Franciszek Niepokólczycki

pseudonimy: Franek, Żejmian, Teodor, Szubert, Halny

(27 października 1900 Żytomierz - 11 czerwca 1974 Warszawa)

pułkownik WP, żołnierz Armii Krajowej i powojennego podziemia antykomunistycznego, więzień polityczny w okresie stalinowskim

syn Antoniego, stolarza, i Pauliny z Sielskich

poślubił Annę Obuch-Woszczatyńską, dzieci: Wacław (1929 – 2001), żona Anna Teresa Lisowska (1930 – 1907), Władysław

           Od listopada 1918 roku członek Polskiej Organizacji Wojskowej w Żytomierzu (od 1919 komendant Okręgu Żytomierz POW). W lutym 1922 rozpoczął służbę w Wojsku Polskim. W kampanii wrześniowej dowódca 60 Batalionu Saperów, uczestniczył w obronie Warszawy. Po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę i okupacji kraju działał w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego. 5 października 1939 był organizatorem niezrealizowanego planu zamachu na Adolfa Hitlera podczas „defilady zwycięstwa” Wehrmachtu w Alejach Ujazdowskich w Warszawie.

           Podczas powstania warszawskiego kierował całością produkcji materiałów wybuchowych, granatów i butelek zapalających. Po upadku powstania więzień w obozie w Woldenbergu.

           Po powrocie do kraju został mianowany zastępcą pułkownika Antoniego Sanojcy, komendanta Obszaru Południe (z siedzibą w Krakowie) nowo utworzonej delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. W procesie krakowskim (11 VIII – 10 IX) został skazany na karę śmierci, zamienioną następnie na karę dożywotniego więzienia, zwolniony na fali odwilży 22 grudnia 1956 roku.

            Pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.

           W dniach 12 – 15 sierpnia 1945 roku brał w Krakowie udział w odprawie kierownictwa Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, na której przystąpiono do powołania organizacji Wolność i Niezawisłość (WiN)