Włodzimierz Sylwester Przerwa-Tetmajer

(31 grudnia 1861 Harklowa koło Nowego Targu – 26 grudnia 1923 Kraków)

malarz, grafik, poeta, działacz ludowy

rodzina

syn Adolfa (1812 – 1892), marszałka powiatu nowotarskiego, posła na Sejm Krajowy Galicji, i jego pierwszej żony Leonii Krobickiej (1830? - 1862)

Włodzimierz Tetmajer (1861 - 1923)

(ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego)

brat przyrodni Kazimierza

11 sierpnia 1890 poślubił Annę Marię Mikołajczykównę (1874 – 1954), córkę chłopa z Bronowic

dzieci: Jadwiga (1891 – 1975), Isia z Wesela, mąż Ludwik Naimski; Anna; Klementyna, mąż Rybicki; Jan Kazimierz (1901 – 28 VII 1920, zginął na polu walki w bitwie pod Stanisławczykiem); Kazimierz; Magdalena, mąż Frankiewicz; Maria (1906 – 2009), mąż Konstanty Krobicki; Krystyna (1911 – 2009), mąż Zbigniew Skąpski

biogram

           Po ukończeniu nauki w Gimnazjum św. Anny w Krakowie (w trakcie nauki w gimnazjum pobierał lekcje rysunku u profesora Józefa Siedleckiego) studiował malarstwo w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, uczeń między innymi W. Łuszczkiewicza i J. Matejki oraz Wiedniu, Monachium (zawarł tu szereg przyjaźni między innymi z Aleksandrem Gierymskim) i Paryżu (w Académie Colarosii), a także filologię klasyczną i filozofię na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

           Osiadł w Bronowicach, był wójtem bronowickim nazywanym „Królem Piastem”. Założył w Bronowicach straż ogniową, którą wyposażył w mundury, sprzęt, wybudował strażnicę, osobiście szkolił strażaków, kierował akcją ratowniczą, gdy wybuchł pożar.

           Współzałożyciel i działacz PSL, następnie PSL „Piast", działacz Ligi Narodów, został wybrany do parlamentu wiedeńskiego, członek Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka", następnie grupy Zero.

           W twórczości plastycznej łączył wpływy impresjonistów z motywami ludowymi i secesyjną dekoracyjnością; w malarstwie olejnym koncentrował się na tematyce wiejskiej i ludowo-patriotycznej, co było wyrazem fascynacji malowniczością wiejskich strojów i obrzędów oraz autentyzmem życia w zgodzie z rytmem natury.

           Twórca polichromii w kaplicy Królowej Zofii (Św. Trójcy) w Katedrze Wawelskiej, w prezbiterium w kościele Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej, maluje wnętrze kościoła Wniebowzięcia NMP w Sosnowcu, drewniany kościółek w Modlnicy, w kościele św. Sebastiana w Wieliczce, w kaplicy kościoła św. Mikołaja w Kaliszu.

           Zajmował się także grafiką książkową, autor utworów poetyckich.

           Zmarł na udar serca, został pochowany na Cmentarzu Bronowickim (II rząd, miejsce Tetmajerów 2).

          Jego imieniem nazwano ulicę w VI dzielnicy Bronowice biegnącą od ulicy Zielony Most aż po ulicę Pasternik.

wybrane prace:

1884 – Ludowa szopka

1897 - Święcone

1900 – Procesja w Bronowicach

1902 – polichromia w Katedrze Wawelskiej

1902 – tom utworów prozą Noce letnie

1905 - Dorobek

1906 – 1907 - tryptyk Racławice

1914 – tom utworów publicystycznych Silva Rerum

1916 – tom poezji Marsz Skrzyneckiego

1916 – poemat epicki Racławice

kalendarium

1873 – 1881 – uczęszczał do krakowskiego gimnazjum św. Anny

1882 - 1836 i 1891 - 1895 - studiował malarstwo w krakowskiej SSP

1882 – studiował w Wiedniu

1886 – 1889 – studia malarskie pod kierunkiem Aleksandra Wagnera w Monachium

1889 X 21 – wyjechał do Paryża

1890 VIII 11 – odbył się jego ślub z Anną Mikołajczykówną, w kościele Mariackim

1894 - wzniósł w centrum Bronowic dom

1897 – został członkiem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka"

1899 – wstąpił do wiedeńskiego stowarzyszenia artystów „Secesja”

1900 XI 20 – w jego domu odbyło się wesele L. Rydla

1903 - przeniósł się do dawnego dworu franciszkańskiego (Tetmajerówka)

1911 - 1918 - poseł do parlamentu wiedeńskiego

1912 XI 10 – przewodniczył obradom założycielskiego zebrania Tymczasowej Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, a następnie uczestniczył w jej pracach

1914 VIII – członek Komitetu Obywatelskiego Polskiego Skarbu Wojskowego

1918 X 28 – wszedł w skład Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie

1919 I – wyjechał na konferencję pokojową w Paryżu

1919 IV – został mianowany przez Ministra Kultury i Sztuki delegatem przy Generalnym Delegacie w Krakowie

1930 XII 19 – zarządzaniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości za pracę w dziele odzyskania niepodległości
źródła:

Magdalena Czapska-Michalik, Włodzimierz Tetmajer (1862 - 1923), Warszawa 2007

Teresa Stanisławska-Adamczewska, Jan Adamczewski, Kraków, ulica imienia …, Kraków 2000

Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000

Wielka encyklopedia malarstwa polskiego, Wydawnictwo Kluszczyński, Kraków 2011