Chrystian Piotr Aigner

(czerwiec 1756 Puławy – 9 lutego 1841 Florencja, Włochy)

architekt i teoretyk architektury

rodzina

syn Chrystiana, stolarza pracującego dla książęcego dworu, i Anny Gembickiej

brat: Adama, oficera artylerii uczestnika kampanii 1792; Anny (1767–1865), mąż Jan Sobolewski

biogram

           Już jako dziecko był zdolny, chętny do pracy, szybko się uczył i dużo rysował. Dzięki wstawiennictwu księcia Czartoryskiego dostał stypendium od Stanisława Augusta i studiował w Rzymie. U Czartoryskich w Puławach poznał Stanisława Kostkę Potockiego, który został jego protegowanym, przyjacielem i długoletnim współpracownikiem. Wraz z Potockim odbył podróż do Włoch i Neapolu. Zyskał tytuł architekta rządowego i wojskowego.

           Jego twórczość inspirowana była antykiem i architekturą palladiańską, łączył romantyzm z neoklasycyzmem. Pisał również prace teoretyczne z zakresu architektury. Jako architekt rządowy związał się z Warszawą, ale wykonywał też prace dla Czartoryskich, Potockich i Lubomirskich. Pracował również w Krakowie. Udał się do Włoch w celach zdrowotnych. Był to wyjazd ostateczny. Prawdopodobnie nic już nie budował. Żył z oszczędności.

wybrane publikacje:

1794 - Krótka nauka o pikach i kosach przez Obywatela Piotra Aignera

1788 – Nowa cegielnia wynalazku pana Aignera, architekta warszawskiego

Rozprawa o świątyniach u starożytnych i u słowiańskich

główne projekty:

Kraków:

1789 – wielki nagrobek neoklasyczny Kajetana Sołtyka w wawelskiej Kaplicy Świętokrzyskiej

Puławy:

1790–1794 – Pałacyk Marynki

1798–1801 – Świątynia Sybilli

1798–1809 – Domek Gotycki

1800–1803 – kościół

Łańcut:

1798–1810 - przebudował zamek

Igołomia:

1800 - zaprojektował klasycystyczny pałac

Samoklęski:

około 1800 - zaprojektował klasycystyczny pałac dla pułkownika Ciesielskiego

Góra Puławska:

po 1800 – pałacyk

Warszawa:

1811 – w Wilanowie zaprojektował Dom Ekonomski z murem

1817–1819 - zaprojektował mennicę

1818–1819 – przebudowa pałacu Radziwiłłów na Pałac Namiestnikowski

1818–1825 - zaprojektował kościół Św. Aleksandra

1819 – projektował Dom Jarmarczny, Dom Pod Kolumnami na Placu Teatralnym

1820-1821 – przebudował dzwonnicę kościoła Bernardynów

1820–1824 – obserwatorium astronomiczne w Ogrodzie Botanicznym

Zarzecze:

1817–1819 - zaprojektował pałac z rotundą w narożu

kalendarium

1779 – wykonał pierwszy projekt architektoniczny

1782 – wstąpił do wojska jako budowniczy

1794 – został profesorem w Korpusie Inżynieryjnym

1812 – uzyskał członkostwo Akademii św. Łukasza w Rzymie

1817 – został profesorem Uniwersytetu Warszawskiego

1825 – przeniósł się do Krakowa

1827 – wyjechał do Rzymu

1837 – przeniósł się do Florencji

źródła:

Jaroszewski Tadeusz, Chrystian Piotr Aigner, architekt warszawskiego klasycyzmu, Warszawa 1970