Dzisiejsza data:

Anatol Wincenty Nowak

(12 X 1862 Kańczuga – 5 IV 1933 Przemyśl)

duchowny rzymskokatolicki

biogram

            Kształcił się w gimnazjach w Rzeszowie i Przemyślu. Studia odbył w seminarium duchownym w Przemyślu i na Wydziale Teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Został wikariuszem w Bolechowicach i Podgórzu, później kapelanem kardynała Albina Dunajewskiego, a następnie kaznodzieją katedralnym. W kurii krakowskiej pracował najpierw na stanowisku notariusza, następnie sekretarza, i kanclerza. Został kanonikiem gremialnym kapituły, radcą i referentem kurii oraz prefektem Sodalicji Mariańskiej dla duchowieństwa diecezji krakowskiej.

           Papież Leon XIII mianował go biskupem pomocniczym diecezji krakowskiej ze stolicą tytularną Irenopolis. Święcenia biskupie otrzymał w kościele Mariackim w Krakowie. Konsekrował go miejscowy biskup diecezjalny Jan Puzyna w asyście Josepha Webera, biskupa pomocniczego lwowskiego, i Józefa Sebastiana Pelczara, biskupa diecezjalnego przemyskiego. Był głównym opiekunem Komitetu Ochrony dla Małych Dzieci, wiceprotektorem Towarzystwa Dobroczynności i radcą Arcybractwa Miłosierdzia. Wspierał tworzenie przytułków, sierocińców i ochronek, które następnie wizytował. Promował działalność sodalicji mariańskich i salezjanów. W ostatnich latach życia kardynała Puzyny sprawował faktyczne rządy w diecezji. Jego kandydatura na biskupstwo krakowskie upadła, gdy namiestnik Galicji Michał Bobrzyński zaproponował na to stanowisko Adama Stefana Sapiehę i w końcu przekonał do niego arcybiskupa Bilczewskiego, argumentując, że byłoby wskazane, aby w episkopacie galicyjskim zasiadał przedstawiciel arystokracji. Po przejęciu diecezji przez biskupa Sapiehę został ustanowiony jego wikariuszem generalnym i oficjałem. Z biskupem Sapiehą pozostawał w złych stosunkach i prawdopodobnie z tego powodu został przez niego zgłoszony na opuszczony urząd biskupa diecezjalnego diecezji przemyskiej.

           Będąc biskupem przemyskim między innymi znowelizował prawo diecezjalne, przeprowadził renowację katedry i rozbudowę gmachu kurii biskupiej, dokonał powiększenia muzeum diecezjalnego i reorganizację archiwum diecezjalnego. Utworzył diecezjalną Akcję Katolicką, wspierał działalność Sodalicji Mariańskiej i apostolstwa świeckich. Popierał otwieranie sierocińców i domów dla ubogich, powołał Ratowniczy Komitet Biskupi dla Najbiedniejszych. Patronował zakonom, szczególnie salezjanom i jezuitom. Rozpowszechniał kult maryjny. Przyczynił się do kanonizacji Andrzeja Boboli. Zmodernizował administrację dóbr biskupich, a w lasach biskupich pod Brzozowem, gdzie odkryto solanki jodowo-żelazowe, zarządził budowę ośrodka leczniczego dla duchowieństwa i kleryków, z czasem otwartego także dla świeckich. Wsparł nazaretanki w budowie ośrodka wypoczynkowego w Komańczy. Współpracował z Kościołem greckokatolickim. Stronił od angażowania się w działalność polityczną, niemniej sympatyzował z chadecją.

           W Episkopacie Polski zasiadał w Komisji Synodalnej. Był także przewodniczącym komisji dla kleru zakonnego, która opracowała uchwały synodu w Częstochowie. Został pochowany w podziemiach katedry przemyskiej.

kalendarium

1885 VII 15 - został w Krakowie wyświęcony na prezbitera

1885 – 1887 - był wikariuszem w Bolechowicach i Podgórzu

1887 - został kapelanem kardynała Albina Dunajewskiego

1890 – 1892 – sekretarz kurii krakowskiej

1892 – 1896 – kanclerz kurii

1896 - został kanonikiem gremialnym kapituły oraz radcą i referentem kurii

1899 – został prefektem Sodalicji Mariańskiej dla duchowieństwa diecezji krakowskiej

1900 XII 17 - papież Leon XIII mianował go biskupem pomocniczym diecezji krakowskiej

1900 XII 30 – otrzymał święcenia biskupie w kościele Mariackim w Krakowie

1901 - został ustanowiony wikariuszem generalnym diecezji

1901 – 1912 - piastował stanowisko rektora seminarium duchownego w Krakowie

1905 - udzielił święceń prezbiteriatu późniejszemu prymasowi Augustowi Hlondowi

1908 - odznaczony austriackim Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Franciszka Józefa

1911 XI - został wybrany na wikariusza kapitulnego

1913 - objął stanowisko dziekana kapituły katedralnej

1924 - został przez biskupa Sapiehę zgłoszony na opuszczony urząd biskupa diecezjalnego diecezji przemyskiej

1924 IX 30 - papież Pius XI przeniósł go na stanowisko biskupa przemyskiego

1924 XI 23 – przejął rządy w diecezji

1931 - konsekrował biskupa pomocniczego przemyskiego Franciszka Bardę

1931 – odznaczony za zasługi na polu pracy społecznej Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski