Zygmunt Florenty Wróblewski
(28 października 1845 Grodno – 16 kwietnia 1888 Kraków)
fizyk, uczestnik powstania 1863 roku
rodzina
syn Antoniego i Karoliny z Mańkowskich
biogram
Studiował matematykę i fizykę na uniwersytecie w Kijowie, studia przerwał biorąc udział w powstaniu styczniowym. Za udział w powstaniu został przez władze carskie zesłany na Sybir do Tomska i następnie do Cywilska. Po zwolnieniu wrócił do kraju i wyjechał na dalsze studia z fizyki i chemii na uniwersytetach w Berlinie, Heidelbergu i Monachium. Został asystentem na uniwersytecie w Monachium, potem w Strasburgu. Przez pewien czas przebywał na stypendium w Paryżu, wykładał i przeprowadzał doświadczenia w Ecole Normale Superieure.
Został profesorem i kierownikiem Katedry Fizyki Doświadczalnej UJ, gdzie zorganizował znany w Europie nowoczesny gabinet fizyczny. Doprowadził do jego elektryfikacji (jedna z pierwszych instalacji elektrycznych w Krakowie), w celach dydaktycznych wprowadził rzutnik własnej konstrukcji do projekcji zdjęć w świetle odbitym.
Główną dziedziną jego badań była fizyka cieczy i gazów, a szczególnie kriochemia. Wraz z K. Olszewskim jako pierwsi w świecie skroplili tlen, azot i dwutlenek węgla. Do jego zasług należało uzyskanie czystego tlenu i azotu z ciekłego powietrza, zestalenie alkoholu, określenie stałych krytycznych wodoru. Znane były w świecie jego badania mechanizmów dyfuzji gazów w ciałach stałych i cieczach. Prowadził również prace nad zastosowaniem akustyki mikrofonowej. Opublikował ponad 30 prac naukowych.
Był między innymi członkiem Towarzystwa Fizycznego w Paryżu, Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. M. Kopernika, Akademii Umiejętności w Krakowie i Wiedniu oraz Towarzystwa Fizyczno–Przyrodniczego w Genewie.
Zmarł w wyniku poparzeń podczas pożaru w swojej pracowni. Pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera Ra).
Jego imieniem nazwano Kolegium przy ulicy Karola Olszewskiego 2, IX Liceum przy ulicy Kazimierza Czapińskiego 5 oraz ulicę w dzielnicy I Stare Miasto na Kleparzu, boczną ulicy Pędzichów.
wybrane publikacje:
1875 - Uber die Diffusion der Gase durch absorbierende Substanzen
1881 - O wpływie sił molekularnych na zjawiska dyfuzji w cieczach
1881 - O zastosowaniu fotometrii do badań dyfuzji w cieczach
1882 - Sur la temperature critique et la pression critique de l’oxygene
kalendarium
1862–1863 – studiował w Kijowie
1863–1869 – zesłany na Syberię
1869 – zwolniony wrócił do kraju
1870 – studiował w Berlinie
1870–1871 – studiował w Heidelbergu
1872–1874 – studiował w Monachium
1874 – doktoryzował się i pracował jako asystent w Katedrze Fizyki Doświadczalnej
1876-1879 - wykładał fizykę cieczy i gazów oraz mechanikę na uniwersytecie w Strasburgu
1880-1881 – wykładał w Ecole Normale Superieure w Paryżu
1882 – został profesorem i kierownikiem Katedry Fizyki Doświadczalnej UJ
1886-1887 – pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego UJ
1883 III 29 – wraz z K. Olszewskim dokonali jako pierwsi w świecie skroplenia tlenu
1883 – został członkiem AU
źródła
Maciej Kucharski, Zygmunt Florenty Wróblewski. Szkic o życiu i twórczości, Kraków
Teresa Stanisławska-Adamczewska, Jan Adamczewski, Kraków, ulica imienia …, Kraków 2000
Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa–Kraków 2000