Łazarz Andrysowic
Lazarus Andrae
(? Stryków – przed 22 maja 1577 Kraków)
pierwszy drukarz pochodzenia polskiego
rodzina
ożenił się z Barbarą, wdową po znanym wydawcy Hieronimie Wietorze, zostając właścicielem oficyny znanej później jako Drukarnia Łazarzowa
syn Jan Januszowski
biogram
Początkowo czeladnik, następnie zarządca w drukarni Barbary Wietorowej. Po jej poślubieniu drukarnię rozbudował i unowocześnił wyposażając między innymi w nowe zestawy czcionek. Publikował w języku polskim, jak i łacińskim dzieła naukowe i literackie (między innymi Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Jana Kochanowskiego, Marcina Kromera, Stanisława Orzechowskiego, Stanisława Hozjusza), muzyczne (kompozycje Walentego Bakfarka, Cypriana Bazylika, Wacława z Szamotuł i innych), religijne (pieśni różnowiercze i pisma kontrreformacyjne, psałterze, modlitwy). Publikował również w języku węgierskim.
Współpracował z dworem królewskim.
Do najbardziej popularnych druków należały zbiory prawa miejskiego Bartłomieja Groickiego. Wytłoczył łącznie 269 pozycji, z czego 130 stanowiły dzieła w języku polskim. Druki składane były starannie, czcionką o estetycznym kroju, zwykle z piękną kartą tytułową, często z sygnetem; cieszyły się one uznaniem w kraju i za granicą.
Po jego śmierci oficynę rozwinął syn Jan Januszowski.
wybrane prace:
1550/1551 - Liber de ecclesia (Commentariorum de Republica emendanda liber IV) Andrzej Frycz Modrzewski
1558 - Consilium rationis bellicae Jan Tarnowski
1558 - Geometria, to iest miernicka nauka po polsku krótko napisana z graeckich y z łacińskich ksiąg - Stanisław Grzepski
1559 - Chronica ez vilagnac yeles dolgairol S. Szekelyego
1559 - Porządek sądów prawa magdeburskiego, artykuły prawa magdeburskiego ... - Bartłomiej Groicki
1565 - Harmoniarum Musicarum... Walenty Bakfark
1566 - Geometria co iest Miernicka Nauka/ po Polsku krotko napisana z Greckich y z Łacińskich Ksiąg. Naydziesz też tu iako naszy Miernicy zwykli mierzyć Imienie na Włóki albo na łany. Item, iugerum ROManum iako wiele ma w sobie. Item, zato Wieża albo co inszego wysokiego zmierzyć/ albo dalekość jaka. Na przykład/kiedyby chciał wiedzieć/iako daleko do zamku przez błoto/albo przez wodę Grzepski Stanisław
kalendarium
1548 - przybył do Krakowa
1550 - przyjął prawo miejskie Krakowa
1550 lub 1549 - poślubił Barbarę Wietorową
1551 - z powodu interwencji cenzury kościelnej został zmuszony do przerwania druku De Republica emendanda Andrzeja Frycza Modrzewskiego
1553-1570 - tłoczył akty urzędowe dla kancelarii królewskiej
1569-1571 - posiadał serwitoriat królewski
źródła:
Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków 2000