Jan Szaster

od 1788 roku Jan Andrzej Szaster

(27 XI 1746 Kraków – 9 VII 1793 Kraków)

lekarz, aptekarz

rodzina

wywodził się ze spolonizowanej rodziny francuskiej Chastere zamieszkałej w Krakowie, piszącej się Szaster

syn Piotra Pawła Jana (1723 – 1791), aptekarz, ławnik i rajca krakowski i Julianny Laskiewicz

rodzeństwo: Michał Piotr (1745); Franciszek Marcin Dionizy (1748 – 1748); Agnieszka Wiktoria Maria (1750 – 1794), mąż August Feliks Jaksa-Otwinowski; Józefa Maria Franciszka (1752 – 1789), mąż Andrzej Badurski; Tekla Brygida (1754 – 1801), mąż Jan Kanty Nadgłowski; Zuzanna Klara Julianna; Barbara Maria

poślubił około 1770 Julianna Joanna Laskiewicz

dzieci: Anna Martyna Maria (1773 – 1860), mąż Antoni Piotr Jan Szaster (1759 – 1837), rektor UJ

biogram

           Po ukończeniu Szkół Nowodworskich odbył praktykę zawodową w aptekach Krakowa, Wiednia i Wrocławia. W Krakowie otworzył aptekę „Pod Słońcem" przy Rynku Głównym 43, a później także aptekę „Pod Złotą Głową". Po studiach medycznych na uniwersytecie w Erfurcie, uzyskał doktorat i został w Szkole Głównej Koronnej pierwszym w Polsce profesorem farmacji.

           W zachowanym z tego czasu spisie wykładów czytamy, że w roku akademickim 1783/84 Jan Szaster Medyczny Doktor Farmacji i Materii Lekarskiej publiczny profesor, dawać będzie we wtorki, czwartki i soboty od godziny 2-iej aż do wpół do 4-tej materię medyczną i materię pokarmów, okaże moc trucizn leczącą i szkodliwą z przedłożeniem środków najprzyzwoitszych uleczenia jadu ich. Przystąpi potem do wyłożenia skutków powietrza ile otaczającego ciało ludzkie i do roztrząsania sił i własności wód mineralnych … . A w spisie wykładów z 1790/91 czytamy, że będzie wykładał o bydle, drobiu, dziczyźnie, ptactwie, rybach i jarzynach, owocach, sokach, napojach – wszystko to dla utrzymania zdrowia, jak też w chorobach stosowanie do temperamentu i w różnych okolicznościach. Był współtwórcą 2-letnich studiów farmaceutycznych, a do uniwersyteckiego kursu farmacji wprowadził początki nauki o środkach spożywczych (bromatologia) i truciznach (toksykologia). Pomieszczenia apteki „Pod Słońcem" przez wiele lat spełniały rolę sali wykładowej i laboratorium do ćwiczeń dla studentów farmacji.

           Pasjonował się także aerodynamiką, wraz z J. Jaśkiewiczem, F. Scheidtem i J. Śniadeckim przeprowadził w Krakowie pierwsze w Polsce próby wzlotu balonu na rozgrzane powietrze.

           Jego imię nosi apteka „Pod Słońcem", jedna z sal wykładowych w gmachu Wydziału Farmacji Collegium Medicum UJ w Prokocimiu oraz ulica w XII dzielnicy Prokocim – Bieżanów, biegnąca od ul. ks. Mariana Łaczka do ul. Nad Serafą.

wybrane publikacje:

Kodeks lekarski – w rękopisie

kalendarium

1761 – ukończył Collegium Nowodworskie

1770 - otworzył aptekę „Pod Słońcem" przy Rynku Głównym 43, od 1791 także 1780 - ukończył studia medyczne na uniwersytecie w Erfurcie, otrzymał tytuł doktora

1783 X 1 – pierwszy w Polsce profesor Katedry Farmacji i Materii Medycznej w Szkole Głównej Koronnej

1784 - wraz z J. Jaśkiewiczem, F. Scheidtem i J. Śniadeckim przeprowadził w Krakowie pierwsze w Polsce próby wzlotu balonu

1791 – został właścicielem apteki „Pod Złotą Głową"

źródła:

Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), wydanie z 16.01.2018

Teresa Stanisławska-Adamczewska, Kraków, ulica imienia …, Kraków 2000

Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000