Rynek Główny 14
Kamienica Pod Świętą Anną, zwana też Belowską lub Orłowską
Pierwsza kamienica pierzei południowej od lewej strony sąsiaduje bezpośrednio z zabudową przy ul. Grodzkiej. Jest to kamienica nr 14 – nazwana jest kamienicą Pod Św. Anną, nazwa pochodzi od kamiennej figury św. Anny, która kiedyś była umieszczona nad bramą wjazdową do budynku. Kamienicę zbudowano około połowy XIV wieku jako jednopiętrową. W 2 połowie XIV wieku należała do Sunczo Habirgeist, w XVI wieku była własnością rodziny Talduccich, w 2 połowie XVI wieku właścicielem był Erazm Bank. W tym czasie kamienicę podwyższono o kolejne piętro. W XVII wieku należała do Delpaców, następnie do rodziny Bellich, a w 2 połowie XVII wieku zakupiła ją rodzina Orłowskich. Pod koniec XVIII wieku zbudowano trzecie piętro. W XIX wieku właścicielami byli między innymi Józef Żabiński, Feintuchowie, Ferdynand Eile. To stulecie przyniosło kamienicy liczne prace modernizacyjne i remonty – w 1850 roku budynek mocno ucierpiał w wielkim pożarze i wkrótce został odbudowany. Pod koniec XIX wieku nadbudowano strych, usunięto dotychczasowy portal oraz figurę św. Anny, zbudowano nową klatkę schodową. Również wnętrza kamienicy przebudowano, a fasada otrzymała nową – neobarokową szatę, według projektów Karola Scharocha. Fasadę przebudowano ponownie w 1 połowie XX wieku, nowy projekt stworzył Adolf Szyszko-Bohusz, ale w latach 70-tych przywrócono jej wygląd z końca XIX wieku - fasada którą dziś oglądamy subtelnie łączy elementy neobarokowe z tymi modernistycznymi, które wprowadził Szyszko-Bohusz. Odnowiona w latach 1974-1975, przekazana została Towarzystwu Polonia (obecnie Wspólnota Polska), które w średniowiecznych piwnicach urządza wystawy, na pierwszym piętrze organizuje koncerty i odczyty.
Budynek kamienicy jest stosunkowo niewielki, stoi na zbliżonym do prostokąta planie, ma trzy piętra. Po prawej stronie znajduje się wejście oraz sień, a po lewej stronie umieszczono klatkę schodową, zbudowaną w 1896 roku. Klatka schodowa jest czterobiegowa, kamienna z żelazną balustradą i zwieńczona latarnią. Piwnice kamienicy pochodzą z przełomu XIV i XV wieku, częściowo zostały przebudowane w XIX wieku, ale zachowały się gotyckie portale gotyckie XV i XVI-wieczne.
Neobarokowa fasada, zrekonstruowana w XX wieku w kondygnacji parterowej ma trzy osie, a na pierwszym i drugim piętrze jest pięcioosiowa. Parter jest otynkowany na jasno, znajdują się tam duże, prostokątne witryny, od wyższych kondygnacji jest oddzielony prostym gzymsem. Pierwsze i drugie piętro są otynkowane na jasnoróżowy kolor, na takim tle wyraziście odcinają się cztery jasne pilastry w wielkim porządku. Ich kapitele ozdobione są medalionami, a w górnej części trzonów pojawiają się dekoracyjne motywy kampanuli.
Okna na piętrach ujęte są w jasne, tynkowe ramy. Na pierwszym piętrze znajdują się dwa szerokie okna, każde z nich jest na osi przecięte zdobionym ornamentami pilastrem i zaokrąglone w górnych narożnikach. Okna na drugim piętrze są zamknięte półkoliście i ozdobione w dolnej części ślepymi balustradami o białych tralkach. Na trzecim piętrze okna są zamknięte półkoliście, a środkowe okno jest zablendowane.
Wnętrza kamienicy są aktualnie zagospodarowane i wykorzystywane w celach komercyjnych, na parterze znajduje się znana restauracja. Zachowały się elementy zabytkowe wystroju z poprzednich stuleci – w jednym z parterowych pomieszczeń i na pierwszym piętrze zachowane są renesansowe stropy z XVI wieku, przechodząc przez sień można zobaczyć wczesnorenesansowy portal z połowy XVI wieku, podobny znajduje się na pierwszym piętrze. W niektórych pomieszczeniach stoją neorenesansowe piece z połowy XIX wieku.
źródła:
Michał Rożek, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Warszawa-Kraków 1997
Michał Myśliński, Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Tom IV, Miasto Kraków, część X, Śródmieście. Mury obronne i Planty. Rynek Główny, Warszawa 2005