Roman Bandurski

(29 lipca 1874 Chyrów – 19 czerwca 1949 Kraków)

architekt 

rodzina

syn Wincentego, maszynisty kolei państwowych

biogram

           Po śmierci ojca przeniósł się wraz z matką i młodszą siostrą do Krakowa, zamieszkali w skromnym mieszkaniu na II piętrze, w XIX-wiecznej kamienicy przy ulicy Felicjanek, zwanej wówczas jeszcze Nad Rudawą. Po ukończeniu szkoły realnej rozpoczął studia na nowo otwartym Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej, pod kierunkiem profesora T. Talowskiego. 

           Po powrocie do Krakowa zamieszkał wraz z żoną i córką na Dębnikach, z którymi będzie związany do końca życia.

           Został zatrudniony w Urzędzie Budownictwa Miejskiego w Krakowie, udzielał się w radzie dzielnicy Dębniki oraz wraz z W. Miarczyńskim był współwłaścicielem przedsiębiorstwa architektoniczno–budowlanego. Współpracuje z Teodorem Talowskim oraz Janem Zawiejskim, zyskuje uznanie jako projektant, otrzymuje pierwsze zlecenia, wykonuje projekty dla miast Galicji wschodniej, między innymi Rzeszowa, Lwowa i Stryja. Został członkiem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.

           Zamieszkał we własnej romantyczno-secesyjnej willi - kamieniczce przy ulicy Barskiej 30, rozbudowanej według własnego projektu w duchu neorenesansu. W mieszkaniu na parterze, na antresoli nad sienią wejściową, miał swoją pracownię. Bierze udział w konkursach, projektuje kamienice, w początkowym okresie wzbogacone secesyjną dekoracją, między innymi Pod Sową przy al. Krasińskiego 21, przy ulicy Garncarskiej 9 (wraz z W. Miarczyńskim) przy ulicy Floriańskiej 32, przy ulicy Basztowej 10, dom z ogrodem dla pracowników gazowni przy ulicy Gazowej 12. Był autorem projektów kolonii urzędniczej na Salwatorze (założenie urbanistyczne z Szymonem Weinbergiem), osiedla profesorskiego w Nowej Wsi na Dębnikach (między innymi wille przy ulicy Barskiej 24 i 26), wraz z J. Perosiem zaprojektował kolonię tanich domków jednorodzinnych dla profesorów UJ przy ul. Wyspiańskiego. Tworzył również nagrobki.

          Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (kwatera HD, rząd wschodni, miejsce: ostatni).

wybrane realizacje:

1906–1907 – fabryka gazu wodnego przy ulicy Gazowej

1907 - kamienica Pod Sową przy al. Krasińskiego 21

1908 – opracował projekt kolonii urzędniczej na Salwatorze

1910 – autor osiedla profesorskiego w Nowej Wsi na Dębnikach

1910 – zaprojektował na zamówienie miasta, dom przy ulicy Pułaskiego 11/13, który miał mieścić mieszkania dla pracowników Służby Miejskiej

1911 – nagrobek Żuławskich na Cmentarzu Rakowickim

1912–1913 – kamienica przy ulicy Garncarskiej 9

1913–1914 – kamienica przy ulicy Floriańskiej 32 (z W. Miarczyńskim)

1929 – kamienica przy ulicy Basztowej 10 (z W. Krzyżanowskim)

wille na Salwatorze (21 budynków)

wille na Dębnikach - willa inspektora c.k. kolei Władysława Zapałowicza (Barska 24), willa aptekarza Mieczysława Masłowskiego (Barska 26), własna Barska 30, willa przy ul. Anczyca 5, dom przy ul. bł. Bronisławy 18, dom przy ul. Gontyny 12, dom przy ul. Gontyny 6, dom przy ul. Gontyny 10

kalendarium

1885 - przeniósł się wraz z matką i młodszą siostrą do Krakowa

1905 – wziął udział w konkursie na dom Krakowskiego Towarzystwa Technicznego, realizowanego później przez Sławomirowi Odrzywolskiemu

1906 - wygrał konkurs na siedzibę Kasy Oszczędności w Rzeszowie

1906 – zajął drugie miejsce w konkursie na ratusz w Stryju

1907 – rozbudował swoją willę przy ulicy Barskiej 30 według własnego projektu w duchu neorenesansu

1908 – wygrał konkurs na rekonstrukcję ratusza we Lwowie

1908 - przedstawił projekt restauracji ratusza krakowskiego

1908–1911 – zajmuje się projektowaniem i realizacją Salwatora

1911 - wygrywa prestiżowy konkurs (wraz z Janem Zawiejskim) na koncepcję gmachu Administracji Kolei Państwowych we Lwowie

1925 - zajął II miejsce (wspólnie z Odrzywolskim) w konkursie na budynek Kasy Chorych (obecnie Przychodnia Wojewódzka) przy ulicy Batorego (wygrał Szyszko-Bohusz)

1929 – był współautorem domu u zbiegu ulicy Długiej i Krowoderskiej (ulica Basztowa 10)

1930 – członek Związku Architektów Województwa Krakowskiego

1933 – członek Związku Budowniczych i Kierowników Budowy w Krakowie

źródła:

Michał Rożek, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Warszawa-Kraków 1997

Jacek Purchla Jak powstał nowoczesny Kraków Wydawnictwo Literackie, Kraków 1979
Barbara Zbroja Architektura międzywojennego Krakowa 1918-1939. Budynki, ludzie, historie. Wyd. Wysoki Zamek Kraków 2013
Piotr Hap,anowicz Zarys dziejów Zwierzyńca w: "Oblicza Zwierzyńca 1910-2010" Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Kraków 2010
Karolina Grodziska-Ożóg Cmentarz Rakowicki w Krakowie Wydawnictwo Literackie, Kraków 1983