Dzisiejsza data:

Adam Prot Asnyk

pseudonim Jan Stożek, kryptonim El...y

(11 IX 1838 Kalisz – 2 VIII 1897 Kraków)

poeta, dramatopisarz, społecznik

rodzina

syn Kazimierza, oficera wojsk polskich, uczestnika powstania listopadowego i zesłańca, który po odbyciu zesłania osiedlił się w Kaliszu i zajął się handlem skórami (na czym dorobił się dużego majątku), i Konstancji z Zagórowskich (zmarła 1871)

poślubił Zofię Kaczorowską (1850 - 1876)

syn Włodzimierz (1876 - 1901)

biogram

           Studiował między innymi w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego w Marymoncie, Akademii Medyko-Chirurgicznej w Warszawie oraz w Heidelbergu, gdzie uzyskał stopień doktora filozofii. Brał udział w powstaniu styczniowym (był członkiem tzw. rządu wrześniowego), po jego upadku przebywał na emigracji (Włochy, Niemcy, Francja).

           Jako poeta debiutował na łamach lwowskiego "Dziennika Literackiego" wierszem Podróżni, przesłanym z Włoch.

           Osiadł w Krakowie, uczestniczył w życiu społeczno - politycznym: organizował Towarzystwo Oświaty Ludowej, był radnym miasta Krakowa, posłem do Sejmu Krajowego, prezesem Towarzystwa Szkoły Ludowej. Został wydawcą dziennika "Reforma" (później "Nowa Reforma"), a następnie jego redaktorem naczelnym. Publikował też w "Kłosach", "Bluszczu" i innych pismach.

           W pierwszych tomach wierszy zawarł pesymistyczne nastroje własnego pokolenia po klęsce powstania styczniowego, w następnych dał wykład eklektycznych poglądów filozoficznych (najpełniejszy w cyklu sonetów Nad głębiami.

Pisał liryki poświęcone Tatrom (był jednym z pierwszych członków Towarzystwa Tatrzańskiego), oddzielną grupę stanowią liryki erotyczne, był również autorem dramatów historycznych i społeczno - politycznych oraz komedii salonowych.

           Jan Kasprowicz uważał, że Asnyk to największy współczesny pieśniarz polski, a jeden z wielkich poetów świata. Stanisław Wyspiański, znany ze złośliwości, orzekł, że Asnyk to orzeł, tyle, że wypchany.

           Rozwijająca się gruźlica zmusiła go do wycofania się z życia społecznego. Wyjechał na kurację do Włoch, skąd wrócił chory na tyfus i po paru miesiącach zmarł.

           Pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce.

wybrane dzieła:

1869 - Poezje I

1869 – dramat Walka stronnictw

1869 – komedia salonowa Gałązka heliotropu

1872 - Poezje II

1875 – dramat Cola Rienzi

1878 – dramat Kiejstut

1879 – komedia Przyjaciele Hioba

1880 - Poezje III

1883 – 1894 – cykl sonetów Nad głębiami

1888 – dramat Bracia Lerche

1894 - Poezje IV

kalendarium

1849 - 1853 – uczęszczał do Wyższej Szkoły Realnej w Kaliszu

1856 – rozpoczął studia w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego w Marymoncie

1857 – 1859 – studiował w Akademii Medyko-Chirurgicznej w Warszawie

1859 – 1860 – studiował na wydziale medycznym uniwersytetu wrocławskiego

1860 – był więziony w cytadeli warszawskiej

1861 – studiował na uniwersytecie w Paryżu

1861 – 1862 – studiował w Heidelbergu

1863 – został członkiem radykalnego powstańczego „rządu wrześniowego”

1864 – debiutował w lwowskim „Dzienniku Literackim”

1864 – poznał Henryka Sienkiewicza

1864 – 1867 – przebywał za granicą

1866 – w Heidelbergu uzyskał stopień doktora filozofii

1867 IX 11 – zamieszkał we Lwowie

1869 – przyjechał do Krakowa, zatrzymał się w hotelu „Drezdeńskim” na Rynku Głównym, następnie mieszkał przy ulicy Lubicz

1870 VII – zamieszkał w zakupionym dworku przy ulicy Łobzowskiej 99 (dziś w tym miejscu stoi kamienica pod numerem 7)

1873 - był na rzadko wówczas zwiedzanym Lodowym Szczycie w Tatrach (z Eljaszem, Świerzem i innymi)

1874 – odbył wyprawę na Giewont (ze Świerzem i z ks. Augustynem Sutorem)

1875 XI 14 – poślubił Zofię Kaczorowską

1876 - dokonał drugiego wejścia na Wysoką, która w opinii polskich turystów uchodziła jeszcze za szczyt nie zdobyty

1882 I – został wydawcą krakowskiego dziennika „Reforma”

1882 XI – „Reforma” zmieniła nazwę na „Nowa Reforma”

1882 - był współzałożycielem Towarzystwa Oświaty Ludowej

1884 – został członkiem Rady miasta Krakowa

1888 – podróżował do Włoch, Tunezji i Algierii

1889 XII – 1895 I – pełnił funkcję redaktora naczelnego „Nowej Reformy”

1889 – został posłem na Sejm Krajowy z ramienia demokratów galicyjskich

1890 - uczestniczył w sprowadzeniu z Paryża prochów Adama Mickiewicza

1891 – był inicjatorem i prezesem Towarzystwa Szkoły Ludowej

1894 – wyprawił się na Cejlon i do Indii

1896 – wyjechał na kurację do Włoch

1896 XII – w Kaliszu z okazji jubileuszu urządzono wieczornicę z prelekcją o życiu i twórczości poety, recytacją jego wierszy oraz prezentacją wybranych scen dramatycznych, tzw. "żywych obrazów"

1897 I 6 - na łamach "Gazety Kaliskiej" wydrukowano podziękowanie poety w formie listu

1901 - Karol Knaus zaprojektował sarkofag, a brązowy medalion z popiersiem poety wykonał Jan Tombiński

1912 – jego imieniem nazwano ulicę, poprzednio nazywaną Łazienaną, w I dzielnicy Stare Miasto, na Piasku, łączącą się z ulicą Biskupią

1938 – przy ulicy Łobzowskiej 7, gdzie stał jego dworek, odsłonięto tablicę pamiątkową

czytaj więcej ...