Bandurski Władysław
(25 V 1865 Sokal – 6 III 1932 Wilno
biskup, działacz niepodległościowy
biogram
Studiował na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie uzyskał stopień doktora filozofii i teologii. Kontynuował studia na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie.
Po powrocie do Polski prowadził działalność duszpasterska w Kamionce Strumiłowej i Lwowie, następnie przebywał w Krakowie, gdzie został sekretarzem biskupa krakowskiego Puzyny, a potem sprawował godność kanclerza kurii biskupiej, później został kanonikiem kapituły krakowskiej. Konsekrowany na biskupa, został sufraganem diecezji lwowskiej, następnie wikariuszem generalnym i rektorem lwowskiego seminarium. Zasłynął jako doskonały kaznodzieja.
Początkowo był zwolennikiem Narodowej Demokracji, później orientacji proaustriackiej. Włączył się w konspiracyjną działalność w obronie unitów na Chełmszczyźnie. Należał do tajnej organizacji patronującej „Zarzewiu” i Drużynom Strzeleckim. Zaczął działać w Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, związał się z Piłsudskim i z Legionami Polskimi.
Powrócił do Krakowa, następnie wyjechał do Wiednia, później do Budapesztu, gdzie zaangażował się w organizowanie pomocy dla polskich jeńców i uchodźców.
Środowisko kościelne zarzuciło mu ucieczkę i nieposłuszeństwo wobec władz kościelnych, ustąpił z sufraganii i kanonii lwowskiej. Po odzyskaniu niepodległości nie otrzymał żadnego stanowiska w hierarchii kościelnej. Zamieszkał w Wilnie, gdzie dzięki przychylności generała K. Sosnkowskiego został kapelanem sił zbrojnych Litwy Środkowej, a później kapelanem oboźnym Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny.
Odznaczony został przez J. Piłsudskiego Orderem Virtuti Militari, otrzymał także godność Honorowego Obywatela Krakowa.
wybrane prace:
1904 - O wielkim biskupie Wincentym Kadłubku
1909 - Ducha nie gaście. Mowy i przemowy patriotyczne
1910 - Jadwiga święta królowa na tronie polskim
1916 - Polska a Rosja w pieśni największych wieszczów narodu
1921 - Praca i cierpienie
1928 - Krwi ofiarnej cześć
kalendarium
1887 V 25 – we Lwowie otrzymał święcenia kapłańskie
1895 – został sekretarzem biskupa J. Puzyny
1899 – został kanclerzem kurii
1901 VIII 19 – poświęcił Krzyż na Giewoncie zamontowany przez górali
1903 – został kanonikiem kapituły krakowskiej
1906 - został sufraganem diecezji lwowskiej
1910 VII 15 - w kościele Mariackim odprawił nabożeństwo dziękczynne na rozpoczęcie 500 - lecia obchodów Bitwy pod Grunwaldem
1910 - brał czynny udział w obchodzie grunwaldzkim w Krakowie, gdzie przez cztery dni prawił kazania
1911 - 1912 – uczestniczył w akcji narodowej i religijnej obrony Chełmszczyzny
1912 – zaczął działać w Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych
1914 VIII 5 - w katedrze lwowskiej pobłogosławił pierwszy hufiec legionowy, który wyruszył do Krakowa, a później do Kielc
1914 - powrócił do Krakowa, następnie wyjechał do Wiednia i Budapesztu
1915 i 1916 - odwiedził prawie wszystkie miejsca postoju brygad legionowych odprawiając nabożeństwa, głosząc kazania i wydając je drukiem
1917 - oddał swój krzyż biskupi na tworzący się Skarb Narodowy
1918 – ustąpił z sufraganii
1920 – zamieszkał w Wilnie
1920 XII 11 - wziął udział w uroczystości otwarcia Domu Żołnierza w Wilnie
1921 VI 5 - wziął udział w uroczystościach poświęcenia i wręczenia 81 pułkowi Strzelców Grodzieńskich sztandaru ufundowanego przez mieszkańców Grodna
1921 XI 6 - otrzymał Krzyż Walecznych
1922 V 3 - otrzymał Order Odrodzenia Polski II klasy
1922 – otrzymał Krzyż Virtuti Militari
1922 – został kapelanem oboźnym Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny
1924 - stanął na czele Oddziału Wileńskiego ZHP
1929 - Prezydent Rzeczypospolitej przyznał mu dożywotnią pensję
1932 I 28 - otrzymał godność Honorowego Obywatela Krakowa