Zygmunt Fryderyk Anczyc

Anschütz

(14 września 1783 Wilno – 5 czerwca 1855 Kraków)

aktor, reżyser, dramaturg, tłumacz

rodzina

z rodziny Anczyców

syn Jana Zygmunta i Zofii Borkowskiej
sam Zygmunt podpisywał się już Anczyc

19 stycznia 1819 roku poślubił Barbarę z Hrehorowiczów (1800-1891), artystkę sceniczną Wilna

dzieci: Zygmunt (1820-1820); Władysław Ludwik (1823-1883), żona Tekla Bryniarska; Emilia (25 maja 1828 – 7 stycznia 1829); Helena (ur. 20 stycznia 1829); Bronisława Joanna (17 sierpnia 1830-1908); Aniela (24 października 1833-11 lutego 1838); Stanisław (24 stycznia 1840-11 listopada 1863), walczył w powstaniu styczniowym, poległ w bitwie pod Jurkowicami

biogram

           Odbył studia we Wrocławiu, zdezerterował po dwuletniej służbie w Zamościu z wojska austriackiego i udał się do Wilna. Zaczął występować na scenach amatorskich, później dołączył do trupy Emilii Deschner (występował w Grodnie, Mińsku, Połocku, Witebsku i innych miastach litewskich), gdzie grywał role charakterystyczne i kontuszowe - wnuk niemieckiego przybysza wyglądał jak polski szlachcic tamtej epoki.
           Na kilka lat przyjął posadę rządcy w dobrach starościny Brzozowskiej, następnie zaciągnął się w szeregi trupy Każyńskiego, grywającej w Wilnie. Tutaj poślubił Barbarę Hrehorowiczówną, a wkrótce po urodzeniu syna Władysława państwo Anczycowie przenieśli się na krótko do Warszawy, a następnie do Krakowa.

           Był znakomitym artystą grywającym role charakterystyczne dawnych Polaków. Uznanie w świecie teatru przyniosła mu rola Harpagona w Skąpcu Moliera
           Tłumaczył i przerabiał wiele sztuk z niemieckiego (Nestroya, Rajmunda, Raupacha), przerobił Tymona Szekspira pod tytułem „Dwie uczty”.
Napisał kilka sztuk patriotycznych w okresie Wiosny Ludów.

           Pochowany na Cmentarzu Rakowickim.

opublikował

1847 - Repertuar widowisk scenicznych
1848 - Powrót więźniów z Kufsteinu w roku 1848

1848 - Republikanin, czyli wolność, równość, braterstwo

kalendarium

1810 - rzucił teatr, został rządcą w dobrach starościny Brzozowskiej
1816 - rozpoczął współpracę z trupą Każyńskiego
1819 I 10 - poślubił Barbarę Hrehorowiczówną
1822 - debiutował w Warszawie rolą tytułową w sztuce Abufar J.F. Ducisa na scenie Teatru Narodowego
1823 XII 12 - urodził się syn Władysław
1824 III 29 - w kościele ewangelickim w Wilnie dokonano chrztu Władysława Ludwika
1825 III - rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie występował w teatrze Rozmaitości 
1826 IX - rodzina przeniosła się do Krakowa, związał się z teatrem Kluszewskiego
1828 IX - wraz z żoną i synem odbył pielgrzymkę do Częstochowy w podzięce za wyzdrowienie syna
1838 V 6 - J. Pfeiffer przekazał mu kierownictwo teatru miejskiego
1838-1839 - jako kierownik zrzeszenia aktorów prowadził teatr krakowski i był jego aktorem do 1840 roku
1843 - kierował pierwszym stałym zespołem polskim w Poznaniu
1845-1854 - ponownie występował na scenach teatru krakowskiego 

źródła:

Teresa Stanisławska-Adamczewska, Kraków, ulica imienia …, Kraków 2000 

Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), wydanie z 05.02.2020