Aleksander I Romanow

(23 XII 1777 Petersburg – 1 XII 1825 Taganrog)

cesarz rosyjski, król Polski

rodzina

syn Pawła I i Marii Teodorówny, księżniczki Wirtemberskiej
starszy brat księcia Konstantego oraz Mikołaja, swojego następcy na tronie Rosji

biogram

           W młodości zaprzyjaźnił się z przebywającym w Petersburgu ks. Adamem Jerzym Czartoryskim, po wstąpieniu na tron udzielił amnestii uwięzionym w Rosji Polakom, a ks. Czartoryskiego powołał na odpowiedzialne stanowiska państwowe (między innymi na zastępcę ministra spraw zagranicznych Rosji, kuratora okręgu naukowego wileńskiego, członka Senatu i Rady Państwa).

           Do władzy doszedł w wyniku przewrotu pałacowego i zabójstwa jego ojca (prawdopodobnie uczestniczył w spisku).
           Pierwsze jego dekrety dotyczyły rehabilitacji ludzi usuniętych przez Pawła I z urzędów i wojska, zwiększenia roli senatu, zniesienia poddaństwa chłopów w guberniach nadbałtyckich, likwidacji cenzury książek, zakazu stosowania tortur w śledztwie, liberalizacji handlu zagranicznego i reform w szkolnictwie.
Utworzone zostały uniwersytety w Charkowie i Kazaniu oraz reaktywowany Uniwersytet Wileński z polskim językiem nauczania.
            Uczestniczył w koalicjach antynapoleońskich. Klęska Napoleona I w Rosji przyczyniła się do wzrostu prestiżu cara i wzmocnienia jego pozycji na arenie międzynarodowej.
             Był inicjatorem Kongresu Wiedeńskiego, zainicjował Święte Przymierze. Przyłączył do Rosji duże obszary w Europie i Azji.
            Doprowadził do utworzenia Królestwa Polskiego i nadania mu oktrojowanej konstytucji, której nie przestrzegał.
            W końcowym okresie panowania popadł w mistycyzm. Jak głosi legenda odsunął się od władzy i wyjechał na Syberię gdzie, jako F. Kuźmicz, żył aż do 1864.

kalendarium

1801 - został cesarzem rosyjskim
1801 - inkorporował Gruzję

1805 IX 29 – przybył do Puław, witany przez arystokrację jako wróg Prus, zwolennik odrodzenia Polski

1805 X 16 – wyjechał do Poczdamu, gdzie doprowadził do pojednania z Prusami
1805 - 1807 - uczestniczył w koalicji antyfrancuskiej (wojny napoleońskie)

1807 – na zjeździe z Napoleonem w Tylży, gdzie utworzono Księstwo Warszawskie, uzyskał dla Rosji obwód białostocki
1806-1812 - prowadził wojny z Turcją
1806-1813 - prowadził wojnę z Persją
1808-1809 - prowadził wojnę ze Szwecją
1809 - przyłączył do imperium Finlandię
1812 - przyłączył Besarabię
1813 - przyłączył do Rosji Azerbejdżan
1814 - na czele wojsk sojuszniczych wkroczył do Paryża

1815 V 3 – na kongresie wiedeńskim wywalczył Królestwo Polskie, które powstało z okrojonego do ¾ Księstwa Warszawskiego
1815 - został królem polski

1815 XI 27 – podpisał dla Królestwa Polskiego oktrojowaną, bardzo jednak liberalną konstytucję

1820 – łamiąc konstytucję wprowadził cenzurę

1822 IV 13 - wydał dekret zakazujący młodzieży z Królestwa Polskiego udawania się na studia za granicę, spowodowało to spadek liczby studentów na Uniwersytecie Krakowskim