Wende Jan Karol

(12 I 1910 Warszawa – 31 III 1986 Warszawa)

krytyk literacki, działacz polityczny

biogram

           Ukończył studia na Uniwersytecie Warszawskim. W okresie międzywojennym należał między innymi do Organizacji Młodzieży Socjalistycznej "Życie", był więziony za działalność komunistyczną.

           Był dziennikarzem, pisarzem i publicystą, członkiem redakcji "Głosu Powszedniego", publikował w piśmie "Czarno na Białem" oraz w "Sygnałach". Był również autorem książek i powieści.

           Podczas okupacji niemieckiej przebywał w ZSRR, początkowo znalazł się we Lwowie, gdzie pracował jako nauczyciel oraz dziennikarz, następnie zaś do wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej przebywał w Kijowie, pracując w redakcji polskojęzycznego "Głosu Radzieckiego". Współorganizował Armię Andersa. Był działaczem Związku Patriotów Polskich.

           Po wojnie został posłem do Krajowej Rady Narodowej i na sejm PRL, był wicemarszałkiem sejmu. Współorganizator i jeden z głównych przywódców Stronnictwa Demokratycznego, pełnił funkcję sekretarza generalnego Centralnego Komitetu Stronnictwa. Był założycielem Wieczystej Fundacji Literackiej im. Zofii i Jana Karola Wendów, a także wieloletnim członkiem Klubu Pisarzy SD.

           Odznaczony dwukrotnie Orderem Sztandaru Pracy I klasy i Złotym Krzyżem Zasługi, Orderem Sztandaru Pracy II klasy, Orderem Budowniczych Polski Ludowej, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a także Medalem Zwycięstwa i Wolności.

           Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie w grobowcu rodzinnym. W imieniu SD pożegnali go Marek Wieczorek, który wygłosił mowę, oraz przewodniczący partii Tadeusz Witold Młyńczak. Na pogrzebie obecni byli również Włodzimierz Mokrzyszczak z PZPR oraz profesor Bogdan Suchodolski.

wybrane publikacje:

1938 - Człowiecze drogi

1969 - Parlament w Polsce

1981 - Ta ziemia od innych droższa

1982 - Literatura, historia, polityka

kalendarium

1932 i 1935 - był więziony za działalność komunistyczną

1937 - 1939 - należał do działaczy Klubu Demokratycznego oraz Stronnictwa Demokratycznego

1939 - znalazł się we Lwowie

1943 - 1944 - działał w Związku Patriotów Polskich w ZSRR

1944 - był sekretarzem generalnym Prezydium PKWN

1944 - został delegowany przez PPR do pracy w Stronnictwie Demokratycznym

1944 – 1945 – wiceprzewodniczący Zarządu Głównego partii

1944 - 1945 - był również podsekretarzem stanu w Ministerstwie Kultury i Sztuki

1945 – 1946 – wiceprzewodniczący Rady Naczelnej

1945 - 1950 – był posłem Polski w Jugosławii

1945 I 21 – wraz z Teodorem Piotrowskim, ministrem aprowizacji i handlu, dr Stanisławem Skrzeszewskim, ministrem oświaty, przybyli do Krakowa w celu zorganizowania życia kulturalnego i prasy w Krakowie

1945 – przekazał literatom w użytkowanie dużą kamienicę z dwiema oficynami przy ul. Krupniczej 22

1945 II – mianował dyrektorem Starego Teatru i komisarzem budynku Jerzego Ronarda Bujańskiego

1946 – 1961 – wiceprzewodniczący Centralnego Komitetu

1947 – 1972 – był posłem na sejm PRL

1950 - 1956 - przewodniczył Komitetowi Współpracy Kulturalnej z Zagranicą przy Radzie Ministrów

1957 - został wiceprzewodniczącym Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej

1959 - 1971 - członek Prezydium i Sekretariatu Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu

1961 – 1969 - sekretarz generalnym CK SD

1967 - zasiadał w komitecie wykonawczym Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej

1969 VI 1 – 1972 II 15 – pełnił funkcję wicemarszałka Sejmu

1969 – 1971 – członek Sekretariatu CK SD

1986 IV 3 - został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie