Józef Mehoffer

(19 marca 1869 Ropczyce – 8 sierpnia 1946 Wadowice)

malarz, grafik, dekorator

rodzina

syn Wilhelma, radcy Sądu Krajowego, i Aldony Ludmiły z Polkowskich

brat Alfreda, Eugeniusza, Wilhelma i Wiktora

poślubił Jadwigę Janakowską

syn Zbigniew

biogram

           Wykształcony w krakowskiej SSP (u J. Matejki i W. Łuszczkiewicza), ponadto studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii w Wiedniu. W tym czasie wiele podróżował, zwiedził między innymi francuskie katedry gotyckie (średniowieczne francuskie malarstwo witrażowe wywarło duży wpływ na jego późniejszą twórczość), odwiedzał muzea i galerie. 

           Był kolegą szkolnym Wyspiańskiego, razem z nim i ze Stanisławem Estreicherem oraz Henrykiem Opieńskim podziwiali na scenie teatru krakowskiego przy Placu Szczepańskim (dzisiejszy Teatr Stary im. H. Modrzejewskiej), świetnie kierowanego przez Stanisława Koźmiana, wybitnych polskich aktorów i utwory polskiej i światowej dramaturgii.

           Został profesorem krakowskiej SSP, pełnił funkcję rektora.

           Współpracował z S. Wyspiańskim przy realizacji polichromii J. Matejki w Kościele Mariackim.

Razem skomponowali witraż nad chórem, składający się z szeregu scen ewangelicznych. Zasłynął przede wszystkim jako mistrz polichromii i witrażu z charakterystyczną płynnością linii, bogatą gamą barwną, umiarem i równowagą. W swoich pracach dążył do stworzenia jednolitych stylowo, kompleksowych realizacji obejmujących wszystkie dziedziny sztuki.

           Do portretów kobiet (często malował żonę) wprowadzał secesyjne elementy dekoracyjne, w pracach sztalugowych wprowadzał wątki symboliczne. Uprawiał również malarstwo pejzażowe, zajmował się grafiką użytkową (okładki książek, winiety, znaczki pocztowe, banknoty), projektował dekoracje teatralne, meble oraz wnętrza. Publikował artykuły na temat sztuki, wspomnienia o artystach w „Czasie” i w „Sztukach pięknych”.

           Był członkiem licznych towarzystw artystycznych w Wiedniu, Brukseli, Paryżu, nagrodzony między innymi Złotym Medalem we Lwowie, Nagrodą im. Probusa Barczewskiego Akademii Umiejętności, Grand Prix w St. Louis.

           Największym jego sukcesem międzynarodowym było zwycięstwo w konkursie na projekt witraża „Apostołowie” kolegiaty we Fryburgu w Szwajcarii. Pozostałe prace to między innymi: polichromia skarbca katedry wawelskiej, witraże katedry wawelskiej, malarstwo olejne: Dziwny ogród, Portret żony.

           Przed I wojną światową sensacje wywołał jego pojedynek na szable z Leonem Wyczółkowskim.

           W Krakowie mieszkał przy ulicy Krupniczej 26 (tu urodził się Stanisław Wyspiański), gdzie staraniem jego syna Zbigniewa powstało muzeum, filia Muzeum Narodowego poświęcona temu twórcy. Przy domu, od strony południowej, rozciąga się ogród nawiązujący do ogrodu założonego przez Mehoffera.

           Od Krakowa otrzymał ulicę w IV dzielnicy Prądnik Biały (Azory), gdzie wybiega ona z ulicy Murarskiej i dobiega do ulicy Opolskiej.

artykuły:

1896 - Uwagi o sztuce i jej stosunek do natury

1924 - Sztuka w Polsce wczoraj i dziś

1939 - Witraż jako kompozycja dekoracyjna

wybrane dokonania:

1889 – wspólnie z S. Wyspiańskim zaprojektował witraże w kościele Mariackim

1889–1936 – wykonał cykl 13 witraży w kolegiacie św. Mikołaja we Fryburgu

1892 - wykonał kartony witraży do kaplicy Radziwiłłów w Balicach

1901 – wykonał kartony witraży do kaplicy Grauerów w Opawie

1900–1902 – opracował polichromię skarbca Katedry Wawelskiej

1902 – wykonał kartony witrażowe dla kościoła w Jutrosinie

1902–1925 – opracował witraże do Katedry Wawelskiej

1904 – powstał witraż Vita – somnium breve

1906 – polichromia i witraż w kaplicy Szafrańców

1906 – wykonał dekorację wnętrza Sali posiedzeń Izby Przemysłowo – Handlowej przy ulicy Długiej 1 z obrazem geniusza ujarzmiającego żywioły

1906–1910 – wykonał polichromię katedry ormiańskiej we Lwowie

1912 – powstały witraże w oknach nawy głównej Katedry wawelskiej

1913 – wykonał dekorację wnętrz sklepu Szarskich w Szarej Kamienicy

1925 – wykonał witraże kaplicy Świętokrzyskiej

1929 – zaprojektował polichromię Sali Sejmowej w Warszawie

1930–1934 – przygotował cykl stacji Drogi Krzyżowej dla kościoła Franciszkanów w Krakowie

1932 – wykonał dekorację kaplicy Św. Jana Chrzciciela w kościele Mariackim

1932 – wykonał cykl kartonów witraży dla Gmachu Miejskiej Kasy Oszczędności w Krakowie

1933–1936 – wykonał polichromię i witraże dla kościoła w Turku

1935 – Wydawnictwo Literackie wydało jego „Dziennik”, który pisał w latach 1891–1897 

1937 – zaprojektował witraże dla katedry we Włocławku

wybrane prace:

1894 - Portret Konstantego Laszczki

1894 - Plac Pigalle

1903 - Dziwny ogród

1905 - Europa jubilans

1907 - Portret Izy Axentowiczowej

1907 - Portret żony tzw. Ornatowy

1910 - Majowe słońce

1917 - Czerwona parasolka

kalendarium

1873 – rodzina po śmierci ojca przeniosła się do Krakowa

1887 – zdał egzamin dojrzałości w Gimnazjum św. Anny

1887-1889 - studiował prawo na UJ

1887-1889 - studiował równocześnie malarstwo w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych

1889 – Matejko wybrał dwóch swoich najlepszych uczniów – Mehoffera i S. Wyspiańskiego do pomocy przy pracy nad polichromią kościoła Mariackiego

1889-1890 - kontynuował studia w Wiedniu

1890 – powrócił do kraju

1890 - kontynuował naukę w SSP u J. Matejki i W. Łuszczkiewicza

1891 III – dzięki stypendium im. J. Matejki wyjechał do Paryża, gdzie uczęszczał do École des Arts Décoratifs i Académie Colarossi

1892 - studiował w École des Beaux - Arts

1893 – latem zwiedzał średniowieczne katedry francuskie

1893/1894 – przebywał w Grybowie, gdzie wykonał widok - Pejzaż zimowy z Grybowa

1894-1896 - pracował w Paryżu i Szwajcarii

1894 – w lecie przebywał w Niepołomicach

1894 IX - powrócił do Krakowa, przystąpił do konkursu na polichromię kościoła Franciszkanów

1895 – przygotował projekty witraży dla katedry św. Mikołaja we Fryburgu

1897 - był współzałożycielem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”

1898 – wykonał projekt plafonu do pałacu Goetza w Okocimiu

1899 IX 14 – poślubił Jadwigę Janakowską

1900 – został docentem SSP i prowadził naukę malarstwa religijnego i dekoracyjnego

1900 i 1906 – odbył kilkumiesięczne podróże do Włoch (Florencja, Rawenna, Wenecja)

1902 – mianowany został profesorem nadzwyczajnym krakowski SSP

1905 – został profesorem zwyczajnym SSP

1907 – zakupił majątek Jankówka koło Wieliczki, w którym urządził rezydencję z ogrodem kwiatowym i parkiem

1908 – pojedynkował się z Leonem Wyczółkowskim

1910 – wyjechał do Włoch chcąc poznać technikę mozaikową stosowaną w warsztatach szkła na wyspie Murano

1914-1918 i 1932-1933 - pełnił funkcję rektora ASP

1932 – nabył dom przy ulicy Krupniczej

1939 – hitlerowcy wywieźli go do obozu w Asch

1940 – po interwencjach Watykanu i rządu włoskiego zwolniony z obozu powrócił do Krakowa