Piotr Antoni Steinkeller
(15 II 1799 Kraków – 11 II 1854 Kraków)
kupiec, finansista, przemysłowiec
rodzina
pochodził z katolickiej rodziny ze szlachty pomorskiej, która w czasie reformacji emigrowała jako katolicy do Tyrolu, a potem do Wiednia
syn Piotra (około 1775 – 1813), kupca krakowskiego, starszego Krakowskiej Kongregacji Kupieckiej – prowadził sklep korzenny i komisowy oraz hurtowy skład towarów kolonialnych w kamienicy przy ul. Szczepańskiej 372 (dzisiaj nr 5) i Józefiny (1788 – 1825) z domu Frey
(znany pamiętnikarz Kazimierz Girtler podaje, że prawdziwym ojcem Steinkellera miał być austriacki komisarz rządowy hrabia Jan Nepomucen Trautmannsdorf)
rodzeństwo: Antoni (1802 – 1834), żona Ludwika Klara Barbara Rieger (1809 – 1884); Karolina Beata Józefa (1803 – 1874), mąż 1. Bogumił Krystian Braunig (1798 – 1826), 2. Józef hrabia Hauke herbu Bosak (1790 – 1837); Józef, żona Aniela Amalia Malinowska; Rudolf (1820 – 1862), żona Teofila Hańska
poślubił:
1. 1824 w Warszawie - Aniela Elżbieta Anthonin (1806 – 1834), dzieci: Piotr Józef (ur. 1825), żona Julia Mohr (1838 – 1917); Paulina Aleksandra Józefa (1826 – 1876), mąż Władysław Rozwadowski herbu Rogala (1827 – 1893); Aleksander (1828 – 1828); Piotr Alfred Władysław (ur. 1829), żona Emilia Liedke; Piotr Aleksander (ur. 1831), żona Karolina Michalina Wojciechowska; Edward (ur. 1833)
2. 15 IX 1835 Kłobuck - Maria Lemańska herbu Bukowczyk, dzieci: Maria Benedykta Aleksandra (1836 – 1837); Artur Piotr Dominik (1845 – 1845); Artur Henryk (ur. 1847)
biogram
Po studiach i praktyce handlowej w Wiedniu, zamieszkał w Krakowie przy ul. Szczepańskiej 372 (obecnie 5). Po śmierci ojca kierował rodzinną firmą kupiecką (handel korzenny) i domem handlowym. Na rodzinnych gruntach, w należącym obecnie do Krakowa Podgórzu, założył swoje pierwsze zakłady przemysłowe: cegielnię oraz wytwórnię gipsu i nawozów rolniczych.
Zainteresował się również wydobyciem cynku, odkupił kopalnię węgla kamiennego pod Jaworznem, zmodernizował ją i wybudował tu cynkownię, której nadał imię matki Józefiny. Dla swoich pracowników wybudował osiedle w Niedzieliskach, założył fabryczną straż pożarną, dążył do założenia szpitala górniczego w Jaworznie. Dzierżawił monopol solny w Krakowie (w tym transport soli).
Przeniósł się do Warszawy, gdzie wraz z Karolem Scholtzem założył dom handlowy, inwestował w hutnictwo cynku, przemysł maszynowy j przetwórstwo rolne (wzorcowe gospodarstwo rolne w Morawicy pod Krakowem). Na Powiślu w Warszawie stworzył kompleks przemysłowy zatrudniający około 700 pracowników, obejmował między innymi cztery wielkie spichlerze, olejarnię, tartak, fabryki powozów i kafli, dostarczał hurtowo chleb armii rosyjskiej.
Był inicjatorem budowy pierwszej linii kolejowej w Królestwie Polskim, przewodniczącym Towarzystwa Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Rozwijał również komunikację tradycyjną uruchamiając regularne połączenie między Warszawą a Krakowem, wykorzystując produkowane w swoich zakładach na Solcu powozy (tzw. steinkellerki). Według ówczesnych reklam pokonywały trasę 304 km w 22 godziny i 17 minut. Podróżni linii steinkellerowskiej odjeżdżali z placu przed zajazdem „Pod Złotą Kotwicą” Kaspra Pollera przy ul. Szpitalnej w Krakowie. Z czasem przedsiębiorstwo, mając koncesję od Dyrekcji Generalnej Poczt, obsługiwało także trakty kalisko-poznański, kowieński, toruński, brzesko-litewski oraz lubelsko-zamojski.
Był prekursorem żeglugi parowej na Wiśle, w tym także przewozów pasażerskich.
Po pożarze zakładów w Warszawie powrócił z rodziną do Krakowa. Zamieszkał w pałacyku u zbiegu dzisiejszej ulicy św. Tomasza i Plant. Zmarł na atak serca, pochowany został na Cmentarzu Rakowickim (kwatera 29, grobowiec rodzinny).
kalendarium
1818 – przejął rodzinną firmę kupiecką
1822 – odkupił od Antoniego Pschoma kopalnię węgla kamiennego pod Jaworznem
1822 – 1824 – wraz z Konstantym Wolickim był właścicielem huty „Joanna” w Niemcach koło Dąbrowy Górniczej
1825 – sprzedał „Józefinę” Antoniemu Helclowi
1825 VI – uzyskał dzierżawę transportu soli na terenie Królestwa Polskiego
1826 – przeniósł się do Warszawy
1826 – wybudował koło Dąbrowy Górniczej hutę „Ksawery”
1826 – objął administrację majątku Żarki koło Będzina
1829 XI – z Banku Polskiego w Warszawie pożyczył znaczne sumy na zakup maszyn w Anglii
1831 – nabył od hrabiego Jana Męcińskiego dobra w Żarkach
1835 – uzyskał wyłączność na eksport cynku do Rosji
1836 XII 9 – uzyskał monopol nad przemysłem hutniczym
1837 VIII 26 – kupił młyn parowy na Solcu
1837 - zorganizował flotę rzeczną na przystani w podkrakowskim Zwierzyńcu, założył tu także przedsiębiorstwo budowy barek, zwanych berlinkami
1838 - uruchomił regularne połączenie między Warszawą a Krakowem, wykorzystując produkowane w swoich zakładach na Solcu powozy (tzw. steinkellerki)
1851 – latem huragan zniszczył posiadłość w Żarkach
1852 IV 26/27 – wybuchł pożar w zakładach na Solcu
1853 VI – w celu zabezpieczenia długów cały jego majątek w Królestwie Polskim przejął na własność Bank Polski
źródła:
Piotr Hapanowicz, Steinkeller, gospodarczy romantyk rodem z Krakowa, Nasza Historia 25.08.2016 więcej ...
Jarosław Durka, Poznańskie Zeszyty Humanistyczne, Tom XIII, Poznań 2009
Julian Heppen, Album biograficzne zasłużonych Polaków i Polek wieku XIX, Warszawa 1901 - 1903
http://history-of-mining.pwr.wroc.pl/attachments/article/24/30W%C3%B3jcik-Cadmia_fossilis.pdf dostęp 30-09-2017