Józef Tomasz Rostafiński

(14 sierpnia 1850 Warszawa – 5 maja 1928 Kraków)

botanik i historyk nauk przyrodniczych

rodzina

herbu Jastrzębiec, syn Walentego Tomasza (1807–1881), ziemianina, dyrektora wydziału Banku Polskiego w Warszawie i Wilhelminy Wentzl

poślubił

• 19 IV 1881 w Warszawie Marię Helenę Ebert (1861–1890)

dzieci: Jan Kazimierz (1882–1966), żona Maria Jurasz (1892–1986); Zofia Fides (1884-1924)

• 5 IX w Gdowie Marię Tomaszewską

dzieci: Helena (1897–1979); Justyna (1898–1928)

biogram

           Uznawany za jednego z najwybitniejszych botaników przełomu XIX i XX wieku, historyk nauk przyrodniczych. W Szkole Głównej Warszawskiej studiował matematykę oraz przyrodę, przerwał studia warszawskie, wyjechał na studia do Jeny, następnie do Halle i Strasburga. 

           Jego główne zainteresowania naukowe obejmowały miedzy innymi cytologię roślin, florystykę, historię botaniki polskiej, botanikę farmaceutyczną, a także edytorstwo. 

           Opublikował spis roślin kwiatowych Królestwa Polskiego (w tym wiele nowoodkrytych gatunków) oraz pierwszą w literaturze światowej monografię śluzowców, w Tatrach odkrył glony naśnieżne w śniegu czerwonym pod Cubryną i w żółtozielonym śniegu pod Rysami, odkrył też zjawisko tzw. merogonii. Uporządkował polskie słownictwo botaniczne, wprowadził do języka polskiego 20 słów i terminów botanicznych jak np. środowisko, glon, bylina. Zajmował się badaniem motywów przyrodniczych w poezji polskiej, badania przyrodnicze łączył z historią językoznawstwa i etnografii. Był autorem ponad 150 prac, w serii „Biblioteka Pisarzów Polskich” opracował i wydał dzieła pisarzy polskich XVI i XVII wieku poświęcone gospodarstwu wiejskiemu i myślistwu.

           Był członkiem towarzystw naukowych w Paryżu, Wiedniu i Berlinie, wieloletnim wykładowcą w UJ i dyrektorem Ogrodu Botanicznego przy tej uczelni. Doprowadził do założenia w Ogrodzie Botanicznym nowej paprociarni, storczykarni i mnożarki, wybudował nowe szklarnie i palmiarnię. Oprócz pracy na Uniwersytecie prowadził badania flory w Tatrach. 

           Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (pas 16, północny).

wybrane publikacje:

1872 - Florae Polonica Prodromus wydane w Wiedniu

1875 – monografia Śluzowce

1877 – artykuł O podzielności jaja i zapłodnieniu u morszczynów

1877 – monografia Prodrome d’une Monographie des Laminariacèes

1881 - Zbiory i zakłady przyrodnicze Krakowa

1891 - Przewodnik po Krakowie

1900 - Średniowieczna historia naturalna

1900 - Słownik polskich imion, rodzajów oraz wyższych skupień roślin...

1901 - Przewodnik do oznaczania krajowych roślin (wydanie 21 w 1979)

kalendarium

1866 - ukończył gimnazjum w Warszawie

1866–1869 - studiował w Szkole Głównej Warszawskiej, początkowo w Sekcji Matematycznej, później w Sekcji Przyrodniczej

1869–1872 – studiował biologię i zoologię w uniwersytetach w Jenie, Halle i Strasburgu

1871 – został członkiem Zoologische-botanische Gesellschaft w Wiedniu oraz Botanischer Verein w Branderburgu

1873 - uzyskał stopień doktora filozofii Uniwersytetu w Strasburgu

1873 – został członkiem Francuskiego Towarzystwa Nauk Ścisłych

1874 – został członkiem Francuskiego Towarzystwa Nauk Przyrodniczych

1875 – jako docent botaniki Uniwersytetu w Strasburgu, prowadził wykłady z systematyki roślin

1875 – był członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika

1876 – został docentem Katedry Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego

1876–1923 – wykładał botanikę na Wyższych Kursach dla Kobiet A. Baranieckiego

1878 – został profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Jagiellońskiego katedry botaniki

1880-1912 - dyrektor Ogrodu Botanicznego w Krakowie

1882 – został profesorem zwyczajnym

1883 – rozpoczął badania nad zagadnieniem nowym w skali światowej: historią roślin uprawnych

1883–1900 – gromadził wiedzę o aktualnym poziomie upraw na ziemiach polskich

1893–1924 – pełnił funkcję dyrektora Kursów A. Baranieckiego

1893 – współzałożyciel Towarzystwa Ogrodniczego w Krakowie

1910–1927 - przewodniczący Komisji Historii Nauk Matematyczno-Przyrodniczych 

1919 - został profesorem honorowym UJ

1925 - odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta

1971 – jego imieniem nazwano ulicę w V dzielnicy Łobzów (Czarna Wieś) dotykającą ul. Władysława Reymonta 

źródła: 

Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków 2000 

Teresa Stanisławska-Adamczewska, Jan Adamczewski, Kraków, ulica imienia …, Kraków 2000