Władysław Wolter
(5 II 1897 Wiedeń – 18 III 1986 Kraków)
prawnik karnista
rodzina
syn Władysława, sędziego cywilnego we Lwowie, następnie był sędzią Sądu Najwyższego w Wiedniu, w końcu prezesem Sądu Apelacyjnego w Krakowie, i Aleksandry z Kamienobrodzkich, córki Alfreda, znanego malarza i architekta lwowskiego
brat Jadwigi (franciszkanka – misjonarka) i Aleksandra (1905 – 1967), prawnika, profesora UMCS w Lublinie
poślubił Marię Kulinowską
dzieci: Władysław, Katarzyna i Małgorzata
biogram
W czasie I wojny został powołany do wojska austriackiego i wysłany na front. Został ciężko ranny w nogę na froncie bukowińskim i długo przebywał w szpitalu. W czasie rekonwalescencji rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Wiedeńskim, które następnie kontynuował na UJ. Równocześnie odbywał służbę w Wojsku Polskim. Ukończył studia, uzyskał stopień doktora praw i został aplikantem w Sądzie Okręgowym. Przez pewien czas pracował w Warszawie jako referent prawny w Warszawskim Towarzystwie Ubezpieczeń.
Po powrocie do Krakowa ponownie podjął pracę w Sądzie Okręgowym, habilitował się jako docent prawa karnego na Wydziale Prawa UJ na podstawie, opublikowanej rok wcześniej, pracy „Czynnik psychiczny w istocie przestępstwa, rozpoczynając na UJ pracę jako docent, łącząc ją równocześnie z pracą w sądzie. Uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego UJ i objął Katedrę Prawa i Postępowania Karnego.
Został aresztowany w Sonderaktion Krakau, był więziony w Krakowie, Wrocławiu i obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. W Sachsenhausen dla współwięźniów prowadził wraz z T. Bilińskim kurs języka niemieckiego. Zwolniony z obozu powrócił do Krakowa. W czasie okupacji był czynnym członkiem Rady Głównej Opiekuńczej, której przewodniczył hrabia Roniker, a wspierał kardynał Adam Stefan Sapieha. Ta uznawana przez Niemców organizacja zajmowała się udzielaniem pomocy osobom znajdującym się w obozach. Z uwagi na działalność w tej organizacji nie brał udziału w tajnym nauczaniu, prowadzonym na Uniwersytecie Jagiellońskim.
W czasie wojny został aresztowany jeszcze dwukrotnie: pierwszy raz w związku z jego sprzeciwem wobec rezolucji popierającej Niemców, drugi raz w 1944 roku kiedy członkowie Rady Głównej Opiekuńczej odmówili udziału w Dożynkach odbywających się na Wawelu a organizowanych przez generała Hansa Franka. W czasie wojny, znajomość języka niemieckiego, pozwoliła mu pełnić funkcję adwokata przed niemieckimi sądami specjalnymi – Sondergerichte, przed którymi bronił Polaków. W związku z tą działalnością po wojnie został bezpodstawnie oskarżony o kolaborację z Niemcami. Z oskarżeń tych został oczyszczony.
Po wyzwoleniu powrócił do pracy na UJ i jako dziekan Wydziału Prawa przystąpił do organizowania studiów prawniczych. Kierował Katedrą Prawa Karnego, był także pracownikiem Instytutu Nauk Prawnych PAN.
Interesował się głównie problematyką prawa karnego, a szczególnie jego częścią ogólną, obejmującą strukturę ustawy karnej, naukę o przestępstwie i karze. Uznawany był za twórcę krakowskiej szkoły prawa karnego. Jego drugą specjalnością była logika prawnicza, którą wykładał na uniwersytecie ponad 50 lat. Zajmował się także teorią prawa, kryminologią, filozofią, socjologią i psychologią. Pozostawił ponad 200 pozycji naukowych, między innymi podręczniki prawa karnego oraz podręcznik logiki.
Pozostawił po sobie liczne grono wychowanków, późniejszych profesorów prawa karnego (K. Buchała, W. Mącior, M. Szewczyk, A. Zoll), postępowania karnego (M. Cieślak), kryminologii (A. Gaberle) i kryminalistyki (T. Hanausek).
Był członkiem czynnym PAU, członkiem rzeczywistym PAN, zastępcą przewodniczącego Komisji Prawniczej PAU, a w Krakowskim Oddziale PAN przewodniczącym Komisji Nauk Prawnych. Brał udział w opracowywaniu wszystkich powojennych projektów polskiego kodeksu karnego.
Został uhonorowany wieloma wyróżnieniami i nagrodami, między innymi Krzyżem Komandorskim i Oficerskim OOP. Otrzymał godność doktora honoris causa UJ I Uniwersytetu Gdańskiego. Był członkiem Towarzystwa Biblioteki Słuchaczów Prawa UJ.
W Krakowie mieszkał przy ulicy Gontyny 6. Pochowany na Cmentarzu Salwatorskim.
główne prace:
1933 – 1934 – dwutomowy Zarys systemu prawa karnego
1947 – Studia z zakresu prawa karnego
1947 - Prawo karne. Zarys wykładu systematycznego
1960 - Kumulatywny zbieg przepisów ustawy
1961 - Reguły wyłączania wielości ocen w prawie karnym
1964 - Funkcja błędu w prawie karnym
1973 - Nauka o przestępstwie
kalendarium
1915 – w Wiedniu ukończył, z wynikiem celującym, Gimnazjum Pijarów
1915 – został powołany do wojska austriackiego i wysłany na front
1917 – został ciężko ranny
1917 – rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Wiedeńskim
1918 – kontynuował studia na UJ
1920 VII 18 - uzyskał absolutorium z wynikiem celującym
1921 V 27 – uzyskał tytuł doktora praw
1921 - rozpoczął aplikację sądową w Sądzie Okręgowym w Krakowie
1922 – 1923 – pracował w Warszawskim Towarzystwie Ubezpieczeń
1923 - powrócił do Krakowa, gdzie kontynuował aplikację sądową
1924/1925 - powierzono mu wykłady zlecone z zakresu prawa karnego
1925 VI 4 - habilitował się jako docent prawa karnego na Wydziale Prawa UJ
1925 X 1 – został zastępcą profesora prawa i procesu karnego na Uniwersytecie Jagiellońskim
1926 – 1927 - odbył wyjazd w celach naukowych do Berlina
1928 XI 1 - po śmierci prof. Krzymuskiego objął po swoim mistrzu wakującą Katedrę Prawa Karnego i Postępowania Karnego
1928 X 16 - został nominowany przez prezydenta Ignacego Mościckiego profesorem nadzwyczajnym
1928 XI 9 - złożył ślubowanie profesorskie
1934 – 1939, 1945 – 1947, 1957 – 1967 - był kuratorem Towarzystwa Biblioteki Słuchaczów Prawa
1936 XII 15 - został nominowany przez prezydenta Ignacego Mościckiego profesorem zwyczajnym
1937 - 1939 - pełnił funkcję dziekana Wydziału Prawa
1939 - został członkiem Komisji Prawniczej Polskiej Akademii Umiejętności
1939 XI 6 – został aresztowany w Sonderaktion Krakau
1940 II 8 – wraz z grupą 101 innych więźniów z Krakowa opuścili obóz Sachsenhausen
1940 II 9 – wraz z innymi powrócił do Krakowa
1945 I 10 - objął ponownie obowiązki profesora oraz dziekana UJ
1945 I 25 – o godzinie 11 otworzył pierwsze powojenne posiedzenie Rady Wydziału Prawa UJ
1945 - został członkiem korespondentem PAU
1950 - został członkiem czynnym PAU
1953 – 1962 – był pracownikiem Instytutu Nauk Prawnych PAN
1967 - odszedł na emeryturę po 39 latach pracy na Uniwersytecie Jagiellońskim
1967 – został członkiem zwyczajnym PAN
1981 - zaangażował się bardzo aktywnie w działalność w Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarność
1985 - został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego
1986 - został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego