Bolesław Bałzukiewicz
(12 lutego 1879 Wilno – 13 lutego 1935 Wilno)
rzeźbiarz, malarz
rodzina
syn Wincentego, grawera, rzeźbiarza samouka
brat Józefa (1867 IV 1 Wilno – 1915 II 11 Wilno), malarza, i Łucji (1887 XII 13 Wilno – 1976 V 11 Lublin), malarki
biogram
Początkowo kształcił się w Szkole Rysunkowej Iwana Trutniewa, następnie kształcił się w Szkole Rzemiosł w Wilnie. Udał się do Krakowa, gdzie studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, w pracowni Konstantego Laszczki i Alfreda Dauna. Dzięki stypendium otrzymanemu w rodzinnym mieście wyjechał do Paryża, gdzie kształcił się w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu (Ecole des Beaux-Arts) u Antonina Merciera. W Paryżu debiutował na Salonie Niezależnych, gdzie wystawił sześć prac: Ślepiec, Trzy Gracje Głowa Litwina, Robotnik ziemny oraz dwa anonimowe popiersia.
Na zamówienie Józefa Montwiłła wykonał posąg, który został umieszczony na szczycie Wileńskiej Elektrowni.
Zaproszony przez A. Wiwulskiego pracował wraz z Franciszkiem Blackiem (1881–1959) nad realizacją pomnika Grunwaldzkiego. Fundatorem pomnika był Ignacy Paderewski. Pomnik miał być darem dla narodu z okazji 500–lecia zwycięstwa pod Grunwaldem. Pomnik miał stanąć w Krakowie, ale prace nad jego projektem i realizacją odbywały się w Paryżu.
W czasie I wojny światowej współpracował z warsztatami Stefanii Łazarskiej, wycinał w drewnie zabawki, pudełeczka i szkatułki cieszące się dużym powodzeniem. Po wojnie powrócił do rodzinnego Wilna i rozpoczął pracę pedagogiczną na Akademii Sztuk Pięknych, gdzie kierował pracownią rzeźby.
Jest autorem pomnika na cokole Joachima Lelewela, Michała Burhardta, popiersia Juliusza Słowackiego (przy Zamkowej), pomnika Stanisława Moniuszki (obok kościoła św. Katarzyny), Józefa Montwiłła (obok kościoła Franciszkanów na Piaskach), pomnika arcybiskupa Cieplaka w Katedrze Wileńskiej (dziś zasłonięty). Stworzył wiele rzeźb alegorycznych, takich jak Emigranci, Sieroty, Wojna. Stworzył też popiersia Adama Mickiewicza i Joachima Lelewela, a także nagrobek brata Józefa Bałzukiewicza. Zaprojektował kilka tablic upamiętniających innego wilnianina, marszałka Józefa Piłsudskiego. Wiele jego dzieł zaginęło lub uległo zniszczeniu (między innymi Orzeł jego dłuta na Kaplicy Ostrobramskiej.
Pochowany na cmentarzu Na Rossie w Wilnie.
wybrane prace:
1901 - kapliczka św. Jacka na Pohulance
1908–1910 - współpraca z A. Wiwulskim przy „Pomniku Grunwaldzkim”
1913 – płaskorzeźba w gipsie Władysław i Maria Mickiewicz
1922 - popiersie Stanisława Moniuszki przed kościołem św. Katarzyny
1926 - epitafium arcybiskupa - metropolity Jana Cieplaka w katedrze
1932 - pomnik Józefa Montwiłła przed kościołem Franciszkanów
1932 - pomnik nagrobny Joachima Lelewela na Rossie
kalendarium
1894–1897 – kształcił się w Szkole Rzemiosł w Wilnie
1897–1902 – studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie
1903 – studiował w Paryżu
1908–1919 – przebywał w Paryżu
1908 – debiutował na Salonie Niezależnych w Paryżu
1909, 1914 – wziął udział w Salonie Artystów Francuskich
1912 – uczestniczył w Salonie Societe nationale des beaux–arts
1914 – zaprezentował trzy prace (w marmurze, płaskorzeźbę i terakotę przedstawiającą chłopca) na wystawie zorganizowanej przez Towarzystwo Artystów Polskich w Paryżu
1915 – pokazał swe rzeźby i grafiki w galerii Artistes Modernes w Paryżu
1918 XI – pokazał dwie rzeźby portretowe na wystawie w pałacu Mikołaja Potockiego
1919 III – na wystawie francusko–polskiej sztuki i pamiątek pokazał zestaw kart pocztowych przedstawiających typy i pejzaże polskie
1919 – powrócił do Wilna, został powołany na stanowisko profesora rzeźby na Uniwersytecie Stefana Batorego
źródła:
Michał Brensztejn, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków 1935, s. 254. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989
Opracowano na podstawie materiałów archiwalnych z gazet „Kurier Wileński”, „Magazyn Wileński”, „Słowo Wileńskie”, „Tygodnik Wileńszczyzny”, książki E. Małachowicza „Cmentarz na Rossie w Wilnie”