Emil Zegadłowicz
(20 VII 1888 Biała, obecnie Bielsko – Biała – 24 II 1941 Sosnowiec)
poeta, prozaik, dramatopisarz, tłumacz
rodzina
nieślubny syn Tytusa, nauczyciela wadowickiego gimnazjum, i Elżbiety Kaiszar, nauczycielki muzyki żonaty z Marią Kurowską
dzieci:
- Halszka (1916 VIII 16)
- Atessa (1920 VIII 7)
biogram
Dzieciństwo spędził w Gorzeniu Górnym niedaleko Wadowic, gdzie jego ojciec nabył niewielki majątek ziemski (dziś siedziba Muzeum Emila Zegadłowicza). Po ukończeniu gimnazjum w Wadowicach studiował polonistykę, germanistykę i historię sztuki na UJ, a następnie w Wiedniu i w Dreźnie. Zamieszkał w Poznaniu, pracując jako kierownik literacki Teatru Polskiego, doradca Księgarni św. Wojciecha, redaktor czasopism. Powrócił do Gorzenia. Pracował w teatrze katowickim i wykładał historię sztuki w konserwatorium w Katowicach.
Pisał poezje, powieści, utwory dramatyczne, organizował spotkania artystów, gromadził wiele artystycznych dzieł. Dał się poznać jako znakomity tłumacz z języka niemieckiego (Faust Goethego). Był odkrywcą świątkarza Jędrzeja Wowry.
W Krakowie bywał często, tu debiutował w czasie studiów wierszami w zbiorczym tomiku "Tententy", tu też w Teatrze im. J. Słowackiego wystawiono jego pierwszą sztukę "Lampka oliwna", w której grała Stanisława Wysocka.
Pochowany na cmentarzu parafii św. Tomasza na pograniczu Pogoni i Małobądza (w granicach Będzina).
publikacje
1908 - debiutował tomem wierszy Tententy wydanym wspólnie z Wacławem Orłowskim i Władysławem Toporem
1910 - poemat Nad rzeką
1911 - poezje i poematy Powrót
1919 - Imagines
1919 - Odejście Ralfa Moora
1921 - U dnia, którego nie znam, stoję bram
1923 - Powsinogi beskidzkie
1923 - Kolędziołki beskidzkie
1927 - W obliczu gór i kulis
1927 - 1929 - Żywot Mikołaja Srebrempisanego
1929 - Dziesięć ballad o powsinogach beskidzkich ilustrowanych barwnymi drzeworytami Zbigniewa Pronaszki
1935 - Zmory
1938 - Motory skonfiskowane przez cenzurę
1939 - Wasz korespondent donosi (sztuka teatralna, zaginiona)
1940 - Domek z kart (sztuka teatralna) ;
kalendarium
1898 - 1906 - pobierał nauki w gimnazjum w Wadowicach
1906 VI 16 - uzyskał świadectwo dojrzałości gimnazjum w Wadowicach
1906 X 1 - rozpoczął studia na wydziale filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
1915 VI 10 - stanął na poborze i został wcielony do wojska austriackiego
1915 VII 27 - wziął w Wadowicach ślub z Marią Kurowską
1916 II 15 - został zwolniony z wojska
1917 - nawiązał współpracę z poznańską grupą ekspresjonistów "Zdrój"
1919 - objął stanowisko referenta, a następnie kierownika Wydziału Literatury Ministerstwa Sztuki i Kultury
1921 - utworzył grupę literacką "Czartak" z Janiną Brzostowską, Edwardem Kozikowskim, Janem Nepomucenem Millerem i Tadeuszem Szantrochem
1921 XII - opuścił Warszawę i wrócił do Gorzenia
1924 - w Teatrze im. J. Słowackiego wystawiono jego sztukę Lampka oliwna
1927 - wyjechał do Poznania
1927 - 1931 - był kierownikiem literackim Teatru Polskiego w Poznaniu
1928 - 1929 - był redaktorem katolickiego pisma "Tęcza", teatralnego "Świat Kulis", a także dyrektorem programowym poznańskiej rozgłośni Polskiego Radia
1933 - 1934 - był kierownikiem literackim teatru w Katowicach
1933 - z okazji dwudziestopięciolecia twórczości otrzymał honorowe obywatelstwo Wadowic
1934 - został redaktorem pisma "Wieś" - organu Związku Młodzieży Ludowej
1936 - został sympatykiem lewicy
1936 - odebrano mu honorowe obywatelstwo Wadowic z powodu powieści Zmory
1951 - otrzymał swoją ulicę w Krakowie, w dzielnicy Stare Miasto, na Nowym świecie, sąsiadującą z ulicą Felicjanek
źródła
Kozikowski Edward, Portret Zegadłowicza bez ramy. Opowieść biograficzna na tle wspomnień osobistych, Warszawa 1966;
Kolińska Krystyna, Zegadłowicz. Podwójny żywot srebrempisanego, Warszawa 1999