Józef Sebastian Pelczar
Stary Pasterz, J.S. Korczyński
(17 I 1842 Korczyn koło Krosna – 28 III 1924 Przemyśl)
duchowny katolicki, biskup przemyski, teolog, społecznik
biogram
Dzięki poparciu wyższego kleru oraz profesora Fryderyka Zolla (seniora) i Ferdynanda Weigla otrzymał nominację na profesora zwyczajnego historii Kościoła na Wydziale Teologicznym UJ z obowiązkiem wykładania również prawa kanonicznego. Wykłady i kazania głoszone z zapałem i gładkim językiem zapewniły mu uznanie na Uniwersytecie, toteż powierzano mu godności akademickie. Był prorektorem, rektorem, dziekanem Wydziału Teologicznego i prodziekanem. Reprezentował Wydział Teologiczny w Senacie UJ i należał do uczelnianej komisji kwalifikacyjnej dla egzaminów historyczno-prawnych. Rezultatem jego pracy dla Uniwersytetu było doprowadzenie do końca reorganizacji Wydziału Teologicznego, zrównanie go w uprawnieniach z pozostałymi wydziałami, powiększenie liczby katedr, przywrócenie nadawania stopni doktorskich, przy czym sam Pelczar był promotorem w pierwszym przewodzie doktorskim na Wydziale Teologicznym. Rozpoczął także budowę Collegium Novum i uzyskał od władz państwowych place pod kliniki. Wraz z ks. Stanisławem Spisem złożyli podanie do kapituły, podpisane przez wszystkich profesorów Wydziału Teologicznego UJ, w którym domagali się przywrócenia im pełnych praw w kapitule i zrównania kanonii uniwersyteckich z pozostałymi kanoniami, uzasadniając swe postulaty wywodami z prawa kościelnego, domagali się przyznania im domów kapitulnych i mieszkań w nich, udziału w sesjach kapitulnych zwyczajnych i nadzwyczajnych, prawa celebrowania przed wielkim ołtarzem w katedrze itd. Spór z kapitułą, przeniesiony do Kongregacji Soborowej w Rzymie, trwał dwa lata i zakończył się wyrokiem, przyznającym pełne prawa kanonikom akademickim. Zwycięstwo Pelczara, który był tutaj głównym motorem wszystkich poczynań, naraziło go na niełaskę biskupa Albina Dunajewskiego i niechęć niektórych księży krakowskich.
Wspierał prowadzenie tanich kuchni dla uczniów i studentów, współpracował z Towarzystwem Oświaty Ludowej, któremu nadal charakter katolicki. Współzałożyciel pisma robotników „Prawda” i Związku Artystów Plastyków Towarzystwa św. Łukasza (także jego prezes).
W Przemyślu również prowadził szeroką działalność społeczną, między innymi organizował szkoły gospodarstwa dla dziewcząt, ochronki dla dzieci, popierał rozwój stowarzyszeń robotniczych i prasy katolickiej. Podczas I wojny światowej prowadził akcję charytatywną w ramach filii Krakowskiego Biskupiego Komitetu Pomocy. W niepodległej Polsce rzecznik współpracy Kościoła katolickiego i państwa, opowiadał się za przeprowadzeniem reformy rolnej za odszkodowaniem.
Autor licznych publikacji teologicznych, zmarł w opinii świętości, pochowany został w Przemyślu. Jego relikwie znajdują się w kościele Sercanek.
wybrane publikacje:
1873 - Życie duchowne
1896 – 1900 - Zarys dziejów kaznodziejstwa w Kościele katolickim (cz. 1-3)
1900 - Medycyna pasterska
kalendarium
1858 - 1864 - studiował w seminarium duchownym w Przemyślu
1864 - przyjął świecenia kapłańskie
1865 - 1868 - studiował teologię i prawo kanoniczne w Rzymie
1877 III 17 – otrzymał nominację na profesora zwyczajnego historii kościoła na Wydziale Teologicznym UJ
1877 IV – rozpoczął wykłady
1879 I – VII – zastępczo wykładał Pismo Święte Nowego Testamentu
1880 - z prezenty Uniwersytetu wszedł do katedralnej kapituły krakowskiej
1880/1881 – był prorektorem
1881 XI – wraz z ks. Stanisławem Spisem złożyli podanie do kapituły o pełnię praw kanoników akademickich
1881/1882 - przeszedł na katedrę teologii pastoralnej
1881/1882 i 1884/1885 – był dziekanem Wydziału Teologicznego
1882/1883 – był rektorem
1883 - rozpoczął budowę Collegium Novum i uzyskał od władz państwowych place pod kliniki
1884 - był promotorem w pierwszym przewodzie doktorskim na Wydziale Teologicznym
1886 II 15 – wygłosił kazanie podczas uroczystego nabożeństwa w katedrze z okazji 500-lecia unii z Litwą, celebrowane przez biskupa Albina Dunajewskiego
1889/1890 - reprezentował Wydział Teologiczny w Senacie UJ
1890/1891 – był prodziekanem Wydziału Teologicznego
1891 - dla uczczenia rocznicy Konstytucji 3 Maja utworzył Bractwo NMP Królowej Korony Polski, które między innymi opiekowało się służącymi
1892 - utworzył dla nich przytulisko
1894 - założyciel sercanek
1900 – biskup przemyski
1991 - beatyfikowany przez papieża Jana Pawia II w Rzeszowie
źródła:
Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000