Ludwik Gumplowicz
(8 III 1838 Kraków – 19 VIII 1909 Graz)
wybitny socjolog, teoretyk państwa i prawa
rodzina
pochodził ze znanej w Krakowie rodziny żydowskiej, syn Abrahama, kupca i właściciela wypożyczalni książek, i Henryki z Inlenderów, publicystki
rodzeństwo: Rachel Freudel; Rachel Lea (1820 – 1821); Ignacy Izrael (1821 – 1892), kupiec, działacz żydowski; Samuel; Eliasz (1826 – 1900), żona Anna N.; Sora, mąż Ferdynand Kestel; Milka (1834 – 1835); Feliks Fischel, żona Zofia Sara Goldman; Dawid (1841 – 1842); Maksymilian Teofil (1845 – 1870)
około 1860 poślubił Franciszkę z Goldmanów (1839 – 19 VIII 1909), dzieci: Maksymilian Ernest (1864 – 1897), historyk; Władysław (1869 – 1942), geograf, publicysta, działacz PPS, żona 1. Cecylia Golde, 2. Wanda Wołk
biogram
Po ukończeniu gimnazjum św. Anny uczęszczał na Wydział Prawa UJ, ostatni rok nauki kontynuował na uniwersytecie w Wiedniu i tam uzyskał absolutorium. Po powrocie do kraju doktoryzował się na Uniwersytecie w Krakowie. Jego starania o habilitację zostały odrzucone ze względu na liberalizm i wydźwięk antyklerykalny jego prac naukowych.
Jako prawnik otworzył po odbyciu odpowiedniej praktyki kancelarię notarialną i równolegle przyjął w redakcji dziennika "Kraj" tymczasową, dodatkową pracę. Jednocześnie zajmował się pracą naukową i publicystyczną, pisał również artykuły do lwowskiego "Dziennika Literackiego" i warszawskiej "Jutrzenki".
Po pewnym czasie zdecydował się wyjechać z Galicji i udał się do Austrii, do Grazu gdzie oddano mu katedrę prawa administracyjnego. Na obczyźnie rozpoczyna się jego właściwa twórczość naukowa. Z konieczności pisał w języku niemieckim. Uzyskał habilitację, został profesorem zwyczajnym prawa państwowego i przez trzydzieści lat wykładał na Uniwersytecie w Grazu prawo administracyjne i teorię prawa uzupełniając wykłady swymi dociekaniami socjologicznymi. Zdobył liczącą się w świecie pozycję jako teoretyk państwa i prawa oraz twórca tzw. socjologicznej teorii prawa, zajmującej się zjawiskami i prawami społecznymi.
Był reprezentantem darwinizmu społecznego, gdzie podstawowym prawem rozwoju społecznego jest tendencja samowychowawcza jednostek i grup społecznych, a głównym procesem społecznym - walka między grupami. Uważał, że rozwój społeczny uwarunkowany jest walką grup ludzkich o byt. Uznawał, że walka jest cechą każdego społeczeństwa, a wrogość zawsze towarzyszyła ludziom, co było przyczyną nieustannych konfliktów między nimi. Według niego państwo powstało w wyniku podboju plemion słabszych przez silniejsze. Dlatego jest ono zawsze instrumentem panowania zwycięzców nad pokonanymi. Był autorem licznych publikacji, które ukazywały się w języku niemieckim i polskim, miały też wiele tłumaczeń.
Był członkiem Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego we Lwowie oraz Instytutu Socjologicznego w Paryżu, współpracował z szeregiem pism niemieckich, francuskich i amerykańskich.
Ochrzcił się, przyjmując wyznanie ewangelickie.
Wraz z żoną popełnili samobójstwo przez zażycie cyjanku potasu, gdy zachorował na raka. Zostali pochowani na cmentarzu ewangelickim w Wiedniu.
wybrane publikacje:
1867 – Ośm listów z Wiednia
1867 - Prawodawstwo polskie względem Żydów
1883 - Der Rassenkampf
1887 - System socjologii
1892 - Soziologie und Politik
1910 - wydana pośmiertnie Filozofia społeczna
kalendarium
1857 - zdał maturę w Gimnazjum św. Anny w Krakowie
1857 - 1861 - studiował prawo na Wydziale Prawa i Administracji UJ i w Wiedniu
1861 VI 30 – uzyskał absolutorium
1862 - doktoryzował się w Krakowie z zakresu prawa cywilnego na UJ
1868 - 1870 - był adwokatem, występował w licznych procesach politycznych
1868 - odrzucono jego prośbę o przeprowadzenie habilitacji na UJ
1868 - 1873 - był redaktorem pisma "Kraj"
1869 III 2 – ukazał się pierwszy numer „Kraju” pod jego redakcją
1870 - 1875 - uruchomił i był właścicielem drukarni przy ulicy Starowiślnej, którą sprzedał później w maju 1875 W. L. Anczycowi
1873 - 1875 - był radnym miejskim
1874 - jego działalność wydawnicza i drukarska zakończyły się bankructwem
1875 – osiadł w Grazu
1876 IV 10 - habilitował się na Uniwersytecie Karola w Grazu
1882 VII 21 - został profesorem nadzwyczajnym uniwersytetu
1893 - został profesorem zwyczajnym prawa państwowego
1893 - został członkiem międzynarodowego Instytutu Socjologii w Paryżu
1895 - został wiceprzewodniczącym Instytutu Socjologii w Paryżu
1899 – został członkiem Towarzystwa Ludoznawczego we Lwowie
1906 - przeszedł na emeryturę jako profesor zwyczajny prawa państwowego
1908 – przeszedł na emeryturę, otrzymał tytuł profesora honorowego
źródła:
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), wydanie z 01.03.2018