Dzisiejsza data:

Józef Bonawentura Ignacy Załuski

(14 VII 1787 Ojców – 25 IV 1866 Kraków)

wojskowy, pamiętnikarz, publicysta i poeta

rodzina

syn Teofila Wojciecha (1760 – 1831), podskarbi wielki koronny i kasztelan buski, i Honoraty Stempkowskiej na Nieświeżu, rozwiedziona ze swym pierwszym mężem Józefem Lubomirskim, po rozwodzie z Załuskim poślubiła Igelstroma, generała rosyjskiego

rodzeństwo: Maria Salomea (1786 – 1796); Helena (1790); Franciszka Maria (1793 – 1844), mąż Fryderyk Lubomirski (1779 – 1848); Karol Teofil (1794 – 1845), żona Amelia Ogińska (1805 – 1858)

poślubił 28 VIII 1816 w Krakowie Zofię Antoninę Przerębską herbu Nowina (1794 – 1881)

dzieci: Zygmunt Bogumił (1817 – 1872), poślubił Henrykę Marię Rucką z Kolbuszowy (1825 – 1888)

biogram

           Do czwartego roku życia przebywał u babki w Ojcowie, następnie u ciotki Puszetowej w Minodze. Ojciec sprowadził go do Wiednia, gdzie przez 8 lat pobierał nauki w słynnym Theresianum, a pod koniec nauki otrzymał tytuł pazia na dworze Franciszka I.

           Gdy rozeszły się wieści, że na ziemie polskie wkracza Napoleon z wojskiem polskim, Załuski przebywający po świętach wielkanocnych w Krakowie, przekradł się przez posterunki austriackie, przebył wpław Wisłę i pospieszył do Warszawy, gdzie jako szeregowiec wstąpił do 1 Pułku Szwoleżerów Gwardii Cesarskiej. Po kilku tygodniach awansował na porucznika II klasy w 6 kompanii, a cztery miesiące później był już porucznikiem I klasy w 3 kompanii. Uczestniczył w kampaniach napoleońskich: (1808-1811) oraz (1812-1814). W bitwie pod Wagram dowodził 1 kompanią.

            Pod Brienne-le-Château dostał się do niewoli i został przekazany Rosjanom przez Wirtemberczyków. Kończąc służbę w wojsku napoleońskim, posiadał stopień szefa szwadronu, odpowiadający randze podpułkownika bądź majora gwardii. Został kronikarzem 1 Pułku Szwoleżerów Gwardii Cesarskiej, następnie był adiutantem cara Aleksandra I Romanowa, a po jego śmierci adiutantem Mikołaja I w armii Królestwa Polskiego. Brał udział w wojnie z Turcją, walcząc między innymi pod Hassaniar. Po zakończeniu działań wojennych podał się do dymisji, która została przyjęta. Służbę wojskową zakończył w stopniu generała brygady.

           Został kuratorem szkół Wolnego Miasta Krakowa. Materiały dotyczące Załuskiego jako kuratora instytucji naukowych Wolnego Miasta Krakowa zachowano w Archiwum Miasta Krakowa (Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Krakowie) i Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

           Przyłączył się do powstania listopadowego, wstępując do wojska powstańczego, został szefem sztabu 2. Dywizji Piechoty, a następnie stał na czele polskiego wywiadu wojskowego. Za udział w powstaniu listopadowym został skazany przez władze rosyjskie na konfiskatę dóbr.

           Podczas Wiosny Ludów był komendantem Gwardii Narodowej we Lwowie, po Wiośnie Ludów był więziony przez władze rosyjskie.

           Pod koniec życia osiadł w Galicji. W połowie XIX wieku był właścicielem posiadłości tybularnych w Jabłonicy Polskiej z Budzyniem, Jasienicy, Jasienickiej Woli, Malinówki z Koźleńcem, Orzechówka, Orzechowska Wola.

           Autor pamiętników, wspomnień, utworów dramatycznych, wierszy oraz przekładu rozprawy Napoleona. Publikował pod pseudonimami Dawny oficer gwardii polskiej Napoleona; Dawny towarzysz broni; Józef z Ojcowa; Un Ancien Officier, Josef Z..

           Został pochowany w kościele parafialnym w Gręboszowie.

kalendarium

1807 IV 19 – wstąpił do 1 Pułku Szwoleżerów Gwardii Cesarskiej

1807 VI 5 - awansował na porucznika

1807 X - był już porucznikiem

1808 – 1811 i 1812 – 1814 - uczestniczył w kampaniach napoleońskich

1809 IV 5 – został odznaczony Legią Honorową

1810 – otrzymał Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari

1815 – został adiutantem cara Aleksandra I Romanowa

1829 VII 18 – podał się do dymisji

1826 – 1830 – był kuratorem szkół Wolnego Miasta Krakowa

1830 – został nagrodzony Znakiem Honorowym za 20 lat służby

1831 II 6 – wstąpił do wojska powstańczego

1831 II 9 – został szefem sztabu 2. Dywizji Piechoty

1831 V 5 – stanął na czele polskiego wywiadu wojskowego

1831 IX 9 – podał się do dymisji

1835 – został skazany przez władze rosyjskie na konfiskatę dóbr za udział w powstaniu listopadowym

1848 – był komendantem Gwardii Narodowej we Lwowie

1866 IV 30 – został pochowany w kościele parafialnym w Gręboszowie

źródła:

Janusz Staszewski, Generał Józef Załuski, Poznań 1934

czytaj też …