Dzisiejsza data:

biogram

           Wychowywał się na Wawelu, otrzymał staranne wykształcenie. Wyjazdy do siostry na Węgry pozwoliły mu nabyć dworskiej ogłady, umożliwiły poznanie sztuki dyplomacji i nowoczesnych metod rządzenia oraz nawiązanie kontaktów z licznymi intelektualistami. Według przekazu kronikarzy, zgodnie charakteryzujących go jako podatnego na wdzięki niewieście, na dworze węgierskim swej siostry Elżbiety, żony króla Roberta, uwieść miał Klarę Zach, pochodzącą z miejscowego rodu szlacheckiego. Zgodnie z ówczesnym, bardzo surowym prawem, okrutna kara spadła na całą rodzinę Zachów, nic nie stało się jedynie tym, którzy schronili się w Polsce, a także samemu Kazimierzowi.

           Wcześnie był przygotowywany przez ojca do rządów, brał udział u boku ojca w wyprawie na ziemię chełmińską, jako namiestnik króla w Wielkopolsce, zorganizował skutecznie jej obronę przed Krzyżakami.
           Po śmierci ojca na zjeździe rycerstwa polskiego jednomyślnie okrzyknięto go nowym władcą i wyznaczono termin koronacji. Gdy objął panowanie, państwo polskie znajdowało się w bardzo niebezpiecznym położeniu. Władał jedynie Małopolską i Wielkopolską, przedzielonymi lennymi księstwami: sieradzkim i łęczyckim, będąc jednocześnie w sporze z Krzyżakami i Luksemburgami. Dysponował sojuszem z Andegawenami węgierskimi, dobrymi stosunkami z Litwą i gronem doradców. Uniknął konfliktu zbrojnego z Krzyżakami, uzyskał od Jana Luksemburskiego zrzeczenie się pretensji do korony polskiej. Z pomocą węgierską zajął ponownie Lwów i Halicz, pobudował tam zamki i obsadził je załogami. Zajął również ziemię bełską, chełmską i włodzimierską.
           Wykorzystał zawarty pokój do wzmocnienia gospodarczego, militarnego i terytorialnego państwa. Osadzał nowymi mieszkańcami miasta i popierał łączenie obszarów ruskich z ziemiami polskimi. Powiększył terytorium kraju ze 115 do 270 tys. km
² zamieszkane przez blisko 2 mln ludzi.
           Swoje sukcesy dyplomatyczne i zwycięskie wyprawy zawdzięczał prowadzeniu spójnej, a zarazem reformatorskiej polityki wewnętrznej. Dążył do stworzenia silnych podstaw materialnych oraz prawnych sprawowanych rządów królewskich. Wprowadził jednolity system zarządzania państwem.
           Przy jego boku działała powoływana przez niego rada królewska, pełniąca funkcje doradcze. W jej skład wchodzili między innymi marszałek odpowiedzialny za bezpieczeństwo państwa, kanclerz zajmujący się głównie polityką zagraniczną, podskarbi zarządzający skarbem. Królewskimi urzędnikami lokalnymi byli starostowie, powoływani i odwoływani przez monarchę. Pełnili oni funkcje administracyjne, ekonomiczne oraz sądownicze w przypadku ciężkich przestępstw.
           Z jego polecenia wykonana została kodyfikacja praw w postaci statutów wiślicko - piotrkowskich, które tworzyły system norm prawnych, zapobiegających różnego rodzaju nadużyciom. Aby zapobiec odwoływaniu się sądów miast i wsi lokowanych na prawie niemieckim do instancji poza granicami państwa, powołał Sąd Wyższy Prawa Niemieckiego na Zamku krakowskim oraz Sąd Sześciu Miast.

           W czasach Kazimierza Wielkiego odnotowano duży napływ ludności wyznania mojżeszowego na ziemie polskie. W Polsce korzystać mogli z wielu ułatwień i przywilejów które nadał im właśnie Kazimierz. Ludność żydowska uzyskała status tzw. sług skarbu: mogła przenosić się z miejsca na miejsce, zajmować się handlem, lichwą, nabywać nieruchomości w miastach. Tradycja wiązała przychylność Kazimierza Wielkiego dla Żydów z romansem jaki łączył króla polskiego z Esterką, Żydówką z Opoczna, a także z ogromnym wpływem jaki wywierał na polskiego władcę Lewko, krakowski bankier. Według innego poglądu przywileje dla ludności żydowskiej wynikały wyłącznie z rachunku ekonomicznego.

           Ważną dla niego sprawą było budownictwo obronne, za jego czasów wybudowano 53 zamki i 27 murowanych fortyfikacji miejskich, inwestycje te pozostawiły po sobie zaplecze gospodarcze, a więc wapienniki i cegielnie. Wspomagał kolonizację puszczy, otoczył też opieką miasta, za jego panowania założono niemal 100 nowych miast oraz powstało ponad 500 nowych wsi. Wzniósł wiele kościołów i klasztorów, budował spichrze.
           Usprawnił górnictwo kruszcowe i solne, sprzyjał rozwojowi rzemiosła i handlu. Przeprowadził reformę monetarną, jako pierwszy władca polski bił monetę groszową (grosz krakowski). 
Nadał Krakowowi tzw. wielki przywilej, regulujący zasady funkcjonowania instytucji miejskich.
           Jedną z największych jego zasług było ufundowanie Akademii Krakowskiej z wydziałami prawnym, medycznym i sztuk wyzwolonych, pierwszy w Polsce i drugi po praskim w Europie Środkowo – wschodniej. Najbardziej rozbudowany był wydział prawa, obejmował osiem katedr, w tym trzy prawa kanonicznego i pięć prawa rzymskiego. Zarówno profesorowie jak i studenci mieli zagwarantowane szereg finansowych przywilejów. Nic więc dziwnego, że do Krakowa zjeżdżali studenci z niemal całej Europy Środkowej (z Niemiec, Węgier, Słowacji i Czech). Około 40% kształcących się stanowili obcokrajowcy. W późniejszym czasie powstały uczelnia wiedeńska i wszystkie niemieckie.

           Był zaangażowany w liczne inwestycje w Krakowie, przede wszystkim na terenie Wawelu. Objął po Władysławie Łokietku patronat przy rozbudowie katedry, gdzie postawił monumentalny nagrobek dla swojego ojca. Rozbudował zamek wawelski, którego fragmenty z tych czasów zachowały się do dziś (część północno - wschodnia, z Wieżą Duńską, Kurzą Stopą, oraz Salą Kazimierzowską).
           W założonym przez siebie Kazimierzu ufundował dwie wielkie świątynie - farę pod wezwaniem Bożego Ciała, oraz kościół pod wezwaniem Św. Katarzyny i Małgorzaty wraz z klasztorem Augustianów których sprowadził z Pragi.
Przyczynił się do odrestaurowania opactwa tynieckiego.

           Dzięki niemu Kraków stał się ważnym europejskim ośrodkiem gospodarczym i kulturalnym, ogniskiem nauki i sztuki (architektury, malarstwa, rzeźby, złotnictwa). Pozostał w powszechnej opinii jako ten, który zastał Polskę drewnianą a zostawił murowaną.