Julian Aleksandrowicz
Doktor Twardy
(20 VIII 1908 Kraków – 18 X 1988 Kraków)
lekarz internista, hematolog
rodzina
z rodziny żydowskiej
syn Józefa (kupca) i Zofii ze Schneidów
ojciec Jerzego
biogram
Ukończył studia medyczne w Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskał doktorat, został asystentem w Szpitalu Św. Łazarza w Krakowie. Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939, pracował jako lekarz w getcie krakowskim, współpracował z konspiracyjną grupą PPS w Wieliczce, został lekarzem oddziału partyzanckiego „Jodła”. Z tego okresu pochodzi jego pseudonim Doktor Twardy.
Zajmował się głównie zagadnieniami hematologii, a zwłaszcza patogenezą białaczek. Popularyzował ekologiczną diagnostykę, profilaktykę i leczenie chorób cywilizacyjnych. Propagował wartości humanistyczne w medycynie. Był autorem, współautorem lub redaktorem naczelnym wielu podręczników lekarskich i rozdziałów w specjalistycznych monografiach. Ogłosił ponad 600 publikacji naukowych oraz kilka książek popularnonaukowych.
Był założycielem oraz wieloletnim przewodniczącym Komisji Ochrony Zdrowia Społecznego PAN oraz Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Higieny Psychicznej. Wiceprezes World Academy of Art and Sciences. Był jednym z współtwórców polskiej myśli ekologicznej oraz współzałożycielem Polskiego Klubu Ekologicznego, Towarzystwa Zdrowy Człowiek, Towarzystwa Magnezologicznego.
Otrzymał wiele odznaczeń i nagród, między innymi Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Zasłużony dla Zdrowia Narodu, Zasłużony Nauczyciel PRL, nagrodę im. Ks. Radzikowskiego KUL, Fundacji Jurzykowskiego z Nowego Yorku. Był posiadaczem wielu dyplomów honorowych krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych, między innymi Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów, World Academy of Art and Sciences (New York), New York Academy of Sciences (USA), Society of Geochemistry and Health (USA), American Collage of Nutrition (USA), International Society of Hematology, Societas Haematologica Helvetica.
Profesor wpajał swoim uczniom, że sprawdzianem moralnych wartości człowieka i lekarza jest jego stosunek do chorych na ostatnim etapie życia. Zalecał umiejętne łagodzenie bólu i czuwanie przy chorym tak, by samotność nie pogłębiała męki konania. Twierdził, że człowiek jest tyle wart, ile może pomóc drugiemu
(J. Czarnecki)
Gdy podsumowano XX wiek, za największego krakowianina stulecia uznano Jana Pawła II, za artystę stulecia – Wyspiańskiego, zaś tytuł największego lekarza stulecia przyznano właśnie jemu, profesorowi Aleksandrowiczowi.
Mieszkał na ul. M. C. Skłodowskiej (dawna ul. Pańska) w Krakowie. Jego imieniem nazwano Fundację Profilaktyki i Leczenia Chorób Krwi oraz medal ustanowiony przez Polski Klub Ekologiczny. Jest patronem Szkoły Podstawowej nr 158 w Krakowie z Oddziałami Integracyjnymi.
Jest jedynym człowiekiem, którego imieniem nazwano w Krakowie dwie ulice - jedna to "Juliana Aleksandrowicza" a druga "Doktora Twardego". W Zaułku Estreichera (ul. św. Anny) znajduje się jego popiersie autorstwa Karola Badyny.
Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (Pas D, wschodni, grób 2, ul. Prandoty).
Wybrane publikacje:
1951, 1975 - Hematologia chorób zakaźnych
1955 - Mikroskopia elektronowa krwinek
1962, 1983 - popularnonaukowe Kartki z dziennika Doktora Twardego
1963 – Białaczki
1969 - Choroby krwi i układu krwiotwórczego
1973 - popularnonaukowe Rewolucja naukowo-humanistyczna
1975 - popularnonaukowe Wiedza stwarza nadzieję
1976 - Hematology of infectious diseases
1978 - Pożywienie, woda i sól w ochronie zdrowia społecznego
1979, 1988 - popularnonaukowe Sumienie ekologiczne
1982 - Leucemia Ecology
1982, 1987 - popularnonaukowe Nie ma nieuleczalnie chorych
1983, 1986 - popularnonaukowe Kuchnia i medycyna
1985 - popularnonaukowe Studia medyczne a etos zawodu lekarza
1985, 1988 - popularnonaukowe U progu medycyny jutra
kalendarium
1926 - ukończył VI gimnazjum im. T. Kościuszki
1927-1933 - odbył studia medyczne na UJ
1933-1939 - wolontariusz i asystent w Szpitalu św. Łazarza w Krakowie, w I Oddziale u prof. Tadeusza Tempki
1934 - ukończył również Studium Wychowania Fizycznego UJ
1934 - obronił pracę doktorską dotyczącą badań bioptycznych szpiku
1937 - opracował przyrząd do pobierania i konserwowania krwi
1939 VIII - zmobilizowany jako ppor. lekarz i przydzielony do 72 pułku piechoty brał aktywny udział w działaniach wojennych
1940 I - wrócił do Krakowa po ucieczce z obozu jenieckiego
1941 - znalazł się w getcie krakowskim, gdzie zorganizował jeden z trzech istniejących tam szpitali. W czasie likwidacji getta zdołał wraz z żoną i dzieckiem przedostać się kanałami na zewnątrz
1942–1944 – kierował szpitalem dla rekonwalescentów w getcie krakowskim
1944 - na wiosnę przeniesiony do oddziałów Armii Krajowej na teren kielecko - radomski. W oddziale partyzanckim "Jodła" był lekarzem, biorąc czynny udział w walkach jako dowódca plutonu
1945 - założył w Krakowie ośrodek leczniczy dla powracających z obozów
1947 - habilitował się na Wydziale Lekarskim UJ
1950 - zorganizował III Klinikę Chorób Wewnętrznych, przekształconą później w Klinikę Hematologii. Kierował tymi jednostkami przez 28 lat, a przez następnych 10 lat - już jako emerytowany Profesor - pozostawał w ścisłym związku z Kliniką Hematologii IMW AM
1951 - otrzymał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego
1956 - otrzymał tytuł profesora zwyczajnego
1957 - założył i przez kilka lat redagował jedyne wówczas w Polsce czasopismo hematologiczne „Hematologica Cracoviensis”, przemianowane następnie na „Hematologica Polonica”
1988 V 12 - na kilka miesięcy przed śmiercią, walcząc heroicznie z wyniszczającą wieloletnią chorobą nowotworową wygłosił odczyt - swój testament naukowy - w auli UJ z okazji odnowienia dyplomu doktorskiego
1991 – miasto nazwało jego imieniem ulicę (Doktora Twardego) (dawną ul. Wandy Wasilewskiej) biegnącą przez IV i V dzielnicę Prądnik Biały i Łobzów, od ul. Prądnickiej do ul. Józefa Wybickiego i ul. Bratysławskiej
źródła:
Teresa Stanisławska-Adamczewska, Jan Adamczewski, Kraków, ulica imienia …, Kraków 2000
ekologia.pl – Julian Aleksandrowicz