(6 VII 1796 Gatczyna koło Petersburga – 2 III 1855 Petersburg)

car Rosji i król Królestwa Polskiego

rodzina

syn cesarza Pawła I i Marii Teodorówny, księżniczki wirtemberskiej
brat Aleksandra I (1777 - 1825)
trzeci syn Pawła I (1754 - 1801) z dynastii Romanowów
1817 VII - poślubił Charlottę Hohenzollern, księżniczkę pruską, której po przejściu na prawosławie nadano imię Aleksandra Fiodorowna
urodziło im się dziesięcioro potomstwa, między innymi:
car Aleksander II
wielki książę Konstanty Mikołajewicz
wielki książę Mikołaj Mikołajewicz (starszy)
wielka księżna Olga Nikołajewna Romanowa, królowa Wirtembergii
wielka księżna Maria Nikołajewna Romanowa, księżna Leuchtenbergu
nazywany Mikołajem I Pałkinem
biogram

           Tron objął po śmierci najstarszego brata Aleksandra.
          Panowanie rozpoczął od stłumienia powstania dekabrystów, scentralizował policję i podporządkował ją swemu osobistemu nadzorowi, utworzył policję polityczną (trzeci Oddział Własnej J. C. Mości Kancelarii).
           Wydał manifest do Polaków, w którym zobowiązał się do utrzymania konstytucji Królestwa Polskiego, w rzeczywistości jednak ograniczał stopniowo odrębność Królestwa. Sejm powstańczy zdetronizował Mikołaja.
           Po upadku powstania listopadowego zlikwidował odrębność Królestwa, w miejsce konstytucji nadał tzw. Statut Organiczny (niewprowadzony jednak w życie), rozwiązał sejm i armię.
           Na Królestwo nałożył wysoką kontrybucję, obowiązek utrzymywania 100 000 armii carskiej, doprowadził do zbudowania twierdz w Modlinie i Dęblinie oraz cytadeli w Warszawie, zniósł unię kościelną, zamknął uniwersytety w Warszawie i w Wilnie, Liceum Krzemienieckie, rozwiązano Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
Prześladowania Polaków trwały aż do jego nagłej śmierci w niewyjaśnionych okolicznościach.

kalendarium

1825 XII - wydał manifest do Polaków
1829 V 24 - koronował się na króla polski
1829 XI 10 - zatwierdził nominację Karola Skórkowskiego na biskupa krakowskiego
1830 III 31 - przekazał 10 000 złp na restaurację zamku wawelskiego
1830 XII - w odpowiedzi na wybuch powstania listopadowego wydał manifest, w którym żądał poddania się jego woli, przekazania władzy Radzie Administracyjnej i zdemobilizowania wojsk
1831 I 25 - rząd powstańczy zdetronizował Mikołaja i jego dynastię
1832 II - nadał tzw. Statut Organiczny w miejsce konstytucji, który ograniczał autonomię Królestwa Polskiego, czyniąc je integralną częścią imperium rosyjskiego
1839 - zniósł unię kościelną
1845 X 11 - przejechał przez Kraków w drodze do Wiednia i Włoch
1846 I 4 - przejechał przez Kraków w drodze z Wiednia i Włoch
1849 VI 14 - dokonał przeglądu wojsk na Błoniach

źródła

Wiktoria Śliwowska, Mikołaj I i jego czasy: 1825-1855, Warszawa, Wiedza Powszechna, 1965