Jerzy Banach

(15 sierpnia 1922 Kraków – 8 kwietnia 2005 Kraków)

historyk sztuki

rodzina

urodził się w rodzinie urzędnika państwowego

biogram

           Uczęszczał do liceum im. Bartłomieja Nowodworskiego, w czasie wojny pracował w antykwariacie, a po jej zakończeniu studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie następnie doktoryzował się (na podstawie pracy Ikonografia Wawelu ) i habilitował (rozprawą Herkules polonus. Studium z ikonografii sztuki nowożytnej ).

           Jego życie było związane z muzealnictwem, w tym przez pół wieku z muzeami krakowskimi, najpierw z Państwowymi Zbiorami Sztuki na Wawelu, a później z Muzeum Narodowym w Krakowie, gdzie przepracował ponad 40 lat swojego życia zawodowego, w tym 11 na stanowisku jego dyrektora.

           Opracował obszerny "Memoriał w sprawie utworzenia Studium Muzeologii na Uniwersytecie Jagiellońskim", który przyczynił się do powołania Podyplomowego Studium Muzeologii, na którym prowadził wykłady.

           Założył Pracownię Ikonografii Krakowa przy Muzeum Narodowym, której głównym zadaniem jest gromadzenie wszystkich, niezależnie od techniki wykonania, widoków ogólnych miasta i jego części: placów, ulic, poszczególnych budowli oraz ich wnętrz. Gromadzi się je w postaci fotografii przekazu oryginalnego. Zorganizował od podstaw dział Ikonografii Wawelu, co umożliwiło podjecie badań naukowych nad dawnymi widokami Wawelu.

           Był członkiem Komisji Teorii i Historii Sztuki PAN, współpracownikiem Komisji Historii Sztuki PAU. Wielokrotnie uczestniczył w organizowaniu wielkich wystaw, między innymi w Londynie i Paryżu „Tysiąc lat sztuki polskiej”. Był autorem wielu opracowań wydanych w Polsce i zagranicą, poświęconych zagadnieniom ikonografii i dziejom Krakowa oraz jego sztuki.

           Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, był kawalerem Orderu Sztuki i Literatury Republiki Francuskiej, laureatem Nagrody Honorowej Krakowskiej Filii Fundacji Kultury Polskiej, Nagrody im. K. Bąkowskiego przyznanej przez TMHiZK oraz nagrody miasta Krakowa.

           Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (kwatera XIIB, rząd północny, miejsce po lewej Nowaków).

wybrane prace:

1961 - Muzeum w Łańcucie – Zamek

1967 - Dawne widoki Krakowa

1977 - Ikonografia Wawelu (t 1-2)

1984 - Herkules Polonus. Studium z ikonografii sztuki nowożytnej

1998 - Katalog widoków Krakowa t. 1 Ikonografia Rynku Głównego w Krakowie

kalendarium

1945 - 1949 - studiował na UJ

1950 II 1 – podjął pracę w Muzeum Historii Wawelu pod kierunkiem prof. Jerzego Szablowskiego, który powierzył mu zorganizowanie działu ikonografii Wawelu

1958 V 31 – zrezygnował z pracy w Państwowych Zbiorach Sztuki na Wawelu

1959 IV 15 - rozpoczął pracę w Muzeum – Zamku w Łańcucie

1963 V 1 - z nominacji Ministra Kultury i Sztuki objął stanowisko dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie

1963 – 1974 – pełnił funkcję dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie

1964 - założył Pracownię Ikonografii Krakowa przy Muzeum Narodowym

1965 – uzyskał doktorat

1966 – 1990 – był członkiem Komisji Teorii i Historii Sztuki PAN

1973 – 1981 – był współzałożycielem oraz wykładowcą Studium Muzeologii na UJ

1982 – habilitował się

1990 – został współpracownikiem Komisji Historii Sztuki PAU

1996 – został laureatem Nagrody Honorowej Krakowskiej Filii Fundacji Kultury Polskiej

1999 – TMHiZK przyznało mu Nagrodę im. K. Bąkowskiego

1999 – otrzymał nagrodę m. Krakowa

2004 X 5 – w Sukiennicach, podczas uroczyście obchodzonego jubileuszu 125-lecia Muzeum Narodowego w Krakowie, wygłosił referat poświęcony znaczeniu Muzeum Narodowego w kulturze i historii Krakowa

źródła:

Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000