Stanisław Ziaja
Domański, Kosiba, Wiktor
(17 XI 1903 Gorzejowa – 13 II 1944 Płaszów, Kraków)
działacz komunistyczny i konspiracyjny, publicysta
biogram
Po ukończeniu gimnazjum w Tarnowie studiował filozofię i historię na Uniwersytecie Jagiellońskim, został aktywnym działaczem KPP, organizacji nielegalnej na terenie Rzeczypospolitej. Był twórcą Akademickiej Organizacji Niezależnej Młodzieży Ludowej „Orka”, mającej za zadanie rozwijanie rewolucyjnego ruchu chłopskiego. Utrzymywał kontakt z wsią regionu jasielskiego. Przywoził nielegalna prasę i wydawnictwa broszurowe. Organizował zebranie chłopskie w Brzostku. Rozwijał działalność publicystyczną. Jego artykuły poruszały problemy reform społeczno - ekonomicznych i politycznych głównie na wsi. Był aktywnym działaczem masowej organizacji chłopskiej „Przyszłość” i redaktorem pisma „Chłopska Przyszłość”. Organizował koła ZMW „Wici” na Podkarpaciu oraz komórki partyjne na Lubelszczyźnie.
Po zakończeniu działań wojennych udał się do Jasła, następnie do Lwowa, a stamtąd do Moskwy, gdzie pracował w redakcji polskiej wydawnictw literatury obcej. Do wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej był dyrektorem Muzeum Mickiewicza w Nowogródku.
Wrócił do Krakowa, potem wyjechał znów do Warszawy, gdzie wstąpił do lewicowej grupy konspiracyjnej "Proletariusz" i brał udział w redagowaniu pisma tej organizacji pod tym samym tytułem. Po spotkaniu w Milanówku, w mieszkaniu Alfreda Fiderkiewicza, z Marcelim Nowotką, od którego otrzymał pełnomocnictwo KC PPR, udał się do Krakowa z zadaniem utworzenia tam Obwodu PPR.
Został sekretarzem Komitetu Obwodowego PPR w Krakowie. Funkcję tę pełnił krótko, gdyż odwołano go do Warszawy do pracy w redakcji "Trybuny Wolności" i "Trybuny Chłopskiej". Jako przedstawiciel KC PPR wyjechał do Lwowa, gdzie uczestniczył w organizacji Lwowskiego Obwodu PPR i GL. Później został ponownie skierowany przez KC PPR do Krakowa z zadaniem wzmocnienia miejscowego kierownictwa PPR. Wznowił wydawanie pisma obwodowego – "Trybuny Ludu", czasowo pełnił obowiązki sekretarza Komitetu Obwodowego PPR.
Został aresztowany przez hitlerowców, osadzony w więzieniu na Montelupich, a następnie rozstrzelany w publicznej egzekucji w Podgórzu.
kalendarium
1924 – rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym UJ
1926 – wstąpił do Komunistycznej Partii Polski
1927 – został współzałożycielem Organizacji Niezależnej Młodzieży Ludowej „Orka”
1928 - 1929 – działał w Zjednoczeniu Lewicy Chłopskiej Samopomoc
1928 - organizował zebranie chłopskie w Brzostku
1929 I 26 – został aresztowany, następnie zwolniony z braku dostatecznych dowodów winy
1929 – został sekretarzem komitetu krakowskiego KPP
1929 VI 30 – został aresztowany w trakcie posiedzenia egzekutywy Komitetu
1930 – 1932 - działał wśród chłopstwa na terenie Lubelszczyzny i w Krakowskiem
1931 - 1932 - był redaktorem „Chłopskiej Przyszłości”
1933 – został sekretarzem Komitetu Okręgowego KPP w Lublinie
1933 VII 9 – gdy obsługiwał odbywającą się w Zamościu okręgową konferencję KPP, został ponownie aresztowany i w grudniu skazany na 8 lat więzienia
1933 - 1939 - więziony za działalność polityczną
1939 II 22 – wyszedł na mocy amnestii
1939 – jesienią udał się do Jasła, następnie do Lwowa, a stamtąd do Moskwy
1940 – 1941 VI 22 - był dyrektorem Muzeum Mickiewicza w Nowogródku
1941 - wrócił do Krakowa, potem wyjechał znów do Warszawy
1942 I/II – spotkał się z Marcelim Nowotko
1942/1943 - jako przedstawiciel KC PPR wyjechał do Lwowa
1943 II – powrócił do Krakowa
1943 VII – 1944 I – wydawał „Trybunę Ludu”
1943 XII – pełnił obowiązki sekretarza Komitetu Obwodowego PPR