Ludwik Hiacynt Zieleniewski

(15 VIII 1819 Kraków – 19 IX 1885 Kraków)

mistrz kowalski, przemysłowiec, założyciel fabryki maszyn

rodzina

syn Antoniego, majstra kowalskiego, i Marianny z Guździńskich
ojciec Edmunda Jana Kantego oraz Leona

biogram

           Był terminatorem i czeladnikiem w ojcowskiej kuźni. Po uzyskaniu praw mistrzowskich przejął samodzielne prowadzenie warsztatu. Kuźnię swą wyposażył w obrabiarki do drewna i metalu, tak że stan techniczny warsztatu pozwolił mu wystąpić o koncesję na założenie wytwórni powozów. Niestety pozwolenia tego nie uzyskał, gdyż ówczesne prawo cechowe zabraniało zatrudniania w jednym zakładzie przedstawicieli różnych zawodów rzemieślniczych (np. kowali, ślusarzy, rymarzy, cieśli). Z konieczności więc zajął się głównie naprawą maszyn.
           Słusznie zakładając, że zwolnienie z pańszczyzny chłopów spowoduje konieczność posiadania przez właścicieli ziemskich odpowiedniego sprzętu do uprawy roli, wystąpił z prośbą o zezwolenie na założenie fabryki maszyn i urządzeń rolniczych. Przygotowując się do przestawienia produkcji nabył maszynę parową oraz mechaniczne tokarki, wiertarkę, szlifierkę i zaczął produkować pługi. Dbając o los swego przedsięwzięcia, postarał się o poparcie ziemiaństwa, wstępując do krakowskiego Towarzystwa Rolniczego (utworzonego w 1847 roku). Uzyskał też poparcie krakowskiej Izby Handlowo-Przemysłowej (utworzonej w 1850 roku), jak również cechu kowali, którego był już wtedy cechmistrzem.
           Sprzymierzeńca dla swych działań pozyskał w osobie ówczesnego prezesa Towarzystwa Rolniczego - Adama hrabiego Potockiego, który pożyczył mu 17 000 złotych reńskich, o bardzo niskim oprocentowaniu (5%), spłacanych ratami przez 40 lat. Ponadto dostarczył mu pługi i inne narzędzia rolnicze zakupione za granicą dla potrzeb swych dóbr. Stały się one wzorcami - modelami w początkowej fazie produkcji.
           Po pomyślnym przetestowaniu w dobrach ziemiańskich pod Lwowem i Krakowem produkowanych narzędzi rolniczych wystąpił i otrzymał oficjalną zgodę na założenie fabryki, którą zarejestrował pod nazwą C.K. Uprzywilejowana Krajowa Fabryka Maszyn Rolniczych i Narzędzi Ludwika Zieleniewskiego. Zapis ten stanowił upoważnienie do otwierania składów wyrobów własnych na terenie całego kraju. Kopiowane w okresie początkowym zagraniczne konstrukcje z czasem zastępowano własnymi, ulepszając je ciągle.
           Oprócz młocarni w fabryce wytwarzano sieczkarnie ręczne, urządzenia do spulchniania ziemi i wydzierania chwastów, pługi i brony. Biorąc pod uwagę galicyjskie warunki uprawy roli (wąskie zagony, głębokie bruzdy), produkował specjalnie przystosowane żniwiarki i kosiarki. Z czasem jednak pojawił się problem konkurencji maszyn rolniczych produkowanych w Czechach, Austrii, jak również w licznych prowincjonalnych fabrykach krajowych. Starając się temu zaradzić, rozszerzył asortyment wyrobów własnych o urządzenia zakładów przemysłowych uruchamianych w majątkach ziemskich (gorzelni, browarów, kościarni, młynów, cukrowni, olejarni itd.).
           Rozpoczęto również produkcję maszyn parowych i kotłów oraz urządzeń wiertniczych dla potrzeb przemysłu naftowego. Niestety nie poprawiło to kondycji fabryki. Zamówienia na maszyny i kotły parowe były nieliczne - zbyt wolno uprzemysławiała się Galicja, zaś konkurencja licznie powstałych na Podkarpaciu zakładów, nastawionych na zaspokojenie potrzeb przemysłu naftowego, skutecznie eliminowała z tego sektora fabrykę Zieleniewskiego.

wybrane publikacje:

1872 - opracował i wydał katalog Ilustrowany podręcznik dla rolników i przemysłowców będący przeglądem jego dokonań konstrukcyjnych oraz produkcji fabryki

kalendarium

1833 - 1837 - był terminatorem i czeladnikiem w warsztacie ojca
1839 - uzyskał prawa mistrzowskie
1840 - przejął samodzielne prowadzenie warsztatu
1844 - wystąpił o koncesję na założenie wytwórni powozów
1847 - został członkiem Towarzystwa Rolniczo - Gospodarskiego Krakowskiego
1850 - 1851 - wyprodukowane narzędzia rolnicze testowano w dobrach ziemiańskich pod Lwowem i Krakowem
1851 - 1856 - pełnił funkcję starszego cechu kowali
1851 - doprowadził do powstania Towarzystwa Zjednoczonych Rękodzieł w Krakowie
1851 - postawił budynek fabryczny przy ulicy św. Marka, w którym zainstalował pierwszą w Krakowie maszynę parową
1853 VI 23 - otrzymał oficjalną zgodę na założenie fabryki, którą zarejestrował pod nazwą C.K. Uprzywilejowana Krajowa Fabryka Maszyn Rolniczych i Narzędzi Ludwika Zieleniewskiego
1856 - w fabryce produkowano 85 typów maszyn i narzędzi rolniczych
1857 - otrzymał pierwszą nagrodę na wystawie wiedeńskiej za młocarnię własnej konstrukcji
1857 - został królem kurkowym
1859 - uruchomił odlewnię
1864 - wyprodukował pierwszą maszynę parową
1866 - ponownie wybrany do reaktywowanej Rady Miejskiej