Rycheza Lotaryńska

Ryksa

(około 995 – 21 marca 1063 Brauweiler, obecnie dzielnica Pulheim, w Niemczech)

żona Mieszka II, królowa polska

rodzina

córka palatyna reńskiego Ehrenfrieda Ezzona i Matyldy, córki Ottona II, siostry Ottona III.

           Miała trzech braci i sześć sióstr, ale tylko ona wyszła za mąż. Pozostałe siostry wybrały życie zakonne. Najstarszy brat Ludolf zmarł już w 1031 roku, młodszy Herman objął w 1036 roku arcybiskupstwo w Kolonii (zmarł w 1056 roku), najmłodszy Otton został palatynem Lotaryngii, zmarł w 1047 roku jako książę szwabski.

Rycheza

Poślubiła Mieszka II w początku 1013 roku
dzieci:
? Bolesław Zapomniany, książę polski (1014 lub 1015 - przed 1038), jak pisze kronikarz: z powodu srogości i potworności występków, których się dopuszczał, źle zakończył życie i choć odznaczony został koroną królewską, nie wchodzi w poczet królów i książąt Polski
Kazimierz Odnowiciel, książę polski (1016-1058)
N.N., córka, zmarła po 1052, poślubiła między 1039 a 1042 - Bela I Wojciech, król węgierski, zmarł 1063
Gertruda (około 1025 – 4 stycznia 1108), poślubiła przed 1050 – Izjasław I, wielki książę kijowski (1025 – 3 października 1078), syn wielkiego księcia kijowskiego Jarosława Mądrego

biogram

           Otrzymała staranne wykształcenie w którymś z klasztorów nadreńskich lub saskim Quedlinburgu.
           Jej małżeństwo z Mieszkiem II było zabezpieczeniem pokoju zawartego przez Bolesława z Henrykiem II w Merseburgu. Po ślubie przebywali w Krakowie, gdzie przyczyniła się do powstania kościołów św. Gereona oraz Feliksa i Adaukta.
           Po przegranej wojnie z Niemcami i po ataku wojsk ruskich, gdy Mieszko II uciekł do Czech, wywiozła polskie insygnia koronacyjne do Niemiec. Według innych insygnia odesłał Bezprym. Niewykluczone, że koronę polską zawiozła Rycheza cesarzowi na polecenie Bezpryma. W Niemczech została przyjęta z szacunkiem, do końca życia tytułowano ją tam królową. 

           Po opuszczeniu Polski prawdopodobnie przebywała w dobrach swej matki w Koburgu lub Saafeldzie we wschodniej Frankonii, skąd wspierała syna, Kazimierza Odnowiciela, gdy w czasie rywalizacji polsko-czeskiej o Śląsk i walk z Pomorzanami popadł w konflikt z cesarzem Henrykiem III.

          Pod koniec życia wyzbyła się rodowych majętności i przekazała je Kościołowi kolońskiemu. Zastrzegła sobie jednak prawo dożywotniego pobytu w Saalfeldzie. 

          Po śmierci Ottona wstąpiła do klasztoru w Brauweiler. Pochowana została w kolegiacie Panny Marii ad Gradus, po zburzeniu kolegiaty zwłoki zostały przeniesione do katedry kolońskiej.

kalendarium

1016 - urodziła syna Kazimierza
1025 - wraz z mężem została koronowana na królową Polski
1031 - po objęcie władzy przez Bezpryma i ucieczce Mieszka II do Czech, zdecydowała się na powrót do Niemiec
po 1047 IX 7 - wstąpiła do klasztoru benedyktyńskiego w Brauweiler koło Kolonii, który był fundacją jej rodziców

źródła

Balzer Oswald, Genealogia Piastów, Kraków, 2005

Tomaszek Michał, Klasztor i jego dobroczyńcy. Średniowieczna narracja o opactwie Brauweiler i rodzie królowej Rychezy 

Beata Maciejewska, Mirosław Maciorowski, Władcy Polski, Historia na nowo opowiedziana Warszawa 2018