprowadzonych wyborów do przywróconej - po półwiekowej przerwie - krakowskiej Rady Miejskiej został radnym miasta Krakowa, a po jej rozwiązaniu przez władze austriackie został członkiem Wydziału Miejskiego powołanego przez hrabiego Franciszka Mercadina, cesarskiego naczelnika Komisji Gubernialnej w Krakowie. Opowiadał się i działał usilnie za reaktywowaniem Rady Miejskiej i w pierwszych wyborach został ponownie wybrany na radnego miejskiego. Jego działalność w Radzie, w której zasiadał przez niemal pół wieku, skupiała się przede wszystkim na kwestiach finansowych oraz gospodarczych. Przez wiele lat pełnił funkcję przewodniczącego Sekcji II (Skarbowej) Rady, która zajmowała się zagadnieniami majątku gminnego, w tym budżetem. Pracował również w miejskich komisjach: wymiaru taks wojskowych, przemysłowej i teatralnej.
Uczestniczył w pracach licznych komitetów, między innymi organizującego wizytę cesarza Franciszka Józefa w Krakowie (był szefem Straży Honorowej Obywatelskiej), obchody 200-lecia odsieczy wiedeńskiej, komitetu budowy pomnika Mickiewicza w Krakowie czy w komitecie dla Muzeum Techniczno-Przemysłowego. Działał też w instytucjach kredytowych i ubezpieczeniowych: był współzałożycielem i prezesem rady nadzorczej Towarzystwa Kredytowego Rękodzielników i Przemysłowców, długoletnim członkiem rady nadzorczej Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie (pełnił też tam funkcję zastępcy dyrektora) oraz członkiem Wielkiego Wydziału Komunalnej Kasy Oszczędności Miasta Krakowa. Należał do Towarzystwa Strzeleckiego, wchodził w skład Rady Zawiadowczej, a z czasem pełnił funkcję jej wiceprezesa i prezesa. Piastował również godność króla kurkowego (jako dar abdykacyjny złożył miniaturę myśliwskiego rogu na proch, wykonaną przez złotnika Karola Modesa), otrzymał członkostwo honorowe Towarzystwa Strzeleckiego Krakowskiego. Był członkiem założycielem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie.
Jego działalność i zasługi doczekały się uznania ze strony społeczeństwa oraz samego cesarza Franciszka Józefa I, który nadał mu szlachectwo I stopnia „Edler von” z herbem Zgoda, a także otrzymał wysokie austriackie odznaczenia w tym ordery Franciszka Józefa i Żelaznej Korony III klasy. Izba Przemysłowo-Handlowa przyznaje firmom Honorowe Dyplomy im. Teodora Baranowskiego.
Pochowany na cmentarzu Rakowickim (pas 23, rząd południowy, miejsce po lewej Szczurkowskich).
Na nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Miejskiej dr Karol Pieniążek, pierwszy wiceprezydent miasta podkreślił, iż odeszła wszystkim (...) pamiętna ta postać, osrebrzona siwizną, o marsowym wyrazie twarzy, a łagodnem wejrzeniu, opromieniona powiewem szlachetności, która j ego życia i czynów istotną była cechą. Bo był to mąż na wskroś prawy, charakter czysty i szlachetny, obywatel, który szlachectwem duszy i czynów usprawiedliwił i zdobył szlachectwo.
W jednym z opublikowanych nekrologów czytamy o nim: Piękną była postać tego starca, pełnego zdrowia i sił do ostatnich chwil życia, a mającego za sobą tak piękną kartę działalności obywatelskiej, że słusznie nazwać go możemy patriarchą krakowskiego mieszczaństwa, w najpiękniejszym znaczeniu tego wyrazu. W wir polityczny nie mieszał się nigdy bezpośrednio, a kierował się zasadą pojednawczości i łączności wszystkich sfer w pracy społecznej. Strata też tego zasłużonego obywatela budzi żal ogólny.
kalendarium
1831 – osiadł w Krakowie
1840 – został członkiem Towarzystwa Strzeleckiego Krakowskiego (TSK)
1844 VI 29 - uzyskał tytuł króla kurkowego
1844 – jego portret jako króla kurkowego wykonał Józef Cholewicz
1848 IX 25 – został radnym miasta Krakowa
1848–1853, 1866 VIII 1 – 1892 – pełnił funkcję radnego miasta Krakowa
1849 – został właścicielem pierwszej w Krakowie fabryki oleju przy ulicy Wolskiej
1853 X – 1866 - był członkiem Wydziału Miejskiego, powołanego w miejsce Rady Miasta
1860–1881 - zasiadał w Radzie Nadzorczej Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń ( TWU) w Krakowie
1863 II – wszedł w skład powołanej przez Wydział Miejski komisji dla ułożenia statutu gminy krakowskiej
1866–1873 – wiceprezydent Izby Przemysłowo–Handlowej
1873 – otrzymał order Franciszka Józefa I
1874–1896 - pełnił funkcję prezesa Izby Przemysłowo–Handlowej
1877 IX 6 – X 10 - na Krajowej Wystawie Rolniczej i Przemysłowej we Lwowie zaprezentował swoje produkty i otrzymał dyplom honorowy "za postępowe prowadzenie olejarni na wielką skalę i wyborne wyroby".
1880 – członek komitetu organizującego wizytę cesarza Franciszka Józefa w Krakowie
1880 IX 1–4 – szefował krakowskiej Straży Honorowej Obywatelskiej, która została powołana w celu zabezpieczenia porządku i bezpieczeństwa podczas wizyty cesarza Franciszka Józefa I w Krakowie
1883 – był członkiem komitetu organizacyjnego uroczystości 200-lecia odsieczy wiedeńskiej
1883 IX 2 – wraz z prezydentem Krakowa Józefem Weiglem przeniósł w uroczystej procesji nowe złote korony, wykonane przez krakowskiego złotnika Władysława Glixellego według projektu Jana Matejki, z pałacu biskupiego do kościoła na Piasku
1883–1885 - pełnił funkcję II zastępcy dyrektora TWU
1887 XI 5 - cesarz Franciszek Józef I nadał mu godność szlachecką
1888 – sportretowany przez Olgę Boznańską
1890 – został członkiem honorowym TSK
1896 XII 20 – wygłosił mowę pożegnalną na plenarnym posiedzeniu Izby Handlowej i Przemysłowej
1897 - został kawalerem Orderu Żelaznej Korony III klasy
źródła:
cytowane za: Piotr Hapanowicz, Patriarcha krakowskiego mieszczaństwa, "Kraków", 2007, nr 10, s. 30-31
Sprawozdanie z czynności krakowskiej filii miejsk. Kraj. Stowarzyszenia patryotycznej pomocy „czerwonego krzyża11 w galicyi za lata 1893—1899 Kraków 1900
Teodor Baranowski [w] Inne Oblicza Historii :: Zobacz temat - Szlachta Galicyjska z Nobilitacji (ioh.pl)