Tadeusz Stryjeński
(29 lipca 1849 Carouge koło Genewy – 3 czerwca 1943 Kraków)
architekt, konserwator zabytków, przedsiębiorca budowlany
rodzina
pochodził ze starej rodziny szlacheckiej zanotowanej w dokumentach po raz pierwszy w 1410
syn Aleksandra Napoleona Kazimierza (1804–1875), inżynier, kartograf, brał udział w powstaniu listopadowym i po jego upadku wyemigrował do Szwajcarii, i Pauliny de Lestocq (1820–1902)
rodzeństwo: Leokadia (1840–1902); Władysław (1844–1865, brał udział w powstaniu styczniowym, zmarł na Syberii); Caroline (1846–1913), mąż Albert Cingria; Edmee (1848–1928); Kazimierz (1853–1912), anglista, profesor Sorbony, żona Karolina Januszkiewicz
poślubił 25 I 1880 w Warszawie Mariannę Bobrownicką (1854–1914), rodem z Rzeszowszczyzny
dzieci: Joanna (1881–1967); Paweł (1883–1919); Karol (1887–1932), architekt, rzeźbiarz, twórca wielu prac budowlanych, między innymi w Zakopanem (Wielka Krokiew, schronisko na Głodówce i w Pięciu Stawach, mauzoleum Kasprowicza na Harendzie), żona Zofia Lubańska, malarka; Władysław Jan (1889–1956), lekarz, przez wiele lat prowadził zaprojektowany przez ojca zakład dla nerwowo i umysłowo chorych w Kobierzynie, żona Maria Świda; Andrzej (1891–1892); Leokadia (1895-1967)
biogram
Studiował architekturę na politechnice w Zurychu u Gottfrieda Sempera. Swą pierwszą pracę zawodową rozpoczął w Limie, gdzie był architektem rządowym, pozostawił tu trwałą pamiątkę: nowoczesny gmach szkoły rolniczej. Kontynuował studia w École des Beaux-Arts w Paryżu.
Osiadł w Krakowie i otworzył własną firmę łącząc funkcje architekta i przedsiębiorcy budowlanego. Był też radcą budownictwa, członkiem Komisji Historii Sztuki AU, dyrektorem Muzeum Techniczno-Przemysłowego oraz Instytutu Sztuki i Rzemiosł. Jeden z najwybitniejszych architektów krakowskich przełomu XIX i XX wieku, jako pierwszy w Polsce stosował konstrukcje żelbetowe. Współpracował z wieloma znanymi architektami krakowskimi, tworząc wspólnie wiele budowli. Prowadził też prace konserwatorskie. Działał między innymi w Kole Architektów Polskich, w Towarzystwie Polska Sztuka Stosowana, w Warsztatach Krakowskich, w Towarzystwie Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.
Pochowany na Cmentarzu Rakowickim, ma swoją ulicę w XII dzielnicy Prokocim-Bieżanów, dochodzącą do ul. ks. Mariana Łaczka.
W kościele Mariackim przy bocznym wejściu na plac Mariacki znajduje się jego rzeźbiona głowa wykonana przez Zygmunta Langmana według rysunku Jana Matejki.
wybrane prace:
1879–1886 – we współpracy z Tomaszem Prylińskim podjął rozbudowę gmachu Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń „Florianka” przy ul. Basztowej 6 - 9
1882 - odrestaurował pałac Decjusza
1882–1883 - dom własny Pod Stańczykiem przy ul. Batorego 12
1883–1887 - zaprojektował stolarkę i meble do gmachu Collegium Novum
1884 - rozbudował (wraz z J. Matusińskim, S. Krzyżanowskim, K. Knausem i T. Prylińskim) budynek przy ulicy Basztowej 9
1885 - wzniósł pałacyk Maurycego Straszewskiego przy ul. Podzamcze 10
1885 - wybudował pałac Konstantego Wołodkowicza przy ul. Lubicz 4, wraz z Władysławem Ekielskim
1886 - pałac Pusłowskich, wraz z W. Ekielskim
1887–1889 - gmach Poczty Głównej wraz z Karolem Knausem
1888–1893 - Schronisko A. Lubomirskiego, obecnie siedziba Akademii Ekonomicznej, wraz z W. Ekielskim
1889–1891 - prowadził prace konserwatorskie w kościele Mariackim
1896–1898 – z Zygmuntem Hendlem prowadził prace konserwatorskie w kościele św. Krzyża
1897–1899 - gmach Powiatowej Kasy Oszczędności przy ul. Pijarskiej 1, wraz z Zygmuntem Hendlem
1903–1905 - z Franciszkiem Mączyńskim przebudowywał Stary Teatr
1903–1905 - zaprojektował kościół i klasztor Karmelitanek Bosych przy ul. Łobzowskiej 40
1904-1906 – budynek Izby Przemysłowo-Handlowej z Franciszkiem Mączyńskim
1908 – dobudował 3 piętro na ul. św. Jana 8 - 10
1910 - współautor projektu Wielkiego Krakowa
1910–1913 - z Józefem Czajkowskim Muzeum Techniczno-Przemysłowe
1920 - jako współwłaściciel firmy Stryjeński-Mączyński-Korn dom W. Weissa przy ul. Krupniczej 31
1922 – zaprojektował Pałac Prasy u zbiegu ul. Starowiślnej i Wielopole
kalendarium
1868–1872 - studiował architekturę na politechnice w Zurychu
1874–1877 - architekt rządowy w Limie
1877 - w École des Beaux-Arts w Paryżu
1878 – osiadł w Krakowie
1879 - otworzył własną firmę w Krakowie
1893 – z końcem listopada odwiedził Wyspiańskiego w Paryżu
1896-1902 – należał do Rady Miejskiej
1906 – członek Komisji Historii Sztuki Akademii Umiejętności
1906–1910 - dyrektor Muzeum Techniczno-Przemysłowego oraz Instytutu Sztuki i Rzemiosł
źródła:
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), wydanie z 30.12.2017
Teresa Stanisławska-Adamczewska, Kraków, ulica imienia …, Kraków 2000
Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków 2000
Krystyna Zbijewska, Orzeł w Kurniku, Warszawa 1980