biogram
Dzieciństwo i młodość spędził na dworze krakowskim, pobierając wraz z braćmi nauki u Jana Długosza i F. Kallimacha, był wszechstronnie wykształcony, władał kilkoma językami.
Zanim został królem zarządzał w imieniu swojego brata, króla węgierskiego i czeskiego Władysława Jagiellończyka, księstwem głogowskim i księstwem opawskim. Został również namiestnikiem całego Śląska i Łużyc Dolnych. Po zgonie Aleksandra I objął tron wielkoksiążęcy w Wilnie i wkrótce został wybrany królem Polski.
Prowadził wojny z Rosją, wspieraną przez cesarza niemieckiego Maksymiliana I i Zakon Krzyżacki, które mimo zwycięstwa pod Orszą zakończyły się utratą Smoleńska. Współdziałając z Władysławem Jagiellończykiem, doprowadził do rozbicia antypolskiego sojuszu państw habsburskich (wiedeńskie układy i traktaty) i państw skandynawskich pod panowaniem dynastii oldenburskiej. Zmusił do uległości próbującego oderwać się od Polski wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego Albrechta Hohenzollerna, którego pokonał i wymusił na nim złożenie hołdu lennego (hołd pruski). Po wymarciu Piastów mazowieckich włączył Mazowsze do Korony.
Uzyskał przyznanie za swego życia, w wyniku elekcji vivente rege, tronu wielkoksiążęcego na Litwie i tronu polskiego swemu małoletniemu synowi Zygmuntowi Augustowi.
Wzmocnił działalność mennicy krakowskiej, rozpoczął zabiegi o uporządkowanie przepisów dotyczących dochodów z eksploatacji żup solnych i kopalni, wydał statut dla Ormian, zasady procesowe, zlecił ujednolicenie praw w całym kraju (correctura iurium, zwana korekturą Taszyckiego, odrzucona przez sejm).
Pozytywną rolę w finansowej emancypacji króla spełniała działalność królowej Bony, dążącej do powiększenia dóbr królewskich, także w drodze zakupów i poprawy efektywności gospodarowania. Działania dworu wywołały opozycję średniej szlachty (egzekucja praw), której kulminacją była wojna kokosza.
Był mecenasem sztuki między innymi wawelską rezydencję przebudował na pałac z okazałym dziedzińcem arkadowym w stylu renesansu toskańskiego, w Katedrze na Wawelu ufundował Kaplicę Zygmuntowską oraz dzwon nazwany jego imieniem.
Pochowany został w grobach królewskich na Wawelu.
Jego imieniem nazwano ulicę w dzielnicy Bronowice, dobiegającą od osiedla Bronowice Nowe do ulicy Zakliki z Mydlnik.