Stanisław Wiechowicz
(27 XII 1893 Kroczyce koło Miechowa – 12 V 1963 Kraków)
kompozytor, pedagog, dyrygent chórów i publicysta muzyczny
biogram
Po ukończeniu IV Gimnazjum w Krakowie studiował grę na organach w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie, teorię i kompozycję w Bildungsanstalt für Musik und Rhythmus Émila Jaques-Dalcroze'a w Hellerau koło Drezna, a także studiował w Konserwatorium Cesarskiego Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego w Petersburgu, konserwatorium w Warszawie oraz Schola Cantorum w Paryżu. Zmuszony został do przerwania nauki z powodu powołania do armii rosyjskiej, po demobilizacji osiadł w Charkowie, gdzie przez dwa lata był nauczycielem solfeżu i rytmiki w szkole prowadzonej przez żonę Walentynę Szaposznikow-Wiechowiczową.
Po powrocie z Rosji zamieszkał w Poznaniu, gdzie związał się z konserwatorium i był kierownikiem artystycznym i dyrygentem poznańskich chórów. Pracował jednocześnie jako redaktor naczelny "Przeglądu Muzycznego", recenzent muzyczny w "Kurierze Poznańskim" oraz sprawozdawca muzyczny w kwartalniku "Muzyka Polska". Został nauczycielem przedmiotów teoretycznych w Państwowej Akademii i Szkole Muzycznej oraz wykładowcą teorii muzyki w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu.
W czasie II wojny światowej został zatrudniony oficjalnie jako prawnik kancelarii w majątku leśnym Tadeusza Halperta w Jeleńcu koło Ostrowca Świętokrzyskiego, jednocześnie zajmował się udzielaniem lekcji kompozycji i teorii muzyki, ponadto gromadził materiały do podręczników z zakresu dyrygowania, historii muzyki chóralnej i form wokalnych.
Po wojnie prowadził klasę kompozycji w krakowskiej PWSM, był edytorem serii chóralnych Państwowego Wydawnictwa Muzycznego. Do jego uczniów należeli między innymi: Z. Bujarski, J. Jargoń, J. i L. Kaszyccy, J. Łuciuk, K. Meyer. K. Moszumańska - Nazar, K. Penderecki.
Zaliczany jest do najwybitniejszych polskich kompozytorów XX wieku, komponował utwory orkiestrowe (Babie lato, Chmiel, Koncert staromiejski), wokalno – instrumentalne (Pastorałki, Dzień Słowiański), monumentalnych kantat (w tym Gołębica do słów S. Wyspiańskiego, List do Marc Chagalla do słów J. Ficowskiego), a szczególną pozycję w jego twórczości zajmują pieśni chóralne (ogółem 165, w tym 151 na chór a capella), głównie do tekstów ludowych.
Wraz z Arturem Malawskim stworzył podstawy współczesnego rozwoju krakowskiej szkoły kompozytorskiej. Napisał wiele prac z zakresu techniki dyrygowania chórem i czytania partytur, między innymi Dyrygent chóralny i formy wokalne, Dzieje chóru i rozwój praktyki chóralnej, Czytanie partytur.
wybrane prace:
1951 - Podstawowe uwagi dla dyrygentów chórowych
wybrane kompozycje:
utwory orkiestrowe:
1922 - Babie lato poemat symfoniczny
1924 - A siadajże na wóz (wersja II)
1927 - Chmiel Polski taniec weselny
1930 - Muzyka symfoniczna
1954 - Koncert staromiejski
1954 – Szyszki rondo
wokalno – instrumentalne:
1918 - Widmo (We śnie mi się jawi) na głos z fortepianem
1921 - Czego ty bledniesz na głos i fortepian
1925 - Hejże Maryś rusaj sobą na głos z fortepianem
1925 - Hymn na 250. rocznicę odsieczy Wiednia na 2 głosy wokalne
1935 - Koło mego ogródeczka na głos z fortepianem
1935 - Miała Kasieńka na głos z fortepianem
1935 - Hej żeglajże żeglarze na głos z fortepianem
1942 - Dwa mazurki na skrzypce i fortepian
1943 - Kwartet smyczkowy nr 2 Jeleniecki
1945 - Trzy utwory na fortepian
pieśni chóralne:
1922 - Kiedy będzie słońce i pogoda na chór żeński
1922 - Kołysanka (Uśnijże mi, uśnij) na chór mieszany
1923 - Matulu moja krakowiak na chór mieszany
1924 - Matulko moja na chór męski
1924 - Kto ma szwarną żonę na chór mieszany
1924 - Pojedziemy na gon na chór męski
1924 - Krakowski mosteczek na chór mieszany
1924 - Służyłam u pana (wersja II) na chór mieszany
1927 – Pastorałki na chór mieszany i orkiestrę
1928 - Dzień słowiański na chór mieszany i orkiestrę dętą
1928 - Oj ty Wolo na chór mieszany
1929 - Suita pastoralna na recytatora, chór mieszany i orkiestrę
1929 - Kolęda w olbrzymim mieście recytacja na chór, głos solowy i perkusję
1939 - Stuku, Puku na 3-głosowy chór żeński
1940 – 1947 - Kantata żniwna (olimpijska) na 8-głosowy chór mieszany
1945 - Krakowiak Es (Zeszły się jedna z drugą) na chór mieszany
1946 – Kasia suita ludowa w 5 częściach na orkiestrę smyczkową i 2 klarnety
1947 - Pochód czasów onomatopeja rytmiczna - recytacja masowa na wielki zespół mieszany i instrumenty perkusyjne
1947 - Na glinianym wazoniku (wersja IV), scherzo na chór mieszany i orkiestrę symfoniczną
1959 - 1963 – Gołębica kantata na sopran solo, chór mieszany i orkiestrę
1960 - Zawołanie (Millenium) na instrumenty dęte i perkusyjne
1961 - List do Marc Chagalla rapsod dramatyczny na głosy solowe, recytatorów, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną
kalendarium
1908 - ukończył IV Gimnazjum w Krakowie
1908 – 1911 - studiował w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie
1912 – 1913 – studiował w Instytucie E. Jaques-Dalcroze'a
1914 – 1916 – studiował w Konserwatorium w Petersburgu
1916 – powołany został do armii rosyjskiej
1918 - osiadł w Charkowie
1918 – 1920 - był nauczycielem solfeżu i rytmiki w szkole prowadzonej przez żonę Walentynę Szaposznikow-Wiechowiczową
1921 - powrócił do kraju, zamieszkał w Poznaniu
1921 – został wykładowcą teorii muzyki w Państwowej Akademii i Szkole Muzycznej w Poznaniu
1921 - objął funkcję kierownika artystycznego i dyrygenta Koła Śpiewackiego Polskiego, które w 1931 roku przekształciło się w Poznańskie Towarzystwo Oratoryjne
1923 – został wykładowcą w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu
1926 – 1927 - kontynuował przerwane studia muzyczne jako stypendysta w Schola Cantorum w Paryżu
1926 – był współzałożycielem i został wiceprezesem Stowarzyszenia Młodych Muzyków Polaków w Paryżu
1927 – 1931 – pełnił funkcję redaktora naczelnego „Przeglądu Muzycznego"
1927 – 1930 - prowadził Chór im. Fryderyka Chopina
1928 – 1930 – prowadził Chór Męski "Echo"
1928 - otrzymał I nagrodę na konkursie ogłoszonym z okazji Wszechsłowiańskiego Zjazdu Śpiewaczego za Oj ty Wolo na chór mieszany
1929 – został dyrektorem artystycznym Wielkopolskiego Związku Kół Śpiewaczych
1931 – uzyskał dyplom z zakresu kompozycji w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie
1934 – został kierownikiem muzycznym Poznańskiego Towarzystwa Muzycznego
1935 – objął prowadzenie Chóru Mieszanego im. Stanisława Moniuszki
1939 – otrzymał Państwową Nagrodę Muzyczną za całokształt działalności kompozytorskiej
1945 – został profesorem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Krakowie
1946 – objął redakcję serii „Polska Literatura Chóralna” (wydawanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne)
1946 – został wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej
1947 – objął funkcję dyrektora artystycznego Zjednoczenia Polskich Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych (od 1961 został dyrektorem honorowym)
1948 – otrzymał I nagrodę na Krajowym Konkursie Olimpijskim i brązowy medal olimpijski na Międzynarodowym Olimpijskim Konkursie Sztuki w Londynie za Kantatę żniwną (olimpijską)
1950 – został laureatem Państwowej Nagrody Artystycznej II stopnia
1950 – został dziekanem Wydziału Pedagogicznego krakowskiej PWSM
1951 – otrzymał I nagrodę za suitę Kasia na Festiwalu Muzyki Polskiej
1953 – otrzymał Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich
1955 – otrzymał I nagrodę na konkursie kompozytorskim zorganizowanym z okazji Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie za Koncert staromiejski
1957 – został kierownikiem Katedry Kompozycji PWSM
1960 IV 4 – na Wawelu jego kompozycja Zawołanie zainaugurowała obchody 1 000-lecia państwa Polskiego
1961 – otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za List do Marc Chagalla