Kaplica pod wezwaniem św. Jacka w kościele św. Trójcy
Najstarszą kaplicą, stanowiącą jednocześnie sanktuarium polskich dominikanów jest kaplica św. Jacka - współzałożyciela i pierwszego przeora klasztoru
Z jego postacią związane są liczne podania i legendy, między innymi o tym, że zakonnik potrafił nadawać wodzie leczniczą moc czy wypędzać szatana z ciał opętanych. Diabelskie jęki i skowyt wypędzonych z ludzkich ciał czartów ponoć do dziś zdarza się słyszeć w pobliżu kościoła.
Pierwotnie została wzniesiona w latach 1537-1543 (konsekrowana w 1543 roku) staraniem przeora Tomasza z Sycowa, z fundacji króla Zygmunta I, biskupa krakowskiego Piotra Gamrata, Jana Odrowąża i kapituły katedralnej.
Sama późnorenesansowa kaplica położona jest na piętrze, nad tzw. małą zakrystią (dawną kaplicą św. Piusa) na przedłużeniu północnej nawy bocznej. Jej górna część wraz z kopułą widoczna jest ponad dachem nawy od strony krużganków klasztoru. Rozebrana i wybudowana w latach 1581-1583 zapewne kosztem Katarzyny Wapowskiej, kasztelanowej przemyskiej. Gruntownie przebudowana w latach 1614-1618 (prace dekoratorskie i wykończeniowe kontynuowano jeszcze w latach 1619-1627) nakładem Zofii z Sienieńskich Stadnickiej, kasztelanki sanockiej.
W schemacie przestrzennym oraz w podziałach wnętrza stanowi uproszczenie wzoru kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu. Bogata dekoracja powstała natomiast w kilku fazach, a jej najcenniejsze składniki to obrazy Tomasza Dolabelli z lat 1619-1625: Cud w Kanie Galilejskiej i Ostatnia Wieczerza oraz malowidła ścienne przedstawiające sceny z życia św. Jacka, stiuki Baltazara Fontany na pendentywach i w kopule, uzupełnione polichromiami Karola Dankwarta. Pośrodku wznosi się ołtarz - nagrobek św. Jacka z motywem sarkofagu dźwiganego przez ujęte w ruchliwych pozach postacie aniołów, zwieńczony figurą świętego wśród obłoków i aniołków.
źródła:
Katalog Zabytków sztuki w Polsce, t. IV, Miasto Kraków, część III Kościoły i klasztory Śródmieścia, 2
Michał Rożek, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Warszawa-Kraków 1997