Robert
Rugo, Rupert
(? - 11 kwietnia 1143)
biskup krakowski
rodzina
herbu Korab, syn Roberta, kasztelana sieradzkiego
biogram
Biskup Robert prawdopodobnie nie był z pochodzenia Polakiem, a wywodził się z krajów romańskich. Historyk Jan Długosz jego osobę wiąże z możnym rodem Korabiów, później rozsiedlonym głównie w Wielkopolsce. Badacz ten pisze również, że Robert na wcześniejszym etapie swojej służby kościelnej był kustoszem katedry wrocławskiej. Wydaje się to bardzo prawdopodobne, tym bardziej, że później objął on biskupstwo właśnie we Wrocławiu. Po kilkunastu latach rządów w diecezji wrocławskiej nie pozostało zbyt wielu śladów w zachowanych źródłach zabytkowych. Jedyny dokument jaki zachował się, datowany na 1139 rok, podaje, że pasterz Kościoła wrocławskiego powierzył benedyktyńskiemu konwentowi, osadzonemu przy wznoszonym wówczas we Wrocławiu przez komesa Piotra Własta (Włostowica) klasztorze Najświętszej Maryi Panny na Ołbinie, istniejącą już wcześniej kaplicę św. Michała Archanioła, nadając mu równocześnie wszystkie związane z nią dochody.
Jako wierny stronnik Władysława II, księcia krakowskiego i śląskiego (będącego wówczas w konflikcie z młodszymi braćmi) przeszedł z jego woli z Wrocławia do Krakowa, obejmując władanie nad tutejszym Kościołem po zmarłym biskupie Radoście. Długosz w V Księdze swoich „Roczników, czyli Kronik sławnego Królestwa Polskiego” napisał: „Kiedy [...] po 25 latach rządów nad katedrą krakowską zmarł biskup Radost [...], jego następcą na polecenie księcia Władysława, który rządził księstwem krakowskim i wrocławskim, został biskup wrocławski Robert [...], przeniesiony na stolicę krakowską przez papieża Innocentego II”. Wydarzenie to było bezprecedensowe w dziejach Kościoła polskiego, gdyż dotychczas nie praktykowano tu przenosin biskupa z diecezji do diecezji. Uważano bowiem, zgodnie z kościelną tradycją, że od momentu sakry i otrzymania pierścienia symbolizującego zaślubiny z Kościołem (biskupstwem), któremu ma odtąd przewodzić, jest z nim biskup dozgonnie już związany.
Wydarzenie to spotkało się zarówno ze zrozumieniem, jak i sprzeciwem niektórych biskupów polskich. Jak stwierdzają badacze historii – Z. Kozłowska-Budkowa oraz K. Ożóg – fakt ten nie zyskał jednak akceptacji ze strony pozostałych biskupów, a w szczególności arcybiskupa gnieźnieńskiego Jakuba z Żnina. Według tego biskupa działanie to „naruszało prawo kanoniczne”. Prawdopodobnie prawdziwą przyczyną nieprzychylności arcybiskupa były względy polityczne. Arcybiskup, wraz z większością ówczesnego episkopatu Polski, w konflikcie między synami Bolesława Krzywoustego popierał młodszych braci, a był przeciwny seniorowi Władysławowi II. Biskup Robert był właśnie zwolennikiem tego drugiego. Oczywistym staje się więc fakt, iż przeniesienie Roberta na biskupstwo w najważniejszej dzielnicy seniorackiej, było „nie na rękę” przeciwnikom księcia. Sprzeciwili się więc tej decyzji, a swoje zdanie tłumaczyli względami kościelnymi.
W kontekście tych wydarzeń ciekawy staje się fakt, iż po zwycięstwie książąt-juniorów nad Władysławem II ich stronnik – biskup wrocławski – Jan (Janik), przeniesiony został na arcybiskupstwo gnieźnieńskie (1149 rok) i żadnych sprzeciwów ze strony biskupów nie było.
Zofia Kozłowska-Budkowa wysuwała hipotezę, iż przeniesieniu Roberta z Wrocławia do Krakowa sprzeciwiał się sam papież. Domysł ten jednak wydaje się mało prawdopodobnym. Przeniesienie z biskupstwa na biskupstwo (niezgodne z ówczesnym zwyczajem kościelnym) wymagało aprobaty Stolicy Apostolskiej.
Nowy pasterz na biskupstwie krakowskim rządził jednak niezwykle krótko. Niemniej jednak to właśnie biskupowi Robertowi przypadł w udziale zaszczyt dokonania konsekracji nowej katedry na Wawelu.
kalendarium
1125 lub 1126–1142 - biskup wrocławski
1136 – bawił w Würzburgu
1139 – nadał kaplicę św. Michała klasztorowi NMP świeżo wystawionemu przez Piotra Dunina we Wrocławiu
1142 – objął biskupstwo krakowskie po Radoście
1142 IV 20 - w Poniedziałek Wielkanocny dokonał konsekracji nowej katedry na Wawelu
źródła:
Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków 2000
Grzesik R., Radost, (w:) Słownik Starożytności Słowiańskich