Tadeusz Kamil Marcjan Żeleński
Boy
(21 XII 1874 Warszawa – 3 VII 1941 Lwów)
lekarz, tłumacz, satyryk, publicysta, krytyk literacki i teatralny
rodzina
herbu Ciołek, syn Władysława i Wandy z Grabowskich
miał dwóch braci:
Edward Narcyz (1878 10 V 1910), urzędnik bankowy
Stanisław Gabriel (21 II 1873 Warszawa – 28 VIII 1914 pod Łukowem), architekt, właściciel Krakowskiego Zakładu Witraży S. G. Żeleński
poślubił Zofię Pareńską (1886 – 1956)
syn Stanisław (23 II 1905 Kraków – 3 XII 1981 Warszawa), aktor filmowy i teatralny
biogram
Studiował medycynę na UJ, praktykował jako lekarz w Klinice Pediatrycznej UJ, lekarz kolejowy, następnie lekarz wojskowy.
Związany był z krakowskim środowiskiem Młodej Polski, pisał wiersze i piosenki satyryczne do kabaretu Zielony Balonik, ośmieszające zarówno mieszczańską pruderię, jak i dekadencką pozę cyganerii. Współpracował między innymi z „Czasem", „Ilustrowanym Kurierem Codziennym", „Wiadomościami Literackimi". Młodopolski Kraków utrwalił w szkicach Plotki... plotki i Znaszli ten kraj?... .
Był autorytetem liberalnej i demokratycznej inteligencji, prowadził głośne kampanie o laicyzację polskiej kultury obyczajowej oraz racjonalizację stosunku do tradycji i literatury narodowej. Został współzałożycielem stacji sztucznego żywienia niemowląt Kropla Mleka (w Szpitalu Św. Łazarza) i pierwszej w Polsce poradni świadomego macierzyństwa.
W swoim dorobku ma ponad 100 przekładów z literatury francuskiej ("Biblioteka Boya” 1915 - 1935), między innymi Pieśń o Rolandzie, dzieła F. Villona, F. RabeIais'go, Kartezjusza, B. Pascala, Moliera, D. Diderota, Woltera, A. de Musseta, H. Balzaca, Stendhala, A. Jarry'ego, M. Prousta.
Został wykładowcą literatury francuskiej na Uniwersytecie Lwowskim, zamordowany po zajęciu Lwowa przez Niemców.
Na kamienicy przy ul. Karmelickiej 6, gdzie mieszkał, znajduje się tablica pamiątkowa, a na Plantach jego popiersie (wykonał E. Krzak 1979).
kalendarium
1892 - 1900 - studiował medycynę na UJ
1901 - 1907 - asystent w Klinice Pediatrycznej UJ
1908 - 1915 - lekarz kolejowy
1915 - 1918 – lekarz wojskowy
1922 - zamieszkał w Warszawie
1931 – został współzałożycielem stacji sztucznego żywienia niemowląt Kropla Mleka (w Szpitalu Św. Łazarza) i pierwszej w Polsce poradni świadomego macierzyństwa
1933 – został członkiem PAL
1939 – został wykładowcą literatury francuskiej na Uniwersytecie Lwowskim
1980 V 26 - na Plantach stanął jego pomnik