Dzisiejsza data:

August III Sas

(17 X 1696 Drezno – 5 X 1763 Hubertsburg, Saksonia)

król polski, elektor saski


rodzina

z dynastii Wettinów
syn Augusta II, króla polskiego, i Krystyny Eberhardyny Hohenzollern, margrabianki Bayreuth

rodzeństwo: Maurycy Saski, marszałek francuski i książę Kurlandii; Jan Jerzy, kawaler saski, feldmarszałek saski; Fryderyk August hrabia Rutowski, feldmarszałek saski i gubernator Drezna; Aurora Maria hrabianka Rutowska, żona Michała Bielińskiego, wojewody chełmińskiego; Anna hrabianka Orzelska, żona Karola Ludwika, księcia holsztyńskiego na Becku; Augusta Konstancja, żona Fryderyka Friesen; Fryderyka Aleksandra, zona Jana Kantego Moszyńskiego, podskarbiego wielkiego koronnego; August Fryderyk hrabia Cosel, mąż Fryderyki Krystyny Holtzendorff

                                        

August III Sas

Lata panowania 1733 - 1763

poślubił: - Maria Józefa, córka cesarza Józefa I
dzieci:
1.
Fryderyk August (1720 XI 18 - 1722 I 22)
2. Józef August (1721 X 24 - 1728 III 14)
3.
Fryderyk Krystian (1722 IX 5 - 1763 XII 17), był kaleką, nie posiadał władzy w nogach, poślubił Marię Antoninę Walpurgis, córka cesarza Karola VII, a po śmierci ojca przez dwa miesiące panował w Saksonii
4. Maria Amalia (1724 XI 24 - 1760 IX 27), królowa Neapolu, żona Karola III, króla Hiszpanii
5. Maria Małgorzata (1727 IX 13 - 1734 II 1)
6. Maria Anna (1728 VIII 29 - 1797 II 17), poślubiła elektora Bawarii Maksymiliana III Józefa, syna Teresy Kunegundy Sobieskiej i Maksymiliana II Emanuela
7. Franciszek Ksawery (1730 VIII 25 - 1806 VI 21), został naczelnym administratorem Elektoratu Saksonii w latach 1763-1768, następnie wyemigrował do Francji
8. Maria Józefa (1731 XI 4 - 1767 III 13), matka trzech królów Francji
9. Karol Krystian (1733 VII 13 - 1796 VI 16), książę kurlandzki, zawarł potajemnie ślub z Franciszką Krasińską
10. Maria Krystyna (1735 II 12 - 1782 XI 19), zmarła jako opatka klasztoru w Remiremont
11. Maria Elżbieta (1736 II 9 - 1818 XII 24)
12. Albert Kazimierz (1738 VII 11 - 1822 II 10), książę cieszyński, feldmarszałek austriacki, gubernator Niderlandów
13. Klemens Wacław (1739 IX 28 - 1812 VII 27), arcybiskup elektor Trewiru
14. Maria Kunegunda (1740 XI 10 - 1826 IV 8), ksieni klasztorów w Toruniu i Essen
Tytuł:
Augustus III, Dei Gratia rex Poloniae, magnus dux Lithuaniae, Russie, Prussiae, Masoviae, Samogitiae, Kijoviae, Volhyniae, Podoliae, Podlachiae, Livoniae, Smolensciae, Severiae, Czerniechoviae, nec non haereditarius dux Saxoniae princeps et elector etc.
August III, z Bożej łaski król Polski, wielki książę litewski, ruski, pruski, mazowiecki, żmudzki, kijowski, wołyński, podolski, podlaski, inflancki, smoleński, siewierski, czernihowski, a także dziedziczny książę saski i książę - elektor


biogram

          Otrzymał imiona swego ojca - Fryderyk August, zgodnie z tradycją, która nakazywała obdarzać pierworodnych domu panującego imieniem władcy. Jako pierworodny otrzymał wszystkie i wyłączne prawa w Saksonii, a także prawa do nabycia tronu duńskiego. Gdy miał rok został odebrany matce i oddany na wychowanie matce króla, Annie Zofii. Odebrał wykształcenie w sprawach religii, bez nacisku na określone wyznanie, z katechizmem Lutra jako podstawą, uczył się języków obcych (opanował łacinę, niemiecki, polski, rosyjski), fizyki, chemii, matematyki i astronomii. Uczył się jazdy konnej i tańca, studiował etykę i sztuki, brał udział w polowaniach i zawodach strzeleckich.
          Pod opieką wojewody inflanckiego Józefa Kosa wyruszył w tzw. turę kawalerską po Europie, celem uzupełnienia wykształcenia, poznania świata, nie znanych miast i sposobów życia za granicą w różnych środowiskach. Odwiedził Niemcy, Włochy, Francję, zatrzymał się na dłużej w Wenecji, następnie udał się do Wiednia, gdzie poślubił córkę cesarza Józefa I, Marię Józefę. Zaślubiny odbyły się w Wiedniu, wesele wraz z imprezami towarzyszącymi, które trwały cały wrzesień, odbyło się w Dreźnie.
           W czasie bezkrólewia po śmierci Augusta II, wprowadzony został na tron polski przez Austrię i Rosję w zamian za zobowiązanie do zachowania dotychczasowego ustroju w Polsce, uznanie sankcji pragmatycznej Karola VI i oddanie Kurlandii E.J. Bironowi, faworytowi cesarzowej rosyjskiej Anny Iwanowny.
Został wybrany na tron polski w drugiej elekcji, mimo wcześniejszego wyboru i koronacji Stanisława Leszczyńskiego. Objął władzę przy pomocy wojsk saskich i rosyjskich, które zmusiły Leszczyńskiego do opuszczenia kraju i rozbiły wojsko konfederacji dzikowskiej.
           Jako ostatni z władców polskich koronował się na Wawelu, podczas uroczystości posłużono się nowymi, wykonanymi, specjalnie na jego zamówienie, we Wrocławiu, insygniami koronacyjnymi, gdyż oryginalne jego przeciwnicy wywieźli do Częstochowy. Sejm koronacyjny (ostatni sejm Rzeczypospolitej zwołany do Krakowa) nie rozpoczął obrad z powodu małej liczby przybyłych posłów, król zaś wyjechał wkrótce z Krakowa, przebywał najchętniej w Dreźnie.
           Tolerował rządy faworytów (A. Sułkowski, H. Brühl) i samowolę magnatów, pogłębiając rozprzężenie wewnętrzne kraju i upadek jego międzynarodowego znaczenia.
           W Polsce pojawiał się na krótko, w Krakowie przebywał jeszcze raz przez kilka dni (wobec ruiny Zamku Wawelskiego zamieszkał z żoną w Pałacu Biskupim).
Został pochowany w Dreźnie.

          Anegdota historyczna mówi, że każdego ranka zwracał się do swego pierwszego ministra Henryka Brühla z pytaniem: Brühl, czy mam pieniądze?, na co minister miał zawsze odpowiadać „Tak jest, wasza królewska mość”.

           „Jadał tłusto i wiele: kuchnia jego nie miała równej w Europie tak co do wytworności potraw, jak co do wielości ich; kucharzów, kuchcików, posługaczów kuchennych, pomywaczek liczbę do setnej dochodzącą. Toż samo niemal było i w cukierni. Choć sam jeden obiadował, zastawiano jednak przed niego najmniej 20 potraw i po tym wety i cukry.”


kalendarium

1702 V 1 - odebrał nadaną mu przez uniwersytet w Wittenberdze godność rektora
1710 X 10 - został konfirmowany przez kaznodzieję królowej matki doktora E. Pipinga
1711 - pod opieką wojewody inflanckiego Józefa Kosa wyruszył w podróż po Europie
1712 XI 27 - we Włoszech, w Mediolanie dokonał konwersji i przeszedł na katolicyzm
1714 IX 5 - znalazł się w Paryżu, został przedstawiony Ludwikowi XIV
1717 X 11 - w Wiedniu i Rzymie ogłoszono jego przejście na katolicyzm
1719 VIII 20 - w Wiedniu poślubił Marię Józefę, wesele młodej pary odbyło się w Dreźnie
1733 II 1 - objął tron saski
1733 - Jan Sebastian Bach dedykował mu swoją wielką mszę h-moll, jedno z największych dzieł w historii muzyki światowej
1733 X 5 - pod presją wojsk rosyjskich został obrany na króla polskiego, wbrew uprzedniej (12 IX 1733) elekcji Stanisława Leszczyńskiego
1734 I 14 - wjechał uroczyście na Wawel z żoną Marią Józefą, chłodno witany przez mieszkańców Krakowa
1734 I 17 - oboje zostali ukoronowani przez biskupa krakowskiego J. A. Lipskiego
1736 - odbył się jedyny niezerwany w czasie jego panowania sejm tzw. pacyfikacyjny, na którym potwierdzono jego tytuł królewski
1736 - powołał do życia w Uniwersytecie krakowskim katedrę języka francuskiego

1744 III 4 – zabronił Żydom prowadzenia handlu na terenie Krakowa (poza „miastem żydowskim” w Kazimierzu)
1745 I - po raz ostatni przebywał przez kilka dni w Krakowie

1752 – wybrał się na polowanie do Puszczy Białowieskiej. Pojawienie się królewskiego orszaku wzbudzało w mijanych wsiach wielkie zainteresowanie. Ludzie wylegli na drogę aby choć przez chwilę zobaczyć swego władcę. Tymczasem król, zmęczony niewygodami podróży, zdrzemnął się trochę. Gdy August spał, jego ulubiony pies, buldog, wyglądał przez okno karety. Zgromadzeni na trasie przejazdu królewskiej karocy sądząc, że widzą Jego Królewską Mość, „dziwowali się niezmiernie, że z wejrzenia taki do psa podobny”


źródła

Jacek Staszewski, August III Sas, Wrocław 1989

Jędrzej Kitowicz, Pamiętniki, czyli Historia polska, Warszawa 1971