Jan Józef Szczepański

(12 I 1919 Warszawa – 20 II 2003 Kraków)

pisarz, tłumacz

rodzina

syn Aleksandra Romana (1882 – 1937) i Marii Znatowicz

rodzeństwo: Anna, mąż N. Mańkowski; Jadwiga, mąż N. Miszewski

poślubił 18 X 1957 Danutę Wolską (1924 – 2006)

dzieci: Anna, mąż Stanisław Krasnowolski; Michał; Katarzyna

biogram

           Studiował na Wydziale Orientalistyki Uniwersytetu Warszawskiego, ukończył studia orientalistyczne na Wydziale Filologii Indoirańskiej UJ. Po kampanii wrześniowej dostał się do niewoli sowieckiej, po ucieczce z transportu do Starobielska, zamieszkał z matką w Krakowie. Był żołnierzem AK, walczył w podkieleckiej partyzantce.

           Był związany z „Tygodnikiem Powszechnym", pracował też w Polskim Wydawnictwie Muzycznym, był kierownikiem literackim Teatru Groteska. Na przełomie lat 50. i 60. wiele podróżował, uczestniczył w wyprawie na Spitsbergen, odbył rejsy na statkach handlowych do Indii, Afryki Wschodniej, RPA, Ameryki Południowej, był też na stypendiach we Francji i USA, zwiedził Włochy, ZSRS, Meksyk, Nepal i Pakistan. Podróże opisywał w tomach reportaży. Przez wiele lat obowiązywał zakaz publikacji jego książek, publikował w niezależnych pismach, między innymi w „Zapisie”. Był uczestnikiem obrad Okrągłego Stołu.

           W swojej twórczości podejmuje problematykę etyczną (między innymi istota heroizmu jako wartości uniwersalnej, źródła współczesnego kryzysu moralnego). Autor powieści o tematyce społeczno-obyczajowej, wojennej, historycznej, opowiadań, esejów, felietonów. Był też tłumaczem i autorem scenariuszy filmowych. Laureat wielu nagród, odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

wybrane utwory:

1954 - Portki Odysa

1955 - Polska jesień

1956 - Buty i inne opowiadania

1960 Zatoka białych niedźwiedzi

1962 - Motyl

1966 - Ikar

1968 - Wyspa

1974 - Rafa

1975 - Przed nieznanym trybunałem

1987 - Ultima Thule

1990 - Maleńka encyklopedia totalizmu

przekłady:

1957 - Koniec romansu G. Greene'a

1973 - Smuga cienia J. Conrada

1981 - Nostromo J. Conrada

scenariusze filmowe:

1967 - Westerplatte,reżyser S. Różewicz

kalendarium

1938 – 1939 – student Uniwersytetu Warszawskiego

1941 - w Związku Jaszczurczym

1942 - 1943 - w wywiadzie NSZ

1943 - 1944 - żołnierz AK

od VI 1944 - walczył w podkieleckiej partyzantce

1943 - debiut prozatorski w konspiracyjnym piśmie „Droga”

1947 - ukończył studia orientalistyczne na UJ

1947 – 1953 – zatrudniony w redakcji „Tygodnika Powszechnego”

1949 – 1953 - członek redakcji

po 1956 - stały współpracownik

1953 - 1958 - w Polskim Wydawnictwie Muzycznym

1959 - 1966 - kierownik literacki Teatru Groteska

1974 - zakazano wręczenia przyznanej mu nagrody miesięcznika „Odra”, odebranej przez niego dopiero w 1981

1975 XII - sygnatariusz Listu 59 do Sejmu PRL przeciwko planowanym zmianom w Konstytucji

1976 – 1980 – członek zakonspirowanego kierownictwa PPN (z Andrzejem Kijowskim, Zdzisławem Najderem i Janem Olszewskim), kwalifikującego do druku kolejne polityczne opracowania PPN

1977 – został współpracownikiem KSS KOR

1978 – laureat Nagrody Fundacji Jurzykowskiego w Nowym Jorku

1978 I 22 – sygnatariusz deklaracji założycielskiej TKN

1980 XII 30 - 1983 prezes ZLP

1981 V – sygnatariusz Listu w obronie więzionych braci Jerzego i Ryszarda Kowalczyków

po 1981 XII 13 - zaangażowany w mediacje z władzami w sprawie zwolnienia internowanych i aresztowanych działaczy „S”

1982 – laureat Nagrody im. Herdera

1988 - 1990 - członek Komitetu Obywatelskiego przy L. Wałęsie

1989 - 1990 – prezes Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (od 1990 prezes honorowy)

1989 II – IV - uczestnik obrad Okrągłego Stołu

1994 – został członkiem PAU

2001 – laureat nagrody Pen Clubu im. Jana Parandowskiego

źródła:

Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), wydanie z 26.12.2017

Krzysztof Biernacki [w], www.encysol.pl

Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000