Stanisław Szukalski
Stach z Warty
(13 grudnia 1893 Warta koło Sieradza – 19 maja 1987 Burbank, USA)
rzeźbiarz, malarz i rysownik
rodzina
syn Dionizego, kowala, i Konstancji z Sadowskich
brat Alfredy
poślubił:
-
31 V 1922 Helen Louise Walker (1897 - 1967), malarka, mieli córkę Elizabeth Kalina, rozwiódł się w 1932;
-
2. w 1935 Joan Lee Donovan (1910 - 1980)
biogram
Studiował rzeźbę w krakowskiej ASP u Konstantego Laszczki, wyjechał do USA, gdzie kształcił się w Art lnstitute w Chicago. Po I wojnie światowej powrócił do Krakowa, założyciel Szczepu Rogate Serce. Czerpał inspiracje ze sztuki A. Rodina, secesji, kubizmu, futuryzmu, prekolumbijskiej sztuki południowoamerykańskiej i surrealizmu. W antynaturalistycznej i ekspresyjnej twórczości (głównie rzeźba, rysunek i rysunek architektury) dążył do stworzenia polskiej formy narodowej. Po 1923 podporządkowywał swoją sztukę własnym koncepcjom filozoficznym i światopoglądowym. Tworzył głowy, popiersia, kompozycje figuralne, projekty pomników, także projekty dekoracji architektoniczne. Większość jego prac nie zachowała się.
Recenzje IKC (Ilustrowany Kuryer Codzienny) z wystawy otwartej 6 września 1936:
Wystawa jest ogromnie ciekawa przez różnorodność nagromadzonych na niej artystycznych eksponatów, szkiców, obrazów i rzeźb, odbiegających w zupełności od prac oglądanych zazwyczaj na wystawach. […] Katalog (wystawy) zaopatrzony jest we wstęp Szukalskiego, w którym Wódz Szczepu Rogate Serce wyraża swe poglądy na sztukę. Ze względu na wielką bojowość treści owego wstępu, Towarzystwo Sztuk Pięknych sprzedaje swe katalogi z nalepionym na nich oświadczeniem, iż nie bierze odpowiedzialności za wstęp do katalogu, pisany przez Stanisława Szukalskiego.
(IKC - 250, str. 7)
1936 IX 13 – wystawę odwiedziło około 2 000 osób. Sam artysta urządziwszy sobie prowizoryczną trybunę w sali wystawowej, wygłaszał kilkakrotnie swoje idee. W nader groteskowy sposób udowadniał, że wydawanie w obecnym czasie kliku milionów złotych, mających uczcić pamięć Marszałka Piłsudskiego, jest bezsensowne. Słuszniejszą natomiast formą uczczenia Komendanta byłoby w obecnej chwili przekazanie zebranych funduszów na dozbrojenie armii.
(IKC – 260, str. 9)
wybrane prace:
1921 - 1923 - Poliwarus
1924 – Krak, niezrealizowany
1925 – 1926 – pomnik A. Mickiewicza dla Wilna, niezrealizowany
kalendarium
1910 - 1913 - studiował rzeźbę w krakowskiej ASP u K. Laszczki
1913 - wyjechał do USA
1929 - założyciel Szczepu Rogate Serce
1936 IX 6 – w Pałacu Sztuki otwarto wystawę jego i założonego przezeń stowarzyszenia artystycznego Szczep Rogatych Serc
1936 X 22 – zamknięto jego wystawę. Zwiedziło ją około 20 tysięcy osób
1939 – wyjechał do USA
źródła:
Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000
Czesław Brzoza, Kraków między wojnami, Kraków 1998
czytaj więcej: