Dzisiejsza data:

Samuel Zborowski

(? - 26 V 1584 Kraków)

rotmistrz królewski, banita

rodzina

syn Marcina, kasztelana krakowskiego, i Anny z Góry Konarskiej
brat Jana (kasztelan gnieźnieński), Krzysztofa i Andrzeja (stanęli przez Sądem Sejmowym oskarżeni o spisek przeciwko królowi)
wyznania kalwińskiego

biogram

           Podczas pierwszego bezkrólewia, wraz z braćmi, popierał kandydaturę Henryka Walezego na tron Polski. W czasie uroczystości koronacyjnych Henryka Walezego na Wawelu, doszło do walki pomiędzy Samuelem Zborowskim i Karwatem sługą Jana Tęczyńskiego. Próby rozdzielenia walczących podjął się Andrzej Wapowski, kasztelan przemyski. Zdenerwowany interwencją Samuel Zborowski uderzył Wapowskiego czekanem w głowę, wskutek czego tenże zmarł.
           Wdowa po Wapowskim złożyła ciało zabitego męża pod oknem komnaty króla. Jej krewni domagali się zemsty. Bracia Zborowskiego błagali o wyrozumiałość. Nowy król, mając na względzie poparcie Zborowskich dla swej kandydatury, skazał go jedynie na banicję i konfiskatę majątku bez utraty czci, nie bacząc na to, że morderstwo dokonane pod bokiem monarchy lub podczas sejmu było przez ówczesne prawo karane śmiercią. Samuel udał się do ówczesnego władcy Siedmiogrodu, Stefana Batorego.
           Po czterech miesiącach panowania Henryk Walezy uciekł z Polski, a po trzech latach bezkrólewia, nowym władcą Polski został Stefan Batory. Na wieść o wyniku elekcji Samuel Zborowski wrócił do kraju, lekceważąc sobie wydany nań wyrok.
           Udał się na Sicz zaporoską, gdzie jako hetman kozacki wziął udział w wojnie z Rosją, a także spiskował z Habsburgami przeciwko Zamojskiemu i królowi. Gdy wraz z oddziałem zbrojnym przybył w okolice Krakowa, na teren jurysdykcji kanclerza Zamojskiego, został przez niego pojmany i bez sądu (jako banita) ścięty.
           Został ścięty (na mocy listownego porozumienia z królem) z rozkazu Zamoyskiego w przeznaczonym na takie wydarzenia miejscu pod basztą Lubranką na Wawelu.

kalendarium

1574 II 23 - na dziedzińcu zamku królewskiego na Wawelu, podczas turnieju rycerskiego ranił śmiertelnie Andrzeja Wapowskiego
1576 - wraz ze Stefanem Batorym, nie bacząc na ciążący na nim wyrok przyjechał do Polski
1580 - udał się na Sicz zaporoską, gdzie jako hetman kozacki wziął udział w wojnie z Rosją
1584 V 11 - został ujęty w Piekarach i osadzony jako niebezpieczny złoczyńca w wieży wawelskiej
1589 - sejm uznał ścięcie Samuela Zborowskiego za zgodne z prawem