biogram

            Mimo wzrostu mniej niż przeciętnego (od czego pochodzić miał wymyślony przez Niemców złośliwy przydomek „Łokietek”) to jego dokonania sytuują go wśród największych monarchów. Od nic nie znaczącego księcia brzeskiego, jednego z kilkunastu drobnych książąt dzielnicowych, doszedł do korony królewskiej.

           Po bracie Leszku Czarnym odziedziczył ziemię sieradzką, na mocy układu z księciem głogowskim Henrykiem III objął część Wielkopolski, usunięty przez Wacława II znalazł się na wygnaniu i schronił się na Węgrzech. Wraz z niewielkim oddziałem węgierskim powrócił na ziemie polskie i odzyskał ziemię sandomierską, która stała się bazą do dalszych działań rewindykacyjnych. Opanował Małopolskę, Pomorze i wkroczył do Krakowa.

           Dla pozyskania Krakowa wydał dwa przywileje: pierwszy powiększał stan posiadania wójtostwa oraz uprawnienia sądownicze miasta, w drugim Kraków uzyskał prawo składu na miedź węgierską, zwolnienie mieszczan od ceł na ryby oraz zezwolenie na handel solą w obrębie miasta.

           Niezadowolone rody możnowładcze, które swe fortuny zawdzięczały Wacławowi II oraz patrycjat niemiecki pod kierunkiem biskupa Jana Muskaty, dawnego faworyta Wacława, doprowadziły do buntu kierowanego przez wójta Alberta. Buntujących się krakowian poparli mieszczanie Sandomierza i zakonnicy z klasztoru Bożogrobców w Miechowie. Po roku walk Władysław stłumił bunt, a uznając, że sprawcami zamieszek byli Niemcy postanowił ukarać ich szczególnie. Zastosował oryginalną metodę ich wyselekcjonowania: wszyscy Ci, którzy nie umieli odpowiednio wyraźnie wypowiedzieć słów – soczewica, miele, koło, młyn, uznawani byli za Niemców i karani, zwykle wygnaniem z Krakowa.

           Znaczenie polityczne Władysława znacznie wzrosło w tym czasie co pozwoliło zrealizować plany koronacyjne. Arcybiskup Janisław przeprowadził koronację bez wyraźnej zgody papiestwa, a papież uznał tę koronację ex post.

           Już jako król Polski rozpoczął działania w celu odzyskania ziem północnych zajętych bezprawnie przez Krzyżaków. Początkowe działania na drodze dyplomatycznej nie przyniosły pozytywnego rezultatu mimo korzystnego wyroku sądu papieskiego w Inowrocławiu (1320) co kazało królowi sięgnąć po oręż. W wojnie z Krzyżakami król zapewnił sobie poparcie Litwy (swego syna Kazimierza ożenił z Aldoną, córką Giedymina), ale mimo wygrania bitwy pod Płowcami wojna zakończyła się klęską. Troska o dalsze losy ziem północnych spadła na barki jego syna Kazimierza Wielkiego.

           Za panowania Władysława Łokietka rozpoczęto odbudowę Katedry po pożarze Krakowa i Wawelu, w której odbyła się jego koronacja (tegoż roku biskup Nanker rozpoczął budowę nowej katedry). Na czasy Łokietka przypada również budowa kaplic Św. Małgorzaty i Św. Katarzyny oraz rozpoczęcie przebudowy Zamku Wawelskiego. Władysław Łokietek spoczął w Katedrze Wawelskiej, która stała się odtąd nekropolią królów polskich.

           Jego imieniem nazwano jedną z krakowskich ulic biegnącą dziś przez Łobzów i Prądnik Biały (Krowodrza, Tonie) od ul. Wrocławskiej do granic miasta.