Wincenty z Kielc

(około 1200 Kielcza - 2 II po 1261)

pisarz i poeta, kompozytor, dominikanin

rodzina

           Pochodził prawdopodobnie z rycerskiej rodziny blisko związanej z Odrowążami, wciąż trwa spór o jego miejsce urodzenia - niektórzy historycy uważają, że pochodził on właśnie z Kielc, inni - że z miejscowości Kielcza koło Strzelec Opolskich na Śląsku

biogram

            Kształcił się prawdopodobnie w szkole katedralnej w Krakowie. Prawdopodobnie zaangażowany w przygotowania do kanonizacji Stanisława ze Szczepanowa.
           Autor dzieł literackich w języku łacińskim o św. Stanisławie, które powstały prawdopodobnie z polecenia biskupa Prandoty: krótsze Żywot mniejszy i dłuższe Żywot większy, a także utworów poetyckich (między innymi słynnego hymnu Gaude Mater Polonia:
Gaude Mater Polonia
Prole fecunda nobili,
Summi Regis magnalia
Laude frequenta vigili.

"O ciesz się Matko-Polsko, w sławie
Potomstwo płodna!
Króla królów I najwyższego Pana wielkość
Uwielbiaj przynależna"

przekład - Leopold Staff.
           W utworach przedstawił legendę świętego w literackim kształcie.
           Przypisywano mu także kronikę historyczną tzw. Kroniki dominikańskiej, która miała być kontynuacją kroniki Wincentego Kadłubka (niestety zaginęła).
           Był także pierwszym znanym z imienia kompozytorem polskim. Jest przede wszystkim autorem tekstu i muzyki napisanego obok Vita minor oficjum rymowanego Historia gloriosissimi Stanislai (Historia najsławniejszego Stanisława), znanego także pod nazwą pierwszej antyfony - Dies adest celebris (Nadchodzi dzień uroczysty), skomponowanego na uroczystość translacji. W skład oficjum wchodzi hymn nieszporny Gaude Mater Polonia (Raduj się, Matko Polsko, na melodię chorału gregoriańskiego Oh salutaris Hostia - O zbawcza Hostio). Pod względem wartości estetycznej oficjum nie odbiega od podobnych, powstałych w tym samym czasie zachodnich kompozycji.

twórczość

około 1250 - Vita minor (Żywot św. Stanisława)
około 1255 - sekwencja Laeta, mundus (Raduj się, świecie)
1257 - 1261 - Vita maior (Żywot św. Stanisława, rozszerzony)
1254 V 8 - prawykonanie antyfony - Dies adest celebris (Nadchodzi dzień uroczysty)

kalendarium

1222 - kapelan biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża
1227 - 1235 - kanonik krakowski
1237 - uczestnik wyprawy do Modeny, zorganizowanej w celu sprowadzenia do kraju szczątków szczątków Iwona Odrowąża
1245 - wstąpił do klasztoru Dominikanów w Raciborzu
1253 - świadek kanonizacji Stanisława ze Szczepanowa w Asyżu
po 1257 - przebywał w klasztorze Dominikanów w Krakowie
1258 - 1260 - mógł być przeorem w Raciborzu