Dzisiejsza data:

Artur Potocki

(27 V 1787 Paryż – 30 I 1832 Wiedeń)

pułkownik, adiutant ks. Józefa Poniatowskiego, właściciel Krzeszowic

rodzina
syn pisarza i podróżnika Jana Nepomucena Potockiego herbu Pilawa (Srebrna) (8 III 1761 Pików – 11 XII 1815 Uładówka) i Julii Potockiej z Lubomirskich herbu Drużyna (1766 – 26 VIII 1794 Kraków);

brat Alfreda (1786 – 1862), poślubił Józefinę Czartoryską (1787 – 1862);
Żonaty z Zofią hrabianką Branicką herbu Korczak (11 I 1790 Warszawa – 6 I 1879 Krzeszowice), prawdopodobnie wnuczką carycy Katarzyny II

dzieci

Maria (1818 – 1822); Alfred (1820 – 1821); Artur (1820 - ?); Adam (1822 – 1872), poślubił Katarzynę Branicką (1825 - 1907)

biogram

           Matka odumarła go w dzieciństwie, gdy miał 7 lat, ojciec zaś wcale nie troszczył się o wychowanie pozostałych sierot. Wyprawiony wraz z bratem Alfredem na naukę do Genewy i oddany pod dozór niesumiennego wychowawcy, wiele nie skorzystał z udzielanych mu nauk. W końcu babka, księżna marszałkowa, zajęła się ich losem i umieściła obu braci w Wiedniu celem dalszej edukacji. Studiował na uniwersytecie w Erlangen, następnie po krótkiej służbie w wojsku austriackim przeszedł w szeregi armii księstwa warszawskiego i zaliczał się do grona adiutantów księcia J. Poniatowskiego. Uczestniczył w kampanii rosyjskiej 1812 (za zasługi w bitwie pod Smoleńskiem został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej), przez kilka lat był tytularnym adiutantem Aleksandra I.

          Osiadł w Galicji, zakupił od L. Przerembskiej i przekształcił w reprezentacyjną siedzibę kamienicę Pod Baranami przy Rynku Głównym 27, a w Krzeszowicach wzniósł letnią rezydencję. Potem jego potomkowie wystawili tam wspaniały pałac, który aż do 1939 roku stanowił ich główną rezydencję.

           Pałac „Pod Baranami”, w którym umieścił galerię obrazów, kolekcję rzeźb antycznych i bibliotekę, stał się wkrótce centrum życia towarzyskiego w Krakowie.

            Został członkiem Izby Reprezentantów Rzeczypospolitej Krakowskiej, był współinicjatorem budowy kopca Kościuszki, jednym z prekursorów idei ochrony zabytków. Przewodniczył powołanemu przez Senat WMK Komitetowi Reparacji Zamku Krakowskiego. Został członkiem honorowym TNK, był mecenasem kultury, opiekunem artystów, organizatorem pomocy dla najbiedniejszych mieszkańców Krakowa.

           Został pochowany w kaplicy Potockich w Katedrze Wawelskiej (tu znajduje się jego marmurowe popiersie wykonane według projektu B. Thorvaldsena).

            Tak go opisał w swoich wspomnieniach Aleksander Fredro po spotkaniu w Trześni:

           „Nie spuszczałem oka z Artura Potockiego. Artur był to człowiek pełen honoru, dowcipu i dobroci a przytem zajmującej piękności. Ale dość było spojrzeć na jego rozpięty mundur, chustkę lekko zawiązaną, ładownicę przekręconą, pendent nie na miejscu, aby w nim poznać zepsute dziecko towarzystwa warszawskiego a razem i armii, bo wódz naczelny był członkiem tego towarzystwa. Zachował on był w postawie i w ruchu ową anglomanię, co wówczas ustępowała przed rubasznością obozową... Nie spuszczałem, powiadam, z oka Artura, który dla nieznośnego upału rozciągnął się jak długi na wiązce słomy, ale całkiem nagi. Wzgarda wszelkiej osłony tak w czynnościach, jak i w mowie, nawet tam, gdzie ta zdawała się być nieoddzielną częścią samej rzeczy — jakiś, by się tak wyrazić, cynizm fizyczny, były conditio sine qua non do osiągnięcia nazwy birbanta. Kto nim nie był w istocie, musiał udawać, inaczej trącił cywilistą Taki mógłby być wprawdzie szanowanym, ale nigdy lubionym. Patrzałem więc z zadziwieniem na to sam facons Artura nawet wobec całej deputacyi galicyjskiej i zapisałem w notach: do naśladowania”.

kalendarium

1809 – Aleksander Fredro spotkał go w głównej kwaterze w Trześni

1812 – uczestniczył w kampanii rosyjskiej

1815 – 1819 – pełnił funkcję tytularnego adiutanta Aleksandra I

1819 – osiadł w Galicji

1822 – zakupił kamienicę „Pod Baranami”

1825 – został członkiem Izby Reprezentantów Rzeczypospolitej Krakowskiej

1830 – 1835 – przewodniczył powołanemu przez Senat WMK Komitetowi Reparacji Zamku Krakowskiego