Dzisiejsza data:

Tadeusz Stryjeński

(29 lipca 1849 Carouge koło Genewy – 3 czerwca 1943 Kraków)

architekt, konserwator zabytków, przedsiębiorca budowlany

rodzina

pochodził ze starej rodziny szlacheckiej zanotowanej w dokumentach po raz pierwszy w 1410

syn Aleksandra Napoleona Kazimierza (1804–1875), inżynier, kartograf, brał udział w powstaniu listopadowym i po jego upadku wyemigrował do Szwajcarii, i Pauliny de Lestocq (1820–1902)

rodzeństwo: Leokadia (1840–1902); Władysław (1844–1865, brał udział w powstaniu styczniowym, zmarł na Syberii); Caroline (1846–1913), mąż Albert Cingria; Edmee (1848–1928); Kazimierz (1853–1912), anglista, profesor Sorbony, żona Karolina Januszkiewicz

poślubił 25 I 1880 w Warszawie Mariannę Bobrownicką (1854–1914), rodem z Rzeszowszczyzny 

dzieci: Joanna (1881–1967); Paweł (1883–1919); Karol (1887–1932), architekt, rzeźbiarz, twórca wielu prac budowlanych, między innymi w Zakopanem (Wielka Krokiew, schronisko na Głodówce i w Pięciu Stawach, mauzoleum Kasprowicza na Harendzie), żona Zofia Lubańska, malarka; Władysław Jan (1889–1956), lekarz, przez wiele lat prowadził zaprojektowany przez ojca zakład dla nerwowo i umysłowo chorych w Kobierzynie, żona Maria Świda; Andrzej (1891–1892); Leokadia (1895-1967) 

biogram

          Studiował architekturę na politechnice w Zurychu u Gottfrieda Sempera. Swą pierwszą pracę zawodową rozpoczął w Limie, gdzie był architektem rządowym, pozostawił tu trwałą pamiątkę: nowoczesny gmach szkoły rolniczej. Kontynuował studia w École des Beaux-Arts w Paryżu.

           Osiadł w Krakowie i otworzył własną firmę łącząc funkcje architekta i przedsiębiorcy budowlanego. Był też radcą budownictwa, członkiem Komisji Historii Sztuki AU, dyrektorem Muzeum Techniczno-Przemysłowego oraz Instytutu Sztuki i Rzemiosł. Jeden z najwybitniejszych architektów krakowskich przełomu XIX i XX wieku, jako pierwszy w Polsce stosował konstrukcje żelbetowe. Współpracował z wieloma znanymi architektami krakowskimi, tworząc wspólnie wiele budowli. Prowadził też prace konserwatorskie. Działał między innymi w Kole Architektów Polskich, w Towarzystwie Polska Sztuka Stosowana, w Warsztatach Krakowskich, w Towarzystwie Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.

           Pochowany na Cmentarzu Rakowickim, ma swoją ulicę w XII dzielnicy Prokocim-Bieżanów, dochodzącą do ul. ks. Mariana Łaczka.

           W kościele Mariackim przy bocznym wejściu na plac Mariacki znajduje się jego rzeźbiona głowa wykonana przez Zygmunta Langmana według rysunku Jana Matejki.

wybrane prace:

1879–1886 – we współpracy z Tomaszem Prylińskim podjął rozbudowę gmachu Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń „Florianka” przy ul. Basztowej 6 - 9

1882 - odrestaurował pałac Decjusza

1882–1883 - dom własny Pod Stańczykiem przy ul. Batorego 12

1883–1887 - zaprojektował stolarkę i meble do gmachu Collegium Novum

1884 - rozbudował (wraz z J. Matusińskim, S. Krzyżanowskim, K. Knausem i T. Prylińskim) budynek przy ulicy Basztowej 9

1885 - wzniósł pałacyk Maurycego Straszewskiego przy ul. Podzamcze 10

1885 - wybudował pałac Konstantego Wołodkowicza przy ul. Lubicz 4, wraz z Władysławem Ekielskim

1886 - pałac Pusłowskich, wraz z W. Ekielskim

1887–1889 - gmach Poczty Głównej wraz z Karolem Knausem

1888–1893 - Schronisko A. Lubomirskiego, obecnie siedziba Akademii Ekonomicznej, wraz z W. Ekielskim

1889–1891 - prowadził prace konserwatorskie w kościele Mariackim

1896–1898 – z Zygmuntem Hendlem prowadził prace konserwatorskie w kościele św. Krzyża

1897–1899 - gmach Powiatowej Kasy Oszczędności przy ul. Pijarskiej 1, wraz z Zygmuntem Hendlem

1903–1905 - z Franciszkiem Mączyńskim przebudowywał Stary Teatr

1903–1905 - zaprojektował kościół i klasztor Karmelitanek Bosych przy ul. Łobzowskiej 40

1904-1906 – budynek Izby Przemysłowo-Handlowej z Franciszkiem Mączyńskim

1908 – dobudował 3 piętro na ul. św. Jana 8 - 10

1910 - współautor projektu Wielkiego Krakowa

1910–1913 - z Józefem Czajkowskim Muzeum Techniczno-Przemysłowe

1920 - jako współwłaściciel firmy Stryjeński-Mączyński-Korn dom W. Weissa przy ul. Krupniczej 31

1922 – zaprojektował Pałac Prasy u zbiegu ul. Starowiślnej i Wielopole

kalendarium

1868–1872 - studiował architekturę na politechnice w Zurychu

1874–1877 - architekt rządowy w Limie

1877 - w École des Beaux-Arts w Paryżu

1878 – osiadł w Krakowie

1879 - otworzył własną firmę w Krakowie 

1893 – z końcem listopada odwiedził Wyspiańskiego w Paryżu 

1896-1902 – należał do Rady Miejskiej

1906 – członek Komisji Historii Sztuki Akademii Umiejętności

1906–1910 - dyrektor Muzeum Techniczno-Przemysłowego oraz Instytutu Sztuki i Rzemiosł

źródła:

Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), wydanie z 30.12.2017

Teresa Stanisławska-Adamczewska, Kraków, ulica imienia …, Kraków 2000

Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków 2000 

Krystyna Zbijewska, Orzeł w Kurniku, Warszawa 1980 

czytaj więcej iPSB ...