Dzisiejsza data:

Józef Franciszek Stanisław Łęski

(2 IV 1760 Małe Łany koło Żarnowca – 13 VII 1825 Warszawa)

astronom, matematyk, malarz i rytownik

rodzina

syn Jerzego, pułkownika wojsk koronnych (w regimencie dragonii Wielopolskiego), i Barbary z Łukowskich
dzieci:
Stanisław, kapitan inżynierii, zginął pod Możajskiem w 1812
Adam, prezes Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, dyrektor główny w Komisji Przychodów i Skarbu, członek Rady Administracyjnej Królestwa Polskiego
Edward, zmarł w 1930
Józefa, wyszła za mąż za pułkownika sztabu głównego Męciszewskiego, zmarła w 1853
Tekla, niezamężna

biogram

            Uczył się początkowo w Gdańsku, pod kierunkiem profesora Szyllera. W wieku 12 lat związał się ze Szkołą Rycerską Korpusu Kadetów w Warszawie, gdzie zdobył wykształcenie naukowe i artystyczne, i gdzie dosłużył się stopnia brygadiera. Został profesorem Szkoły Rycerskiej i wykładowcą matematyki elementarnej, miernictwa i rysowania map.
           Wziął udział w powstaniu kościuszkowskim jako major inżynierii, adiutant Kościuszki. Dostał się do niewoli pruskiej i przesiedział rok w więzieniu w Nissie, gdzie się utrzymywał z malowania miniatur. Uwolniony, wracał do kraju pieszo przez Prusy i Saksonię, zwiedził galerie w Dreźnie i Berlinie.
            Po powrocie do stron rodzinnych został tymczasowo mianowany profesorem matematyki w Krakowskiej Szkole Głównej. Po wyjeździe Jana Śniadeckiego do Wilna objął funkcję dyrektora krakowskiego obserwatorium astronomicznego oraz profesora astronomii i matematyki wyższej.
           Wkrótce jednak opuścił Kraków, by objąć posadę profesora matematyki i fizyki w nowo powstałym Liceum Warszawskim. Pogłębiał wiedzę na studiach astronomicznych i chemicznych w Paryżu, gdzie odwiedzał też galerie i kopiował dzieła mistrzów.
           Został mianowany przez Izbę Edukacyjną Księstwa Warszawskiego profesorem astronomii i dyrektorem obserwatorium astronomicznego w Krakowie. Dymisjonowany ze względu na chorobę wyjechał do Warszawy.
           Był członkiem Warszawskiego TPN i Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, gdzie brał czynny udział w spotkaniach wygłaszając rozprawy i referaty.
Swoje obserwacje i obliczenia drukował w berlińskich rocznikach astronomicznych, w „Miscellaneach Krakowskich” i w „Gazecie Krakowskiej”, wydawał również swoje prace i rozprawy drukiem.
           Wykonywał akwaforty i malował portrety miniaturowe, ilustrował książki i kopiował obrazy, tworzył kompozycje historyczne i alegoryczne. Popularny był w XIX wieku miedziorytowy portret Kościuszki autorstwa Łęskiego, przedstawiający naczelnika ze wzniesioną oburącz szablą. Jego rysunki przechowuje Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie i warszawskie Muzeum Narodowe.
           Pochowany w Warszawie na Powązkach.

wybrane prace:
1790 - Miernictwo wojenne
1794 - Taktyka
1801 - Darstellung der samtlichen Theile der Mathematik
1819 - Rozprawa o zaćmieniach
1822 - Rozprawa o konstellacyjach

kalendarium

1772 - wstąpił do Szkoły Rycerskiej Korpusu Kadetów w Warszawie
1789 - został profesorem Szkoły Rycerskiej
1794 - jadąc z pismami do Kościuszki dostał się do niewoli
1796 - pieszo powrócił do stron rodzinnych
1798 - został tymczasowo mianowany profesorem matematyki w Krakowskiej Szkole Głównej
1803 - objął funkcję dyrektora krakowskiego obserwatorium astronomicznego oraz profesora astronomii i matematyki wyższej
1804 - 1809 - pełnił obowiązki profesora matematyki i fizyki w nowo powstałym Liceum Warszawskim
1804 - został członkiem Warszawskiego TPN
1808 XI 24 - wygłosił wykład, mający być programem naukowym Towarzystwa Warszawskiego, wprowadzający zarazem systematyzację wszystkich gałęzi umiejętności
1809 - 1811 - przebywał na studiach astronomicznych i chemicznych w Paryżu
1811 - 1824 - piastował funkcję dyrektora obserwatorium astronomicznego w Krakowie
1816 - na spotkaniu Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, wygłosił „Rozprawę o pięknościach w sztukach a szczególniej w malarstwie”. Zastanawiał się w niej, jakie cechy sprawiają, że pewne przedmioty podobają się człowiekowi a inne nie. Zakładał, że takie cechy istnieją obiektywnie w przedmiotach.
1817 V 4 - na spotkaniu Towarzystwa Naukowego Krakowskiego ogłosił wyniki obliczeń położenia miasta Krakowa