Dzisiejsza data:

Andrzej Stopka

(23 IX 1904 Siedlec koło Chrzanowa – 11 VIII 1973 Kraków)

malarz, scenograf, karykaturzysta

rodzina

syn Andrzeja Stopki-Nozimka (1868 – 1934), nauczyciel gimnazjalny, pisarz ludowy, działacz podhalański i Marianny Katarzyny Pruczek

rodzeństwo: Anna Zygmunta; Halina Maria, mąż N. Szkarłat; Józefa Zygmunta, mąż N. Trojanowski; Katarzyna Zofia;

poślubił

  1. 30 IV 1934 Stefania Bańdo (1907 – 1986), dzieci: Barbara, mąż Wojciech Olszański

  2. 18 IV 1951 Wincentyna Maria Justyna 'Wicula” z Wodzinowskich (1909 – 1991), córka krakowskiego malarza

biogram

           Ukończył gimnazjum klasyczne w Wadowicach, studiował w krakowskiej ASP u J. Mehoffera (malarstwo) i K. Frycza (dekoracja wnętrz). Po ukończeniu Akademii zamieszkał w Krakowie, malował i zajmował się grafiką reklamową.

           W czasie okupacji hitlerowskiej pracował jako szatniarz, a potem kelner w Kawiarni Plastyków przy ul. Łobzowskiej 3. Wraz z żoną Wincentyną Wodzinowską ochraniał Żydów i pomagał im za co pp. Stopkowie po wojnie uhonorowani zostali medalami „Sprawiedliwy wśród narodów świata”, przyznawanymi przez Izraelski Instytut Yad Vashem. Został aresztowany przez gestapo i więziony w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, skąd wrócił dopiero po wyzwoleniu obozu.

           Po wojnie pracował jako scenograf w różnych teatrach. Początkowo tworzył dekoracje realistyczne, następnie zwrócił się w stronę kompozycji abstrakcyjnych, wykonywał również prace inspirowane sztuką ludową. Był wykładowcą i profesorem krakowskiej ASP.

           Czołowy przedstawiciel współczesnej karykatury portretowej, karykatury publikował systematycznie w „Życiu Literackim”, uprawiał także malarstwo sztalugowe i grafikę książkową. Ignacy Witz pisał o nim: Stopka stworzył galerię Polaków: wielkich, średnich i małych. Ołówek Stopki nobilituje jego modele (…). Karykatura Stopki jest jak order... .

           Pochowany na Cmentarzu Rakowickim (kwatera VIII, rząd 3, miejsce 17). Jego imieniem nazwano ulicę w XVIII dzielnicy Nowa Huta (Kościelniki) połączoną z ul. Benedykta Dybowskiego.

wybrane prace:

w Krakowie zrealizował między innymi oprawę plastyczną:

1948 - Wieczoru Trzech Króli W. Shakespeare'a

1949 - Ożenku N. Gogola

1954 - Kaukaskiego kredowego koła B. Brechta

1956 - Wesela S. Wyspiańskiego

1957 - Wyzwolenia S. Wyspiańskiego

1960 – ilustrował Na skalnym Podhalu K. Przerwy-Tetmajera

1985 - album Komedia ludzka Andrzeja Stopki

kalendarium

1928 - 1931 - studiował w krakowskiej ASP

1942 – 1943 - więziony w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu

1945 VI – debiutował jako scenograf dla „Cyrku Tarabumba” w Teatrze Groteska

1946 - 1954 - pracował jako scenograf w połączonych Państwowych Teatrach Dramatycznych w Krakowie

1950 – został profesorem Katedry Scenografii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie

1954 - 1965 i 1969 - 1970 - w Teatrze im. J. Słowackiego

1954 i 1972 – laureat Nagrody m. Krakowa

1965 - 1969 - w Teatrze Narodowym w Warszawie, gdzie współpracował z K. Dejmkiem

źródła

Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), wydanie z 25.12.2017

Teresa Stanisławska-Adamczewska, Kraków, ulica imienia …, Kraków 2000

Encyklopedia Krakowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000