Kościół św. Józefa
Podgórze
ul. Jana Zamoyskiego 2
Spacerując przez krakowskie Podgórze, nie sposób ominąć kościół parafialny św. Józefa, usytuowany przy ul. Zamoyskiego, fasadą zwrócony w stronę Rynku Podgórskiego. Podgórska parafia św. Józefa została utworzona na początku XIX wieku, gdy Podgórze było jeszcze samodzielnym miastem. W pierwszych latach parafia nie posiadała swojego kościoła, nie zezwolono początkowo na jego wybudowanie, a jako kościół parafialny służyła kaplica utworzona w jednym z pomieszczeń budynku rządowego. Nową świątynię wybudowano tu w 1832 roku. Była to nieduża budowla, zaprojektowana przez budowniczego Franciszka Brotschneidera w stylu klasycyzującym, o bardzo prostej bryle i z jedną wieżą od frontu. Kościół ten został wyposażony sprzętami przeniesionymi ze zburzonego wówczas krakowskiego kościoła Wszystkich Świętych.
Niestety już po krótkim czasie odkryto w konstrukcji nowego kościoła parafialnego poważne wady, które stwarzały zagrożenie zawalenia się budowli. Dlatego zdecydowano się rozebrać go i postawić drugą świątynię. W 1892 zorganizowano komitet Budowy Kościoła i wybrano nowy projekt, którego autorami byli Józef Kryłowski oraz Ignacy Sowiński. Nowy kościół miał być skromną, jedno wieżową budowlą, a z powodu braku funduszy nie podjęto od razu prac budowlanych. Wkrótce okazało się, że projekt Kryłowskiego i Sowińskiego nie doczeka się realizacji na Podgórzu. Jeszcze zanim rozpoczęto budowę, proboszcz ks. Antoni Gruszecki zmienił plany i wybrał inny projekt, wykonany przez Jana Sasa Zubrzyckiego (1860 - 1935), wybitnego i uznanego architekta, związanego głównie ze Lwowem. Projekt ten zajął II miejsce w konkursie na projekt warszawskiego kościoła Chrystusa Zbawiciela i był prezentowany w 1901 na wystawie w krakowskim Pałacu Sztuki. Projekt Zubrzyckiego został trochę uproszczony i dostosowany do lokalizacji w Podgórzu, i już na początku XX wieku przystąpiono do prac. W 1905 pierwsza świątynia została rozebrana, a dzisiaj pamiątką po niej jest zachowana murowana dzwonnica z 1879, stojąca od strony południowo wschodniej.
Wznoszenie obecnego kościoła św. Józefa trwało bardzo niedługo – w maju 1905 uroczyście poświęcono i wmurowano kamień węgielny pod budowę, a już w październiku 1909 nastąpiła konsekracja świątyni. Patrząc z daleka na tą wspaniałą budowlę, szybko dostrzegamy stylowe podobieństwo do budowli gotyckiej. To największy kościół Podgórza i zdecydowanie jeden z najpiękniejszych przykładów architektury neogotyckiej w Krakowie.
Kościół św. Józefa jest murowaną z cegły, trzynawową bazyliką z wydłużonym prezbiterium oraz transeptem. W trzyprzęsłowym korpusie nawowym nawa główna jest wyraźnie wyższa niż boczne, a zakończone absydą prezbiterium jest otoczone ambitem. Przy obejściu ulokowane są dwie niewielkie, wieloboczne kaplice – Kaplica Narodzenia Pana Jezusa oraz Kaplica Pana Jezusa Ukrzyżowanego. Prostokątna dobudówka po prawej stronie prezbiterium to zakrystia, natomiast prostokątne pomieszczenie zamknięte wieloboczną absydą, dobudowane po lewej stronie przy prezbiterium to Kaplica Adoracji, dostępna z zewnątrz kościoła przez osobne wejście. W transepcie po prawej stronie utworzono niedużą Kaplicę Serca Pana Jezusa, a do naw bocznych przylegają jeszcze kolejne cztery nieduże, zamknięte również wielobocznie kaplice. Dwie pierwsze, ulokowane przy pierwszych przęsłach od strony transeptu: Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej oraz Kaplica Matki Boskiej Różańcowej są wyraźnie dłuższe niż dwie następne: Kaplica św. Wincentego Ferreriusza oraz Kaplica św. Judy Tadeusza.
W zewnętrznych elewacjach kościoła św. Józefa widzimy piękne połączenie ciemnej surowej czerwieni cegły z jasną, kamieniarską dekoracją. Przyglądając się bryle kościoła, zwróćmy uwagę na charakterystyczne dla gotyku dekoracyjne bogactwo, zobaczymy tu wiele charakterystycznych elementów takich jak dekoracyjne pinakle, arkadkowy fryz na elewacjach bocznych, opinające bryłę przypory, i charakterystyczną dla gotyku obfitą, rzeźbiarską dekorację.
Od strony Rynku Podgórskiego możemy podziwiać fasadę kościoła, która już z daleka przyciąga uwagę bogactwem jasnej, kamieniarskiej dekoracji. Fasada flankują dwie niewysokie, czworoboczne wieże, zbudowane na planie rombu tak, że ich narożniki lekko występują przed lico fasady. W górnej partii wieże przechodzą w ośmiobok i nakryte są hełmami o kształcie ośmiobocznej iglicy, otoczonej wieńcem ośmiu szpiczastych, trójkątnych szczytów. W narożnikach wież widzimy po dwa bardzo efektowne, zdobione pinaklami i zwieńczone baldachimami kamienne balkoniki, w których ustawione są figury: dwóch świętych biskupów Stanisława i Wojciecha oraz dwóch Apostołów: Piotra i Pawła. We wnęce, która powstaje między wychodzącymi przed fasadę bokami wież zakomponowano arkadowe podcienia, przesłaniające trzy otwory wejściowe. Trzy ostrołukowe arkady o takiej samej wysokości wspierają się na czterech masywnych, kamiennych filarach i tworzą rozbudowany fronton, dekorowany kamieniarską dekoracją. Nad filarami ustawione są cztery kamienne posągi pod ozdobnymi baldachimami – widzimy tam polskich świętych: Jana Kantego, Kingę, Kazimierza oraz Salomeę (niektórzy identyfikują tą figurę ze św. Jadwigą Śląską). Powyżej galerii świętych zbudowana jest dekoracyjna, maswerkowa balustrada oraz duże, szerokie witrażowe okno zamknięte łukiem ostrym, ujęte w kamienne, profilowane obramienie i zwieńczone niską, dekorowaną rzeźbiarskimi ornamentami wimpergą o łuku w kształcie oślego grzbietu. W ostatnich latach fasadę wzbogaciły dwie kolejne figury, ustawione pod baldachimami we wnękach po bokach okna – są to św. Zygmunt Szczęsny Feliński po prawej stronie oraz Sługa Boży Jan Paweł II po lewej stronie. Nad oknem góruje dekorowany blendami i szpiczastymi sterczynami schodkowy szczyt, zza którego widzimy wysoką wieżę, usytuowaną na skrzyżowaniu naw i transeptu – jest ona dużo wyższa niż wieże w fasadzie, a jej bogato dekorowany hełm uznaje się za nawiązanie do północnej wieży krakowskiego kościoła Mariackiego. W 1978 powstała przy kościele plebania i uporządkowano teren wokół kościoła.
Zwiedzając wnętrze kościoła od razu możemy zauważyć, że zostało ono zakomponowane na wzór kościołów gotyckich. Ma ono bardzo dostojny i pełen powagi nastrój. Ściany pomalowane są na dwa odcienie szarości, zastosowano też typowe dla gotyku rozwiązania konstrukcyjne oraz detale i elementy dekoracyjne, które są tu stosowane z dużym umiarem. Nawy komunikują się przez wsparte na masywnych filarach ostrołukowe arkady o profilowanych archiwoltach, sięgające do około połowy wysokości nawy głównej. Powyżej arkad na ścianach zobaczymy charakterystyczne elementy artykulacji ścian, które zastosowano również w prezbiterium i w transepcie – małe, płytkie ostrołukowe blendy oraz tryforia z kolumnami o dekorowanych motywami roślinnymi kapitelach. Przez triforia nawa główna komunikuje się ze zbudowanymi nad nawami bocznymi emporami, w których obecnie zorganizowane są pracownie konserwatorskie. W najwyższych partiach ścian nawy głównej umieszczono duże, zamknięte łukiem ostrym witrażowe okna, wypełnione szkłem gomółkowym. Kościół jest sklepiony krzyżowo żebrowo, a żebra sklepienne zostały zaakcentowane przez pomalowanie ciemniejszym kolorem. Artykulacja ścian, podziały wyznaczane przez filary, gzymsy i dzielące sklepienie żebra zwracają uwagę wyrazistością linii i niemal rysunkowym, precyzyjnym dopracowaniem, co nadaje kompozycji wnętrza przejrzystości i harmonii.
W północnej części korpusu wydzielona jest niewielka kościelna kruchta oraz chór muzyczny. Kruchtę oddzielają od wnętrza nawy wysokie, przeszklone drzwi, osadzone w trzech arkadach o charakterystycznym dla gotyku trójlistnym ostrym łuku a na kamiennych kolumnach dzielących arkady wspiera się chór muzyczny. Kapitele kolumn zdobią motywy roślinne – podobne do tych, które widzimy na kapitelach kolumn w tryforiach. Od strony nawy kościoła wejście do kościoła zdobią ustawione wysoko nad kapitelami kolumn dwie kamienne, białe figury: Pana Jezusa oraz Matki Bożej. Powyżej widzimy parapet chóru, który ma formę kamiennej, maswerkowej balustrady, zdobionej gotyckim motywem czteroliścia. Ustawione na chórze organy zostały wykonane na początku XX wieku przez firmę Adolfa Antoniego Homana z Warszawy, a do kościoła zakupiono je w 1922 roku. Według pierwotnych projektów w kościele miał znajdować się drugi, mniejszy chór muzyczny w lewym skrzydle transeptu, ale planów tych ostatecznie nigdy nie zrealizowano. Przechodząc nawą główną kościoła zwróćmy też uwagę na umieszczone tam efektowne żyrandole – dwa mosiężne i jeden kryształowy, wykonane w 1910 w krakowskim warsztacie Piotra Seipa.
Obecny wygląd wnętrza i jego wystrój to efekt licznych prac konserwatorskich, jakie przeprowadzano w kościele w ciągu ostatnich lat. W latach 50. XX wieku wystrój wnętrza uległ znacznemu przekształceniu – ściany zostały przemalowane na ciemne kolory: fioletowy, czerwony i niebieski, zmieniono też w większości układ elementów wyposażenia. Kościół przez czas długi czas był bardzo zaniedbany, a niszczejące elementy ołtarzy, obrazy, rzeźby były bezładnie rozproszone po kościele. Dopiero w latach 90’ z inicjatywy bardzo zaangażowanego w prace remontowe ks. Franciszka Kołacza usunięto ze ścian wielobarwne polichromie i stopniowo odnowiono wnętrze, także dziś ma ono swój pierwotny charakter pełen powagi i prostoty, którą przełamują barwne, bogate w dekorację rzeźbiarską ołtarze.
Podniesione o trzy stopnie prezbiterium kościoła szerokością jest równe nawie głównej i podzielone na dwa przęsła. Otacza je ambit, oddzielony przez wysokie, ostrołukowe arkady oraz niską, kamienną maswerkową balustradę. W obejściu, tuż za ołtarzem głównym ulokowana jest kaplica Pana Jezusa Ukrzyżowanego, z wykonanym przez krakowskiego rzeźbiarza Zbigniewa Langmana w 1909 krucyfiksem, wzorowanym na krucyfiksie autorstwa Wita Stwosza z kościoła Mariackiego. W kaplicy tej umieszczono trzy godne uwagi obrazy - po prawej stronie krucyfiksu wiszą: ujęty w dekoracyjną, złoconą ramę wizerunek Matki Boskiej Bolesnej z około 1909 oraz piękny obraz olejny, namalowany przez W. Lisowskiego w 1936 z przedstawieniem św. Anny z Maryją. Trzeci z obrazów widzimy po lewej stronie – jest to oprawiony w złotą, neobarokową ramę obraz św. Józefa z Dzieciątkiem ukazanych na tle panoramy Krakowa, namalowany w 1908 przez Mariana Szczurowskiego. W obejściu zobaczymy jeszcze jedną kaplicę - Kaplicę Narodzenia Pana Jezusa, która obecnie jest przeznaczona na Bożonarodzeniową Szopkę. Kiedyś w tej kaplicy ustawiona była figura św. Józefa, którą w 2002 przeniesiono do ołtarza głównego.
Przechodząc otaczającym prezbiterium ambitem zwróćmy jeszcze uwagę na umieszczoną na odwrocie ołtarza głównego drewnianą i polichromowaną figurę Matki Boskiej, usytuowaną na ozdobnym postumencie, na tle z grawerowanymi liliami andegaweńskimi. Kompozycja ta nosi nazwę: Ołtarz Dobrej Nadziei i Życia. Poza tym na ścianach zobaczymy dwie piękne płaskorzeźby – wykonaną w latach 1909 - 1911 przez snycerzy Wita Wisza i Maksymiliana Krzyka płaskorzeźbę ze sceną Zaślubin Józefa i Marii, oraz płaskorzeźbioną i polichromowaną scenę Wniebowzięcia Matki Bożej, przeniesioną tu z Kaplicy Adoracji.
Na ścianach prezbiterium widzimy podobne jak w nawach płytkie, ostrołukowe blendy oraz trzy duże okna, umieszczone w wyższych partiach ściany. Między oknami zakomponowano dwa duże barwne malowidła ścienne, wykonane w latach 50’ przez Tadeusza i Danutę Niemirskich. Są to dwie sceny z życia Świętej Rodziny, umieszczone w zamkniętych ostrym łukiem polach powtarzających kształt i rozmiar okien.
Ustawiony w prezbiterium ołtarz główny ma formę gotyckiego tryptyku, z ruchomymi skrzydłami, zamykającymi ażurowe pole centralne. W ołtarzu tym zobaczymy charakterystyczne ostrołukowe arkady, architektoniczne baldachimy i rozbudowane zwieńczenie oraz motywy dekoracyjne czerpane z architektury gotyckiej. Ołtarz powstał w latach 1908 - 1909, jego twórcami są wspomniani już Wit Wisz i Maksymilian Krzyk, oraz Jan Józef Górecki. Ołtarz ma stosunkowo niewielkie rozmiary, wykonany jest z drewna i ozdobiony polichromią oraz złoceniami. W centralnej części, pod ostrołukową arkadą ustawiona jest piękna kamienna figura patrona kościoła – św. Józefa z Dzieciątkiem, którą wykonał w 1909 Zbigniew Langman. W polach bocznych pod ozdobnymi baldachimami ustawiono polichromowane figury: po prawej stronie widzimy św. Józefa ze Zmartwychwstałym Chrystusem, a po lewej stronie - św. Elżbietę z małym Janem Chrzcicielem i Barankiem. Natomiast na ruchomych skrzydłach wykonano płaskorzeźbione i polichromowane przedstawienia – na awersach są to postaci Zachariasza po lewej stronie oraz św. Anna z Marią po prawej. Natomiast na rewersach widzimy przedstawienie wygnania z raju po prawej stronie oraz św. Archanioła Gabriela po lewej stronie. Wysokie, rozbudowane zwieńczenie ołtarza zdobią również pełnoplastyczne figury pod baldachimami: postać Boga Ojca w centralnej części oraz otaczający Go aniołowie, a po bokach dwie święte w królewskich szatach i koronach: Katarzyna Aleksandryjska oraz Barbara.
Tuż przed ołtarzem głównym ustawione jest tabernakulum wykonane ze złoconego i srebrzonego mosiądzu. Zaprojektowane zostało przez J. Sasa Zubrzyckiego i wykonane w 1909 przez Piotra Seipa. Jego architektoniczna forma, charakterystyczne strzeliste wieżyczki i misterna dekoracja rzeźbiarska to również wyraźne nawiązanie do gotyckiej architektury. Na jego zewnętrznych ścianach umieszczono tablice z nazwiskami tych, którzy ofiarowali biżuterię, wykorzystaną do jego odnowienia. W prezbiterium zobaczymy jeszcze drewniany neogotycki ołtarz soborowy, ustawioną po prawej stronie ambonkę, którą zdobi duża płaskorzeźbiona i posrebrzona gołębica oraz drewniane krzesła i ławy, dekorowane gotyckimi motywami.
Jak już wspomniano powyżej, po prawej stronie prezbiterium znajduje się prostokątna zakrystia. Jej oświetlone przez cztery witrażowe okna wnętrze również zaprojektowano w stylu neogotyckim. Na ścianach umieszczone są obrazy – między innymi duży obraz olejny przedstawiający Jezusa Ukrzyżowanego oraz portrety proboszczów parafii na Podgórzu, autorstwa Piotra Morusa.
W usytuowanej po lewej stronie prezbiterium Kaplicy Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w 1997 utworzono Kaplicę Adoracji, na pamiątkę 46 Kongresu Eucharystycznego. Ustawiony przy ścianie zamykającej prostokątne wnętrze kaplicy neogotycki ołtarz został wykonany w latach 1910 - 1911 również przez snycerzy W. Wisza, M. Krzyka oraz J. Góreckiego. Jego pole centralne ma formę ostrołukowej arkady wspartej na smukłych, złotych kolumnach, w której umieszczono piękny wizerunek Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, ujęty w dekoracyjną, złotą ramę i zwieńczony figurkami aniołów podtrzymujących kartusz herbowy. Pola boczne natomiast to zwieńczone dekoracyjnymi baldachimami nisze, w których stoją polichromowane rzeźby: św. Pawła oraz św. Jana Ewangelisty. W architektonicznym zwieńczeniu ołtarza ustawiono pod baldachimem figurę św. Szczepana. Oprócz ołtarza, w kaplicy Adoracji zwróćmy jeszcze uwagę na ustawiony przed retabulum, wykonany z drewna ołtarz soborowy zdobiony kolumienkami o złoconych kapitelach oraz polichromowanym herbem kolejarzy. Na ścianach kaplicy zobaczymy olejny obraz z przedstawieniem św. Wincentego Ferreriusza, ujęty w złotą ramę zwieńczoną snycerskim ornamentem roślinnym oraz wizerunek Matki Boskiej z Gwadelupy. Wyposażenie Kaplicy w 2009 wzbogaciły nieduże, prostokątne, odlewane w brązie Stacje Drogi Krzyżowej.
Przechodząc z prezbiterium do nawy zobaczymy ustawione filarach tęczy ambonę po lewej stronie oraz neogotycki ołtarz po prawej stronie.
Wykonana z drewna dębowego ambona powstała w 1910, jej twórcami są również snycerze W. Wisz, M. Krzyk i J. Górecki, a w dziele tym zwraca się uwagę na wyraźną inspirację amboną z kościoła Mariackiego. Na ambonę prowadzą kręte schodki z misternie rzeźbioną balustradą, na której w dolnej części zobaczymy małe płaskorzeźbione plakietki z przedstawieniami zwierząt, symbolizujących grzechy główne: pawia – symbol pychy, smoka – chciwość, dwie małpy - nieczystość, węża - zazdrość, dużą rybę połykającą mniejszą – nieumiarkowanie, psa i kota – gniew oraz żółwia – symbol lenistwa. Ośmioboczną czaszę ambony również dekorują rzeźbione w drewnie kompozycje – zobaczymy tam małe figurki czterech Ewangelistów i czterech Doktorów Kościoła: ŚŚ. Augustyna, Grzegorza Wielkiego, Ambrożego i Tomasza, ustawione pod dekoracyjnymi baldachimami, a ponad nimi symbole Ewangelistów oraz symbole Wiary, Nadziei i Miłości. W zaplecku umieszczono polichromowaną płaskorzeźbę z przedstawieniem Jezusa Dobrego Pasterza ujętą w ozdobną, ostrołukową arkadę i ornamentalne złocone obramienie. Całość wieńczy wspaniały baldachim w formie ośmiobocznego hełmu, podobnego do tego, który wieńczy wieżę kościoła. Ozdobiony został bogato złoconymi, rzeźbionymi ornamentami, a w jego sklepieniu, pomalowanym na kolor błękitny, umieszczono rzeźbioną, srebrna gołębicę, symbolizującą Ducha Świętego. Ambona pierwotnie była ustawiona przy jednym z filarów nawy głównej, ale w latach 60’ została usunięta, a jej elementy umieszczono w różnych miejscach naw bocznych. W latach 80’ ustawiono ją ponownie przy filarze nawy głównej, a od 1988 stoi przy filarze tęczy.
Ustawiony przy filarze po prawej stronie nieduży, architektoniczny ołtarz św. Antoniego wykonany został w latach 1910 - 1911 przez W. Wisza, M. Krzyka i J. Góreckiego. Ma ciemny kolor dębowego drewna, a snycerskie elementy dekoracyjne są złocone lub polichromowane na kolor ciemno błękitny i czerwony. W centralnej części ołtarza, flankowanej przez dwie smukłe złote kolumny, umieszczony jest wizerunek św. Antoniego Padewskiego, adorującego Dzieciątko Jezus – obraz ujęty jest w dekorowaną snycerskim ornamentem, złotą ramę zamkniętą ostrołukowo. Pola boczne ołtarza mają formę ażurowych nisz z wysokimi, architektonicznymi baldachimami, pod którymi ustawione są polichromowane figury dwóch Apostołów: po lewej stronie św. Andrzej, a po prawej św. Jakub Starszy. Natomiast w rozbudowanym zwieńczeniu zobaczymy małą figurkę św. Franciszka z Asyżu. Przed ołtarzem ustawiono tabernakulum a na nim mosiężną skrzynkę, w której umieszczony jest zaprojektowany przez Jerzego Dobka i wykonany w 2003 przez Tadeusza Mazura relikwiarz w kształcie krucyfiksu, z relikwiami św. Ojca Pio.
W transepcie po prawej stronie znajduje się Kaplica Serca Pana Jezusa, a ustawiony przy ścianie czołowej ołtarz już z daleka przyciąga uwagę swoją intensywną kolorystyką. Wykonał go J. Widuchowski w 1896 roku. Błękitne pole centralne ołtarza ujmuje piękna złota rama, dekorowana ornamentem o motywach roślinnych. Wewnątrz jest ono podzielone na trzy węższe arkadki – dwie boczne są zwieńczone delikatnym maswerkiem i łukiem o kształcie oślego grzbietu, natomiast środkowa wyróżniona jest rozbudowanym, ozdobnym płaskorzeźbionym baldachimem. W arkadkach tych ustawione są polichromowane figury – Jezus, błogosławiący stojących przy nim Marię oraz Jana Ewangelistę. U stóp Jezusa widzimy jeszcze figury dwóch klęczących aniołów. Rozbudowane, architektoniczne zwieńczenie ołtarza flankują dwie małe figurki świętych ustawione pod baldachimami oraz stojące powyżej figury aniołów, ustawione na smukłych pinaklach. Zwróćmy jeszcze uwagę na umieszczone na ścianie obok ołtarza obrazy - obraz „Skarga”, namalowany w 1905 przez Vlastimila Hofmana oraz przedstawienie „Świętej Rodziny”, wykonane w 1921 przez Gustawa Furlę. Obraz ten stanowił dawniej przesłonę w ołtarzu św. Antoniego. Na ścianie transeptu po lewej stronie widzimy duże barwne malowidło, ujęte w ostrołukową arkadę – ukazano tam scenę Chrztu Mieszka I w 966 roku. Na tle malowidła ustawiona jest neogotycka chrzcielnica, wykonana w 1946 z czarnego marmuru dębnickiego, nakryta drewnianą przykrywą. Chrzcielnicę wykonano w pracowni Mieczysława Cekiery i Józefa Ryłki.
W zachodnim ramieniu transeptu umieszczone jest drugie wejście do kościoła, zdobione od zewnątrz dwiema małymi wieżyczkami. Nad drzwiami widzimy jedyny witraż, który zachował się do dziś, nie zniszczony w czasie wojny – widnieje na nim przedstawienie Matki Boskiej Częstochowskiej. Boczne ściany transeptu zdobią obrazy. Po lewej stronie jest to umieszczony w arkadowej wnęce duży obraz św. Józefa z Dzieciątkiem, datowany na przełom XVIII i XIX wieku, namalowany przez nieznanego artystę i prawdopodobnie pochodzący z wcześniejszego kościoła. Obraz oprawiony jest w piękną, złoconą ramę zwieńczoną dekoracyjnym kwiatowym motywem. Na ścianie po prawej stronie natomiast widzimy dwa obrazy namalowane przez Karola Rutkowskiego w 1953 – „Serce Pana Jezusa” oraz „Serce Matki Bożej”. Obydwa ujęte są w pozłocone szerokie, ostrołukowe ramy.
Zwiedzając nawy boczne kościoła zwróćmy uwagę na ustawione w kaplicach neogotyckie ołtarze o architektonicznych formach. Przy prawej nawie bocznej znajdują się dwie kaplice – Kaplica Matki Boskiej Różańcowej oraz Kaplica św. Wincentego Ferrariusza. W pierwszej z nich zobaczymy neogotycki ołtarz, wykonany z drewna przez Andrzeja Szajnę z Jasła w 1914 roku. W polu centralnym widzimy płaskorzeźbioną i polichromowaną kompozycję z Matką Boską Różańcową, przekazującą różańce klęczącym u Jej stóp św. Dominikowi oraz św. Katarzynie ze Sieny. Natomiast skrzydła ołtarza podzielone są na kwatery z płaskorzeźbionymi scenami z życia Marii – na awersach zobaczymy między innymi Zesłanie Ducha Świętego oraz Wniebowzięcie Marii, na rewersach natomiast: Zwiastowanie, Nawiedzenie św. Elżbiety, Boże Narodzenie oraz Pokłon Trzech Króli. Boczne wnęki ołtarza są obecnie puste, a rozbudowane zwieńczenie ma formę niszy, w której widzimy rzeźbiarską scenę Koronacji Matki Boskiej. Tworzą ją figury siedzących Boga Ojca i Jezusa Chrystusa oraz stojąca przed Nimi Matka Boska. Nad ich głowami unosi się gołębica wśród złotych promieni, a u dołu stoją dwaj aniołowie. Na ścianie w sąsiedztwie ołtarza umieszczony jest obraz „Wniebowzięcie Matki Bożej”.
W drugiej z kaplic ustawiono ołtarz św. Wincentego Ferreriusza, wykonany w 1917, z umieszczoną w polu centralnym płaskorzeźbą ukazująca scenę św. Wincentego Ferreriusza ratującego murarza, spadającego z rusztowań. Podobnie, jak w opisywanych wcześniej ołtarzach, również tu pola boczne mają formę ażurowych nisz z ustawionymi figurami: po prawej stronie jest to figura św. Józefa a po lewej św. Rocha. W zwieńczeniu ustawiono figurę anioła. Zwróćmy również uwagę na piękne antepedium ołtarza, na którym widnieje płaskorzeźbiona i polichromowana scena śmierci św. Józefa, któremu towarzyszą Matka Boska i Jezus. W kaplicy tej na ścianie naprzeciw ołtarza umieszczono czarną, marmurową tablicę fundacyjną, ujętą w dębową ramę.
Przy drugiej nawie bocznej po lewej stronie kościoła zobaczymy kolejne dwie kaplice: Kaplicę Matki Boskiej Częstochowskiej oraz Kaplicę św. Judy Tadeusza.
W pierwszej z nich ustawiono drewniany ołtarz wykonany w 1911 przez W. Wisza, M. Krzyka i J. Góreckiego. Ma on podobny kształt do opisanego powyżej ołtarza św. Antoniego. W mensie tego ołtarza umieszczona jest trumna, w której pochowany był św. Zygmunt Szczęsny Feliński – jest ona częściowo widoczna przez ażurowy fragment ściany mensy. Pole centralne ma kształt ostrołukowej arkady, ujętej w złotą, dekoracyjną ramę i flankowanej przez dwie złote kolumny oplecione winoroślą o intensywnie fioletowych owocach. Umieszczono w nim prostokątny obraz z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej, ujęty w złotą ramę, a w ostrołukowym polu nad obrazem widnieje herb rodziny Felińskich. Pola boczne ołtarza to pięknie oprawione, rozbudowane ażurowe nisze zwieńczone baldachimami, z ustawionymi polichromowanymi posągami świętych: Piotra i Pawła. W zwieńczeniu ołtarza widzimy trzy mniejsze baldachimy o wysokich, ozdobnych daszkach – w środkowym ustawiona jest figura Archanioła z pokonanym szatanem u stóp, a po bokach figurki aniołów z trąbami. Po lewej stronie ołtarza zobaczymy wmurowaną w ścianę marmurową skrzynię z neogotyckim relikwiarzem z relikwiami św. Zygmunta Felińskiego, wykonanym przez Tadeusza Mazura według projektu Jerzego Dobka. W kaplicy zwróćmy jeszcze uwagę na obrazy - na ścianie po lewej stronie ołtarza są to: olejne przedstawienie św. Michała Archanioła walczącego z szatanem oraz portret bł. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, wykonany przez Jana Chrząszcza w 2004 roku. Natomiast na ścianie naprzeciw umieszczono ołtarza okrągły obraz z przedstawieniem Chrystusa Zmartwychwstałego, ujętym w ozdobne obramienie z liści akantu – ten obraz został tu przeniesiony z podgórskiego kościoła św. Benedykta.
W drugiej kaplicy natomiast zobaczymy prosty ołtarz z dużym obrazem św. Judy Tadeusza, namalowanym przez Karola Rutkowskiego w 1952 roku. Obraz ustawiony jest na prostokątnej, płaskorzeźbionej mensie, na której stoi jeszcze zdobione płaskorzeźbionymi ornamentami tabernakulum. W kaplicy zobaczymy jeszcze wizerunek św. Maksymiliana Marii Kolbe, autorstwa Piotra Morusa.
W ostatnich dwóch przęsłach naw bocznych – czwartych od strony transeptu, ustawione są cztery neogotyckie, architektoniczne konfesjonały o bogatej, rzeźbionej dekoracji, wykonane w 1913 przez Andrzeja Szajnę. Poza tym na ścianach obydwu naw bocznych zobaczymy Stacje Drogi Krzyżowej – są to niewielkie olejne obrazy, oprawione w drewniane proste ramy zwieńczone małymi krzyżykami. Pod Stacjami umieszczone sa tzw. zacheuszki, czyli małe przyścienne lampki, wykonane w 1910 w pracowni wspomnianego już wcześniej Piotra Seipa.
Kościół św. Józefa na Podgórzu to jeden z najpiękniejszych przykładów architektury neogotyckiej, nawiązującej do kościołów tzw. gotyku nadwiślańskiego w Krakowie. Jego rzeźbiarska bryła, ciemnoczerwone, ceglane elewacje z jasną kamieniarską dekoracją stanowią dziś najbardziej charakterystyczny punkt w krajobrazie Podgórza. Miejsce to związane jest też z wieloma ważnymi wydarzeniami historycznymi. Przy kościele od strony ul. Parkowej zbudowany jest Pomnik Szarych Szeregów Plutonu „Alicja”, poświęcony w 1998, natomiast z drugiej strony kościoła stoi zaprojektowany przez architekta Tadeusza Smolnickiego i poświęcony w 2006 pomnik Nienarodzonych. Kościół św. Józefa obecnie objęty jest opieką konserwatorów i po latach zaniedbania dziś zachwyca katedralnym, dostojnym charakterem.