Rynek Główny 12
Kamienica Fontanowska
Obecna kamienica jest jedną z największych kamienic rynkowych i zajmuje dwie działki – ale jeszcze do 1830 roku były to dwa osobne budynki: Kamienica Fontanowska oraz Kamienica Gutteterowska. Gutteterowska została wzniesiona przed 1300 roku jako jednopiętrowa, od połowy XVI wieku była własnością rodziny Gutteterów, kolejnym właścicielem był wojewoda sieradzki Kacper Dönhoff, następnie rajca Zygmunt Hipolit, Dzianottowie do końca XVIII wieku, Bartlowie, Białeccy. W 1 ćwierci wieku XIX właścicielem był Jakub Girtler z żoną Teklą. Została kilkakrotnie przebudowana, pod koniec XVIII wieku usunięto barokową fasadę, aby zbudować nową – klasycystyczną.
Sąsiadująca z nią Kamienica Fontanowska została zbudowana w pierwszej połowie XIV wieku - wcześniej w tym miejscu przebiegała ulica łącząca Rynek Główny z ulicą Stolarską. Zbudowana była jako jednopiętrowa, ale na przełomie XIV i XV wieku dobudowano dwa kolejne piętra. Fontanowie byli właścicielami do 1 ćwierci XVII wieku. W 1617 roku właścicielem był Walenty rektor Akademii Krakowskiej, następnie Baltazar rzeźbiarz i sztukator, około połowy wieku XVII rajca Gabriel Ochocki, około 1755 należała do Treflerów, a od 1763 roku w posiadaniu Drelinkiewiczów. Przed 1830 rokiem właścicielem generał Henryk Dembiński, bohater powstania 1831 roku i Wiosny Ludów. Od 1826 roku posiadacz kamienicy Gutteterowskiej. Kamienice zostały połączone, ich wnętrza przebudowano i wykonano jedną, wspólną fasadę. W 1836 roku przebudowa wnętrz (projektował Bogumił Trenner), gdy właścicielem był Józef Wilkoszewski, 1843 rok Józef Haller, około 1850 roku Mączyńscy. W 1851 roku po pożarze remont, 1858 rok siedziba Resursy Obywatelskiej. Kolejne przebudowy przeprowadzano w XIX wieku - w latach 30-tych przebudowano wnętrza, a w 2 połowie tego samego stulecia ponowną przebudowę i modernizację wnętrz poprowadził architekt Wojciech Mączeński.
Budynek frontowy ma cztery piętra, sień ulokowana jest po prawej stronie, natomiast czterobiegowa klatka schodowa, wspierana przez kompozytowe kolumny, znajduje się w tylnym trakcie po lewej stronie budynku. W części dawnej kamienicy Gutteterowskiej zachowane są piwnice gotyckie datowane na 2 połowę XIII wieku, natomiast pod kamienicą Fontanowską – piwnice z XIV wieku. Zachowane również portale gotyckie z przełomu XIV i XV wieku.
Neoklasycystyczna fasada ma sześć osi. Elewacja parteru jest licowana jasnymi, kamiennymi płytami, znajduje się tu pięć wysokich witryn zamkniętych półkoliście oraz wejście o analogicznym kształcie - łuki w dwóch środkowych osiach wyróżniają się dekoracyjnym boniowaniem. Nad parterem biegnie wyrazista linia gzymsu, na piętrach rozmieszczone są rzędy prostokątnych okien w prostych obramieniach z tynku. Okna na pierwszym piętrze są zwieńczone dekoracyjnymi odcinkami występującego mocno przed lico muru belkowania. Na dwóch środkowych osiach umieszczono balkon z kamienną balustrada, wsparty na kamiennych kroksztynach. Na drugim piętrze okna są zwieńczone wydatnym, prostym gzymsem, a środkowa para ma dodatkowo w zwieńczeniu profilowane, trójkątne naczółki. Okna trzeciego piętra ujęte są w profilowane obramienia, a nad nimi biegnie wydatny gzyms, wsparty na dekoracyjnych kroksztynach.
źródła:
Michał Rożek, Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa, Warszawa-Kraków 1997
Michał Myśliński, Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Tom IV, Miasto Kraków, część X, Śródmieście. Mury obronne i Planty. Rynek Główny, Warszawa 2005